Kutsal Kâse
Kutsal Kâse, Mukaddes Kâse ya da Graal (İngilizce: Holy Grail, Fransızca Graal), Hıristiyan mitolojisisinde, İsa'nın Son Akşam Yemeği'nde kullandığı iddia edilen, mucizevi güçleri olduğuna inanılan kap. Aramatyalı Yusuf'un, çarmıha gerilen İsa'nın damlayan kanını Kutsal Kâseye koyduğuna inanılır.[1]
Kutsal Kâse'den ilk kez, 12-13. yüzyıllarda yazılmaya başlanmış olan Kral Arthur ve Yuvarlak Masa Şövalyeleri efsanelerinde bahsedilir.[1][2] Graal efsanelerinin ilham kaynağı, muhtemelen Kelt mitolojisidir.[2] Kelt Mitolojisinde bolluk kaynağı boynuzlara, hastaları iyileştiren ve ölüleri dirilten kazanlara vs. sıkça rastlanır. En yaygın örneklerinden bazıları Dagda'nın sonsuz gençlik ve Bran'ın ölümsüzlük kazanlarıdır.
Etimoloji
Orta Çağ Latincesinde gradalis sözcüğü 'tabak' anlamına gelir.[1] Graal sözcüğünün 'geniş ağızlı veya kenarları alçak kap' anlamına geldiği konusunda kanıtlar olmasına rağmen kelimenin kökeni kesin olarak bilinmemektedir.[2]
Hıristiyanlığa geçişi
Bu nesneyi Hıristiyanlıkla özdeşleştiren ve ona gizemli, kutsal bir anlam yükleyen ilk hikâye, 12. yüzyıl sonlarında Chrétien de Troyes tarafından yazılmış ancak tamamlanmamış olan Le Conte du Graal ya da Perceval isimli hikâyedir.[2] Bu hikâye köyden gelme, saf bir şövalye olan Perceval'den bahseder. Perceval'in masumiyeti sürekli vurgulanır. Bu öyküde dini olaylar, olağanüstü detaylarla süslenir.
13. yüzyıl başlarında Robert de Borron'un şiiri Joseph d'Arimathie (Aramatyalı Yusuf) veya Roman de l'estoire dou Graal efsaneyi biraz daha Hristiyanlaştırdı.[2] Aynı şekilde Wolfram von Eschenbach epik şiiri Parzival'de efsaneye çok daha yoğun ve gizemli bir anlam yükledi. Wolfram versiyonunda bahsedilen nesne kase değil Cennetten düşen değerli bir taştı.[2]
Robert de Borron'un eserlerinin nesir versiyonları, Graal efsanesini biraz daha Artur efsaneleri ile kaynaştırdı.[2] 13. yüzyılda Alman destanı Diu Krône'de ise Graal kahramanı Sör Gawain'di. Lancelot efsanesinin bir kısmını oluşturan The Queste del Saint Graal öyküsü yeni bir kahramanı, Sör Galahad'ı yarattı. Bu eser Graal ile ilgili öyküler arasında en önemli yere sahip olanıdır ve 15. yüzyılda Sör Thomas Malory'nin nesiri Le Morte Darthur ile İngilizce konuşan coğrafyaya yayılmıştır.[2]
Robert de Borron'un şiiri Graal'ın ilk zamanlarından bahsediyordu. Hikaye, Graal ile İsa tarafından Son Yemek'te kullanılan ve aynı zamanda Aramatyalı Yusuf tarafından İsa'nın çarmıhtan damlayan kanlarının toplandığı kupa arasında bir ilişki kurdu. The Queste del Saint Graal yeni bir kahramanı, Sör Galahad'ı yaratırken, "Graal'ı aramak" Tanrı ile gizemli bir birleşmenin arayışının öyküsü haline geldi. Kutsal Kaseye doğrudan bakabilen ve insan dilinin izah edemeyeceği gizemleri görebilen tek kişi Galahad idi. Bu çalışma açıkça Clairvaux'lu Aziz Bernard'ın öğretilerinden esinlenmişti.[2] Bernard'ın öğretileri insanın mükemmelliğe ulaşmak için çıktığı gizemli yolculuğu anlatıyordu. Borron'un eseri Galahad'ın Lancelot'un oğlu olduğunu iddia ediyor, böylece öyküye yeni bir boyut katıyordu. Lancelot ile Guinevere arasındaki insanî aşkı, Galahad'ın ilahî aşkı ile karşılaştırıyordu. Finalde Graal'ın kaybolması, Tanrı'nın inayetinin (Latince: gratia) geri gelmemek üzere kaybolmasına benzetiliyordu.[2]
Kaynaklar
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- "Kutsal Kâse." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.
- Dharma Ansiklopedi, Dharma Yayınları
- "Grail." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.