Krikor Ağaton
Krikor Ağaton Efendi (1823; İstanbul - 1868; Paris), Ermeni asıllı Osmanlı eğitimci, yönetici ve siyaset adamı.
Tanzimat döneminin Batılılaşma reformlarında önemli roller oynamış, Âli ve Keçecizade Fuat Paşa'ların mesai arkadaşı olarak tanınmıştır. 1868'de Nafıa Nazırı (Bayındırlık Bakanı) atanmıştır. Osmanlı Devleti'nde Nazırlık (bakanlık) mevkiine getirilen ilk gayrımüslimdir.
Yaşamı
Alibeyköy çiftliğini kuran ve Türkiye'ye patates tarımını ilk kez getiren Ağaton Efendi'nin (1757-1849) torunudur.[1]
1823'te Hasköy'de doğdu. 1840'ta ziraat tahsili için Mıgırdiç Amira Cezayirliyan tarafından Paris'e gönderildi. 1847'de Türkiye'nin ilk modern tarım okulu olan Halkalı Ziraat Mektebi'nin kuruluşunu yönetti ve bu okulun başöğretmeni oldu. Okulun 1849'da 19 Müslüman ve 28 Hıristiyan talebesi vardı.
1852'den itibaren İstanbul'da çıkan Journal de Constantinople gazetesinde Fransızca olarak tarım yazıları yazdı. Economie Agricole en Turquie (Türkiye'de Zirai İktisat) adlı bir kitap yayımladı. 1860'ta Divan-ı Muhasebat (Sayıştay) ve Islahat-ı Maliye Meclisi'ne (Maliye Reformu Meclisi) aza oldu. Bu görevdeyken Hazine-i Hassa Nezareti'nin muhasebe sistemini kurmakla görevlendirildi.
1865'te Paris'te toplanan Posta ve Telgraf Kongresi'nde Türkiye'yi temsil etti. 1866'da Posta Nazırı tayin edildi. 1867'de Osmanlı Devleti'nde bulunan ecnebi postanelerinin lağvı konusunda gösterdiği başarıdan ötürü Sultan Abdülaziz tarafından 5.000 altınla ödüllendirildi. (Yabancı postaneler 1878'den sonra tekrar kuruldu.)
Paris'te Uluslararası Posta Kongresi'nde iken kalp krizi sonucunda vefat etti. İstanbul'a getirilen naaşı Hasköy Ermeni Mezarlığı'nda toprağa verildi.
Kaynakça
- ↑ Kevork Pamukciyan, Biyografileriyle Ermeniler, Aras Y. 2003, sf. 8.