Kutsal Kod
Kutsal Kod (H), ahit eleştirisinde Levililer 17-26 için kullanılıp ismini bu metinde Kutsal kelimesinin sıkça kullanılmasından alır. Geleneksel dini bir özelliği olmayıp gelenekçi Yahudiler ve Hristiyanlar için Levililer kitabının diğer metinlerine kıyasla da bir ayrıcalığı yoktur. Din bilimcilere göre, bu metin kendine has olup Levililer kitabının diğer kısımlarına kıyasla farklı bir tarz kullanılarak yazılmıştır: Levililer'in geri kalanının aksine Kutsal Kod kanunları bir arada ve özetle anlatılır. Belgesel hipoteze göre Kutsal Kod, Ruhbani kaynağın ilk metinlerinden olup Tevrat'a bu kaynak aracılığıyla girmiştir.
Bu kaynak için H (Holiness Code) kısaltması kullanılır.[1] Genel olarak M.Ö. 7.yy'da yazıldığı kabul edilip kaynağının Kudüs Tapınağı rahipleri olduğu düşünülür.[1]
Kutsal Kod kendine has sözcükler dizisi kullanıp Tanrınız RAB benim ve ben Tanrınız RAB kutsalım gibi deyişleri sıkça tekrarlar. Buna ilaveten, Levililer 17 "RAB...şöyle dedi:...'RAB'bin buyruğu şudur" ile başlar ve Levililer 26 kanun kodlarının bitişini andırır. Fakat Levililer 27 ile kanunların devam etmesi bundan önce gelen kanunlar dizisinin kendine has bir birim olduğunu gösterir.
Ruhbani kaynağa iliştirme
Belgesel hipoteze göre Kutsal Kod (H), Ruhbani kaynağın (P) bir parçası olarak düşünülür. Bu hipotezdeki inanışta, H köken olarak tek başına bir kanunlar dizisini oluştururken sonradan Ruhbani kaynak tarafından kendi metinlerine eklenmiştir. Aynı hipotez H'nin P tarafından düzenlendiğini de savunur. Örneğin, Levililer kitabının diğer yerlerinde de görüldüğü gibi P, H'ye "RAB Musa'ya şöyle dedi", "Harun'la oğullarına ve bütün İsrail halkına de ki" gibi cümleler eklemiştir.
Ahit uzmanları, Ruhbani kaynak tarafından Kutsal Kod'a yeni kanunlar eklediğini ve bunun yazım tarzlarındaki farklılıklardan da anlaşıldığını iddia eder. Bu iddia edilen eklemeler şunlardır:
- Doğal yollarla ölenlerin tüketiminin yasaklanması (Levililer 17:15-16)
- Cariyeyle kanunlara karşı cinsel ilişkiye girilmesi sonucunda suç sunularının düzeni (Levililer 19:20-22)
- Başkahinin başını açmasının veya giysilerini parçalamasının yasaklanması (Levililer 21:10)
- Harun soyundan kusurlu olanların sunularının yasaklanması (Levililer 21:21-22)
- Şabat ve Pesah bayramlarının kutlanışı ve düzeni (Levililer 23:1-10a)
- Yom Kippur ve Sukkot payramlarının kutlanışı ve düzeni (Levililer 23:23-44)
- Ekmek ve yağın sürekliliğinin sağlanması (Levililer 24:1-9)
- Tanrı'ya saygısızlıkta bulunanların cezalandırılması (Levililer 24:10-15a ve 24:23)
- Yom Kippur'da şofarın çalınması (Levililer 25:9b)
- Mülkün geri alınabilmesi için gereken yasalar (Levililer 25:23 ve 25:26-34)
- Köle ve onların serbest bırakılma düzenleri (Levililer 25:40, 25:42, 25:44-46)
- Satılan kişilerin geri alınmasıyla ilgili kanunlar (Levililer 25:48-52 ve 25:54)
Eleştirisel uzmanlığa göre, Çıkış'ta yer alan ekmek ve yağ ile ilgili kanunlar bu kitaba yanlışlıkla eklenmiştir. Tanrı'ya karşı yapılan saygısızlıkla ilgili kanunlar Ruhbani kaynak tarafından son düzenlemelerde eklenmiştir.
Özellikle Israel Knohl ve Jacob Milgrom tarafından yapılan yakın zamandaki yorumlara göre ana kaynak P'dir ve H sonradan eklenmiştir. Dolayısıyla P yazarları H'yi değil, H yazarları P'yi düzenlemiştir. Fakat, bu sefer de, H yazarları neden Kutsal Kodu Levililer kitabının sonu yerine Levililer 26'da bitirdiği tartışmasını gündeme getirir.
Kaynakça
- 1 2 Coogan,Michael D. A Brief Introduction to the Old Testament. Oxford University Press, 2009, p.126
| |||||||||||||||||||||||||||
