Kertme, Göynücek
Kertme, Amasya ilinin Göynücek ilçesine bağlı Alevi bir köydür.Yerleşim yeri dağlık, ormanlık ve yer yer düzlüktür.Topraklar tarıma oldukça elverişlidir. Yeşil ırmağın üç büyük kolundan biri olan Çekerek çayı'nın suları bu köyden geçer. Köy halkının ana uğraşı tarım ve hayvancılıktır. Köylüler fiziki çehre ve görünüş açılarından genel olarak Alevi Türkmenleri'ne benzemektedirler.
İlk basta geleneksel göçebe tarzında, sonraları çiftçilik ile uğrasmak üzere Çorum-Amasya yolu etraflarında belli köyleri olusturarak yerlesik hale gelmişlerdir.
Köyün ismi ise; Köyün ileri gelenlerinden Bayram Ağa'nın (Berekö) kıtlık zamanı köye ve civarına Kertikli Ambardan yardım yapması nedeniyle bu köy Kertikli kelimesinden gelen Kertme ismi ile anılmaya başlanmıştır.
Tarihçe
Kertme, köyünün bugün ki yerleşim yeri 18.yüzyılın yaklaşık ilk çeyreğinde , doğu Anadolu'da asimile edilmiş göçmen Alevilerin kaçarak buraya yerleşmesi ile oluşmaya başlamıştır.Yazılı kaynaklardan, köy halkından ve Alevi olduklarından anlaşıldığı üzere Ataları Horasan'dan göçmüştür. Horasan Hazar denizinin Güney Batısında (Tahran'ın kuzeyinde) Türkmenistan ve İran sınırları arasındadır.Bu bölgeye tam olarak Kuzey Horasan denir. Buradaki alevi halk 12.-13. yüzyılda Moğol İstilasından kaçarak Anadolu'ya gelmişler. Anadolu'da köyün İmam Rıza ocağı vesilesiyle ilk yerleşim yerlerinden biri Tunceli Pertek Koçpınar köyüdür. Aşiret olarak Milli aşireti mensubudurlar. Bölgede az sayıda Alevi kürt köy bulunması aşiret anlayışının kaybolmasını beraberinde getirmiştir. Dilleri Kürtçenin bir kolu olan "Kurmançi" dir. Bu dil bugün Adıyaman, Malatya, Çorum, Çankırı ve Amasya'da hala konuşulagelmektedir.[1]
Köye ilk yerleşimcilerin yanı sıra katılımlar olmuştur. .Şuan köyde yaşayanların kökenleri hakkında resmi bir yazı veya belge bulunmamakta bunun sebebi olarakta geçmişte göçebe bir hayat sürmüş olmalarına ve devletin etnik kökenlerine karşı sindirme,görmezden gelme ve yok etme arzularına bağlıyoruz.Fakat köylüler kendileri ile yapılan görüşmelerimizde Atalarının Horasan bölgesinden geldiğini, Tunceli, Erzurum gibi illerin köylerinden savaş dolayısı ile kaçtıklarını , On iki imamlardan İmam Rıza'nın ocağından geldiklerini bizzat anlatmaktadırlar.[2]
Kültür
Köy halkının gelenek ve görenekleri daha çok Alevi gelenekleri ile uyum göstermektedir. Konuştukları 'kurmanci' dili Malatya, Adıyaman ve Çorum yöresi Kürtçesi ile benzer ağız özellikleri göstermektedir.
Köyün geleneklerinde her yılbaşından belli bir gün sonra "SERE SOLE" (sene başı) anlamına gelen ve köy halkından belli bir grup oluşturularak bu grubunda köy halkından belli bir takım yiyecek toplayarak (ekmek, çay, et, tereyağ, sıvıyağ, bulgur, toz şeker...) toplayıp kendi aralarında belirledikleri bir evde bu toplanan yiyeceklerden yemekler yaptıktan sonra köy halkı toplanarak birlikte yer ve ardından oruç tutarlar[1].
Coğrafya
Amasya iline 45 km, Göynücek ilçesine 27 km uzaklıktadır.
İklim
Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 220 |
| 2000 | 209 |
| 1997 | 198 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım mahsulleri arasında buğday, arpa, haşhaş, şeker pancarı, ay çiçeği ve sebzeler yer alır. Hayvancılığa dayalıdır. Hayvancılıkta ise büyükbaş hayvancılık genelde yaydın durumdadır.
Altyapı bilgileri
Köyde, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamasının yanı sıra taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Köyün içme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi ve PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı vardır. Ancak 1993 ten beri atıl vaziyette bulunmaktadır.Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.Bir cami ve bir de cemevi vardır.