Laz alfabesi

Abhazya'da basılmış bir Lazca gazete "Mç'it'a Muruʒxi (Kızıl Yıldız)"

Lazca'nın yazımı için 20. yy başlarında kullanılan transkripsiyon

Lazcada, Lazuri Alboni/ლაზური ალბონი^[1] olarak adlandırılan alfabenin dili yakın zamana kadar yazılı durumda değildi. Ancak 1920`li yıllardan itibaren Lazcayı yazılı bir dil haline getirme çabaları görülmeye başlandı. Prof.Niko Maar`dan öğrendiğimize göre II. Abdülhamit döneminde bu alanda çalışmalar yapan Hopalı Faik Efendi baskılara maruz kaldı, ailesi ile birlikte sürüldü, çalışmalarına el konuldu.

Lazcanın yazılı bir dil haline getirilmesi çabalarında en önemli pay İskender Ǯit'aşi ye aittir. İskender Ǯit'aşi, 1920`li yıllarda SSCB`de Latin kökenli bir Laz Alfabesi hazırladı. O dönemde SSCB`de açılan Laz okullarında bu alfabe ile Laz çocuklarına, Lazca eğitim verildi. Ayrıca İskender Ǯit'aşi, Latin harflerini temel alarak kendi hazırladığı bu alfabe ile birçok Lazca kitap yazdı. İskender Ǯit'aşi, Lazcanın yazılı bir dil haline getirilmesi için gösterdiği çabalardan ötürü 1938`de öldürüldü.

Fahri Lazoğlu (Kahraman) tarafından Latin harflerine dayalı olarak hazırlanan Lazuri Alboni, 1984 yılında kamuoyuna duyuruldu. Fahri Lazoğlu, Laz Alfabesi oluşturma çalışmalarına 1970`li yıllarda başlamıştı. Lazoğlu Alfabesi, ilk kez Almanya`da bir grup Laz tarafından "Lazebura" isimli dergide yayınlanmış, ayrıca Kafkasoloji kongrelerine sunulmuştur. 35 harfli Laz Alfabesi (Lazuri Alboni) 1993 yılında OGNİ dergisinde yayınlanarak, Türkiye Lazları içinde Laz diline ilgi duyanlar tarafından da kullanılmaya başlandı.

Bunun yanında Gürcistan'da yaşayan Lazlar, Gürcü alfabesini de kullanmaktadırlar.

Lazca Latin ve Mhedruli alfabeleri

Latin Laz alfabesi	Mhedruli Laz alfabesi		Latin Laz alfabesi	Mhedruli Laz alfabesi
A	ა		B	ბ
C	ჯ		Ç	ჭ
D	დ		E	ე
F	ჶ		G	გ
Ğ	ღ		H	ჰ
X	ხ		I	ი
J	ჟ		K	ქ
Ǩ	კ		Q	ყ
L	ლ		M	მ
N	ნ		O	ო
P	ფ		Ṕ	პ
R	რ		S	ს
Ş	შ		T	თ
Ť	ტ		U	უ
V	ვ		Y	ჲ
Z	ზ		Ž (dz)	ძ
Ʒ (ts)	ც		Ǯ (tz)	წ

Kaynakça

1. http://www.omniglot.com/writing/laz.htm (Lazca iki alfabe ile yazilir)