Kopepod

Kopepod
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Animalia Şube: Arthropoda Alt şube: Crustacea Sınıf: Maxillopoda Alt takım: Copepoda H. Milne-Edwards, 1840
Takımlar
Calanoida Cyclopoida Gelyelloida Harpacticoida Misophrioida Monstrilloida Mormonilloida Platycopioida Poecilostomatoida Siphonostomatoida

Arthropoda Şubesine ait Crustacea altşubesi içerisinde yer alan Maxillopoda sınıfının altı altsınıfından biri olan Copepoda, ismini yüzme bacaklarının morfolojik özelliklerine dayanarak Yunanca “kope” (kürek) ve “podos” (ayak) kelimelerinin birleşiminden almıştır. Kopepodlar oldukça eski evrimsel tarihe sahip olan eklembacaklılardır. Vücutlarının oldukça küçük ve dayanıksız olmaları nedeniyle fosilleşmeleri oldukça zordur.^[1] Güney İngiltere’deki neolitik kazı alanında harpaktikoid bir kopepod olan Enhydrosoma garienis ’in bir erkek bireyi tanımlanmıştır; bu birey fosilden daha çok kurumuş durumda olup rehidrasyon işlemi ile incelenebilir duruma getirilip teşhis edilmiitir. Kopepodlara ait ilk gerçek fosil kayıtları Palmer tarafından Kuzey ve Güney Amerika’da Miyosen ve Pleistosen döneminden kalma bor mineralleri içerisinde bulunan bireylerden elde edilmiştir^[2] .Bu bireylerden bir tanesi Cletocamptus Schmankewitsch,cinsi olarak tanımlanırken diğeri takım seviyesine kadar teşhis edilebilmiştir.En dikkat çekici fosil kopepod hiç şüphesiz Kabatarina pattersoni dir. Brezilya’da Alt Kretase’ye ait kalker kayaçlarda bulunan bu tür parazitik olup yine fosil tür olan Cladocyclus gardneri ,solungaçlarında tespit edilmiştir.^[3] Bu veriler kopepodlar'ın fosil kayıtlarının günümüzden 110-120 MY öncesine kadar geri çekilmesini sağlamıştır.Çok uzun evrimsel tarihleri boyunca kopepodlar denizler, yeraltı suları, sürekli ve geçici tatlı ve acı sular ile nemli karasal habitatları da içeren tüm sucul biyotoplarda başarılı bir şekilde kolonize olmuşlardır. Antarktik göllerin donmuş yüzeyleri altında ve Nepal Dağları’nda 5540 m yükseklikte dahi bulunmuşlardır.^[4] Bununla birlikte kopepodların yaşam alanları içine tatlısu ve denizel sedimentler, yeraltı suları, bataklıkların yanı sıra ağaç kovuklarındaki su birikintileri ve hatta atık araba tekerlekleri ve bromeliadların yaprakları arasında biriken su ortamları gibi kriptik habitatlar da bulunmaktadır. Ayrıca, serbest yaşayan siklopoid ve harpaktikoid kopepodlar orman tabanındaki nemli çürümüş bölge faunasının da önemli bileşenleridir.^[5] Derin hidrotermal kaynaklardan tespit edilen omurgasızların en baskın ve zengin grubunu da kopepodlar oluşturmaktadır^[5] Sadece bu ortamda yaşayan bir familya olan Dirivultidae 13 cinse dahil 52 tür içermektedir.^[5] Kopepodların günümüzde 10000’e yakın türü bilinmektedir fakat çalışmaların devamı ile birlikte Siphonostomatoida, Poecilostomatoida ve Harpacticoida gibi takımların gerçek çeşitlilikleri ortaya çıkarıldıkça tür sayısının bulunduğumuz yüzyıl ortasına kadar iki katına çıkabileceği tahmin edilmektedir.^[6]

1. Harding, J. P., "A Rare Estuarine Copepod Crustacean, Enhydrosoma garienis, found in the Holocene of Kent", Nature, 178, (1956), 1127
2. Palmer, A. R., Copepoda. In: Treatise on Invertebrate Paleontology. Part R. Arthropoda. , Moore, R. C., Geol. Soc. Am. and Univ. Kansas Press, Lawrence, (1969), 200,Palmer, A. R., "Miocene Copepods from the Mojave Desert, California", Journal of Paleontology, 34, 3, (1960), 447.
3. Cressey, R., Boxshall, G., "Kabatarina pattersoni, a Fossil Parasitic Copepod (Dichelesthiidae) from a Lower Cretaceous Fish", Micropaleontology, 35, 2, (1989), 150
4. Borutzky, E. V., "New data on Acanthocyclops mirnyi Borutzky & M. Vinogradov from Antarctic", Zool Zh, 41, (1962), 1106,Kiefer, F., "Weitere neue Ruderfusskrebse (Crustacea, Copepoda) aus Indien", Zoologischer Anzeiger, 113, (1936), 1,Loeffler, H., "Zur Harpacticidenfauna des östlichen Nepal mit besonderer Berucksichtigunu der Gattung Maraenobiotus", Arch Hydrobiol, 65, (1968), 1.
5. http://www.luciopesce.net/copepods/intro.htm
6. Huys, R., Boxshall, G. A., Copepod Evolution Ray Society, London, (1991), 468.