Kuluçka (epidemiyoloji)

Kulukça süresi, canlının patojenik organizmaya, kimyasal maddeye ya da radyasyona maruz kalma ile  belirgin belirtilerin ve bulguların ortaya çıkması arasında geçen süre. Tipik olarak enfeksiyon hastalıklarında, konakta belirtilerin ortaya çıkabilmesi için enfeksiyöz organizmanın çoğalması dönemidir.

Bazı hastalıklarda, bu diyagramda gösterildiği gibi, gizli dönem kuluçka süresinden daha kısadır. Bir kişi herhangi bir hastalık belirtisi göstermeden enfeksiyonu yayabilir. Böyle enfeksiyon subklinik enfeksiyon denir.

Gizli ya da gecikme süresi de denilebilmektedir. Gizli dönem ve kuluçka süresi arasındaki fark: kuluçka süresi, bulaş ve hastalığın klinik başlangıcı arasındaki süreyi ifade ederken; gizli dönem, bulaş ve bulşatan sonra hastalığın yayılım göstermesi arasındaki zamanı ifade eder. Bu dönemlerin süreleri hastalıktan hastalığa ve hastalığa maruz kalan canlıya göre değişiklik gösterir. Bir kişi hastalık taşıycı olabilir, tıpkı belirti göstermeksizin boğazda streptococcus bulunması gibi. Hastalığa bağlı olarak, hasta kişi kuluçka süresinde bulaştırıcı olabilir ya da olmayabilir.

Kinik gecikme sırasında enfeksiyon subkliniktir. Viral enfeksiyonlarda klinik gecikme süresinde virus aktif olarak replike olur.[1] Uyku döneminde viral gecikme döneminden farklı olarak virus replikasyonu olmaz. Örneğin HIV enfeksiyonunun klinik gecikmesinde. AIDS'in ilk başlarında HIV, hiçbir belirti göstermez ve hiçbir bulguya neden olmaz, buna rağmen lenf sisteminde çoğalır ve hızla birikerek geniş bir viral yüke neden olur. Bu kişiler hastalığı bulaştırabilirler.

İçsel ve dışsal kuluçka dönemi

"İçsel kuluçka dönemi" ve "dışsal kuluçka dönemi" terimleri vektör kaynaklı hastalıklarda kullanılır. İçsel kuluçka süresi etkenin kesin konak tarafından alınıp bu konaktaki gelişimini tamamladığı süredir. Dışsal kuluçka süresi ise etkenin ara konak tarafından alınıp bu konaktaki gelişimini tamamladığı süredir.

Faktörlerin belirlenmesi

Bir hastalığa özel kuluçka süresini aşağıdaki faktörler de dahil çeşitli faktörlere etkiler:

Örnekler

Bireysel arası farklar nedeniyle, kuluçka süresi her zaman bir aralık olarak ifade edilir, Bu bilgiler her zaman mevcut olmasa da mümkün olduğunda %10 ila %90'lık bir aralığı ifade etmek en iyisidir.

Birçok durum için yetişkinlerde kuluçka süresi çocuk ve bebeklerden daha uzun sürer.  Grip

Hastalık asgari
 azami
 dönem
Pasteurella multocidanedenli Sellulit 0 1 gün[2]
Suçiçeği 9 21 gün[3]
Kolera 0.5 4.5 gün[4]
Erythema infectiosum (Beşinci hastalık) 13 18 gün[5]
1 3 gün[6]
Nezle 1 3 gün[7][8]
Deng humması 3 14 gün[9]
Ebola 1 21 (95%), 42 (98%) gün[10]
Roseola 5 15 gün[11]
HIV 2 3 hafta, ay ya da daha fazlası[12]
Infectious mononucleosis (glandular fever) 28 42 gün[13]
Kuru hastalığı 10.3 13.2 yıl [14]
Marburg 5 10 gün[15]
Kızamık 9 12 gün[16]
Kabakulak 14 18 gün[17]
Norovirus 1 2 gün[18]
Boğmaca

