Kartir

Zerdüştlük

Ana konular

Zerdüştlük/Mazdekçilik Ahura Mazda Zerdüşt Eşa

Melekler ve felekler

Ameşa Spenta · Yazata Ahura · Daeva Angra Mainyu

Yazılar ve ibadet

Avesta · Gatalar Vendidad Ahuna Vairya Ateş Tapınakları

Tutanaklar ve destanlar

Denkard · Bundahişn Arda Viraf Jamasp Namag Sanjan Hikayesi

Tarih ve kültür

Zurvanizm Takvim · Festivals Evlilik Ahiret

Müritler

İran'da Zerdüştlük Parsiler · İraniler • • • Zerdüştlüğe karşı baskılar

Ayrıca bakın

İlgili maddelerin dizini

Kartir Hangirpe (diğer söyleniş seçenekleri, Karder veya Kirdir) MS 3. yüzyılın sonlarında yaşamış oldukça nüfuz sahibi Zerdüştçü bir yüksek rahipti ve en az üç tane Sasani imparatoruna danışmanlık yapmıştı.

Kartir büyük olasılıkla Mazdaizm'in (şu an yaşayan Zerdüştçülük kolu - diğer kol olan Zurvanizm'in karşıtıdır) amacını yayma konusunda çok etkiliydi çünkü Nakş-i Rajab'taki kitabesinde Kartir kendisinin "bir cennet ve bir cehennem olduğuna" dair kesin "bir karar verdiğini" açıklamakta ve böylece (fatalist) Zurvanizm'in ilkeleri ile tamamen ters bir konuma koymuş oluyordu.

Bununla birlikte, Kartir'in ilk danışmanlık yaptığı, I. Şapur'un (Hükümdarlık dönemi; MS 241-272) dönemiydi Zurvanizm'in bir kült olarak gelişmesi ve bu çelişki skolastik anlaşmazlığın bir konusu olarak kalmıştır.

Aynı zamanda, Kartir'in, ibadethane kültlerinin desteklenmesinin sona ermesine neden olacak önemli bir gelenek bozan bir akımın başlatıcısı olduğu düşünülmektedir; II. Artaxerxes'in vergi toplamak için bir araç olarak altı yüzyıl önce oluşturduğu ve Babillilerden, Hindu-İranlılara miras kalan tapınma biçimlerine karşıydı.

Gene Kartir'in zamanında yüksek rahip olarak ibadethanelerdeki heykeller -kanunla- yerlerinden söküldü ve buralar ya kapatıldı ya da ateş mabetlerine çevrildi.

Nakş-i Rajab'ta Kartir kitabesi.

Bibliografya

• Boyce, Mary (1957). "Some reflections on Zurvanism". Bulletin of the School of Oriental and African Studies (London: SOAS) 19/2: 304-316. 
• Boyce, Mary (1975). "On the Zoroastrian Temple Cult of Fire". Journal of the American Oriental Society (Ann Arbor: AOS/UMich. Press) 95/3: 454-465. 
• Boyce, Mary (1975). "Iconoclasm among Zoroastrians". Studies for Morton Smith at sixty. Leiden: Neusner. ss. 93-111. .
• Huyse, Philip (1998). "Kerdir and the first Sasanians". Nicholas Sims-Williams (ed.). Proceedings of the Third European Conference of Iranian Studies. 1. Wiesbaden. ss. 109–120. 
• Sprengling, Martin (1940). "Kartir. Founder of Sassanian Zoroastrianism". American Journal of Semitic Languages and Literature (57): 197–228. 
• Zaehner, Richard Charles (1955). Zurvan, a Zoroastrian dilemma. Oxford: Clarendon. ISBN 0-8196-0280-9 (1972 Biblo-Moser ed). 

İleri okuma

• Kartir's inscription on the Ka'ba-i Zartosht and the inscription at Naqsh-e Rajab from
  MacKenzie, David Niel (trans.) (1970). "The Kartir Inscriptions". Henning Memorial Volume. London: Lund Humphries. ISBN 0-85331-255-9. 

İlgili maddeler

• Atar