Leon Tornikios

Leon Tornikios (Yunanca: Λέων Τορνίκιος) 11. yüzyıl ortalarında yaşamış Bizanslı general ve aristokrat, 1047 yılında Bizans imparatoru IX. Konstantin Monomakos'a (1042–1055 arası hükümdar) karşı ayaklanmıştır.

Hayatı

IX. Konstantin'in yeğeni olarak, Adrianopolis'te doğdu. Önde gelen aristokrat Ermeni/Gürcü Tornikios ailesinin çocuğudur.^[1] Patrikios ile Melitene (Michael Attaleiates'e göre) ya da İberya Theması (Mikhael Psellos'a göre) askeri valisi (doux)^[2] ünvanı almıştır. Konstantin tarafından kayrılmasına rağmen, Psellos'a göre kurnaz ve hırslıydı ve İmparator'un politikalarına muhalefet eden İmparator'un kızkardeşi Euprepia'ya tutkundu.^[3][4] Doğudaki imtiyazları mevcutken, Makedonya Theması'nda destekçilerinin bir kısmı isyan çıkardı. Bunun üzerine hemen başkent Konstantinopolis'e çağrıldı orada ona bir manastıra kapanması karşılığı göreceli kişisel özgürlük kazandı.^[5]

Yannis Skilitzes Vakainamesinin Madrid Skilitzes versiyonundan bir minyatür: Tornikios, Konstantinopolis'e saldırıyor.

Bunun avantajını kullanarak 14 Eylül 1047 tarihinde başkentten Adrianopolis'e kaçtı. Orada destekçilerinin ve memnuniyetsiz generalleri bir araya getirerek İmparator Konstantin'in kötü yönetimine karşı bir isyan başlattı. Kendini imparator ilan etti ve kuvvetleri ile birlikte başkentte yürüdü, 25 Eylül 1047 tarihinde Konstantinopolis surları karşısında kamp kurdu.^[4] Hızla silahlandırılmış şehir sakinlerinde oluşan bir "Ad hoc" kuvvet onun karşısına çıktı ve kolayca Leon tarafından mağlup edildi. Bu zafer başkenti savunanlar arasında bir paniğin yayılmasına neden olup ve sur ve kapılardaki mevzilerini terk ettiler. Tornikios, diğer yandan tereddüt etti ve o gece şehri ele geçirme şansını kaybetti, Konstantin düzeni sağladı ve surlara tekrar yerleşerek Anadolu ordusunun gelmesini beklemeye başladı.^[5] Kuşatma, 25 Eylül ile 28 Eylül arası dört gün sürdü. Tornikios'un surlara gerçekleştirdiği iki saldırı, hem Gut hastalığından muzdarip hem de askeri deneyimi olmayan Konstantin'in gösterdiği cesaret ve aşırı enerji sayesinde bertaraf edildi.^[4] Atakların başarılı olmamasından sonra, Tornikios batı tarafına geri çekilmeye zorlandı. Durumunu geri almak umuduyla, Rhaidestos'a saldırdı fakat gene geri püskürtüldü. Bu noktada, destekçileri onu terk etmeye başladılar.^[5] Boulgarophygon'de bir kiliseye sığındı fakat kandırılarak dışarı çakartılıp yakalandı. 1047 noelinde Konstantinopolis'te ana destekçisi Yannis Vatacis ile birlikte kör edildi. Bundann sonra hakkında bir kayıt yoktur.^[5]

Kaynakça

1. Kazhdan 1991, ss. 2096–2097.
2. Kazhdan 1991, s. 2097.
3. Kazhdan 1991, ss. 2097–2098.
4. Bréhier 1946, s. 245.
5. Kazhdan 1991, s. 2098.

Kaynaklar

• Bréhier, Louis (1946) (French) (PDF). Le monde byzantin: Vie et mort de Byzance. Paris, France: Éditions Albin Michel. http://classiques.uqac.ca/classiques/brehier_louis/monde_byzantin/brehier_vie_et_mort_byzance.pdf. 
• Kazhdan, Alexander Petrovich, ed. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. New York, New York and Oxford, United Kingdom: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6. http://books.google.com/books?id=Q3u5RAAACAAJ.