7 14 gün[19]
Çocuk felci 7 14 gün[20]
Kuduz 1 3 ay, ancak <1 hafta >1 yıl arasında değişebilir.[21]
Kayalık dağlar benekli ateşi 2 14 gün[22]
Kızamıkçık
 14 21 gün
Kızıl (hastalık) 1 4 gün[23]
SARS 1 10 gün[24]
Çiçek hastalığı 7 17 gün[25]
Tetanos 7 21 gün[26]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ Sharara, A. I. (1997). "Chronic hepatitis C". Southern Medical Journal 90 (9): 872–7. DOI:10.1097/00007611-199709000-00002. PMID 9305294.
  2. ↑ Cellulitis, kidshealth.org.
  3. ↑ , Accessed 2012-05-28.
  4. ↑ Azman, Andrew S.; Rudolph, Kara E.; Cummings, Derek A.T.; Lessler, Justin (2013). "The incubation period of cholera: A systematic review". Journal of Infection 66 (5): 432–8. DOI:10.1016/j.jinf.2012.11.013. PMC 3677557. PMID 23201968. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3677557.
  5. ↑ Erythema Infectiosum at eMedicine
  6. ↑ Seasonal Influenza (Flu), Centers for Disease Control and Prevention, cdc.gov.
  7. ↑ Lessler, Justin; Reich, Nicholas G; Brookmeyer, Ron; Perl, Trish M; Nelson, Kenrad E; Cummings, Derek AT (2009). "Incubation periods of acute respiratory viral infections: A systematic review". The Lancet Infectious Diseases 9 (5): 291–300. DOI:10.1016/S1473-3099(09)70069-6. PMC 4327893. PMID 19393959. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=4327893.
  8. ↑ Common cold, The Mayo Clinic, mayoclinic.com.
  9. ↑ Gubler, D. J. (1998). "Dengue and dengue hemorrhagic fever". Clinical Microbiology Reviews 11 (3): 480–96. PMC 88892. PMID 9665979. http://cmr.asm.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=9665979.
  10. ↑ Are the Ebola outbreaks in Nigeria and Senegal over?, World Health Organization, who.int.
  11. ↑ Roseola Infantum at eMedicine
  12. ↑ Kahn, James O.; Walker, Bruce D. (1998). "Acute Human Immunodeficiency Virus Type 1 Infection". New England Journal of Medicine 339 (1): 33–9. DOI:10.1056/NEJM199807023390107. PMID 9647878.
  13. ↑ Macnair, Trisha, Glandular fever, BBC, bbc.co.uk.
  14. ↑ Huillard d'Aignaux, J. N.; Cousens, S. N.; MacCario, J; Costagliola, D; Alpers, M. P.; Smith, P. G.; Alpérovitch, A (2002). "The incubation period of kuru". Epidemiology 13 (4): 402–8. DOI:10.1097/00001648-200207000-00007. PMID 12094094. http://meta.wkhealth.com/pt/pt-core/template-journal/lwwgateway/media/landingpage.htm?issn=1044-3983&volume=13&issue=4&spage=402.
  15. ↑ Questions and Answers About Marburg Hemorrhagic Fever, Centers for Disease Control and Prevention, cdc.gov.
  16. ↑ Measles, American Osteopathic College of Dermatology, aocd.org.
  17. ↑ Mumps Disease, Questions & Answers, vaccineinformation.org.
  18. ↑ Norovirus, Centers for Disease Control and Prevention, cdc.gov.
  19. ↑ Pertussis, GPnotebook, gpnotebook.co.uk.
  20. ↑ Polio, GPnotebook, gpnotebook.co.uk.
  21. ↑ "WHO - Rabies". who.int. 18 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160518173727/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs099/en/.
  22. ↑ Rocky Mountain Spotted Fever, About.com.
  23. ↑ Scarlet Fever at eMedicine
  24. ↑ World Health Organization (WHO), Severe acute respiratory syndrome, www.who.int.
  25. ↑ Smallpox Disease Overview, Centers for Disease Control and Prevention, cdc.gov.
  26. ↑ Tetanus at eMedicine
This article is issued from Vikipedi - version of the 11/18/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.