Lilybaeum Muharebesi

Lilybaeum Muharebesi
İkinci Pön Savaşı
TarihMÖ 218 yazı
BölgeSicilya, Lilybaeum yakınları
SonuçRoma zaferi
Taraflar
Kartaca Roma Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler
Bilinmiyor Amellius (Sicilya valisi)
Güçler
35 ağır savaş gemisi 20 savaş gemisi
Kayıplar
7 gemi ele geçirildi 11 gemi
İkinci Pön Savaşı
Prelüd
Hannibal'in İtalya'yı istilası
  • Ticinus
  • Trebia
  • Trasimene Gölü
  • Ager Falernus
  • Geronium
  • Cannae
  • 1. Nola
  • 2. Nola
  • 3. Nola
  • 1. Beneventum
  • 1. Tarentum
  • 1. Capua
  • Silarus
  • 1. Herdonia
  • 2. Beneventum
  • 2. Capua
  • 2. Herdonia
  • Numistro
  • Asculum
  • 2. Tarentum
  • Grumentum
  • Metaurus
  • Crotona
  • Po Vadisi
Romalılar İberik Yarımadası askeri seferleri
  • Cissa
  • Ebro Irmağı
  • Dertosa
  • Yukarı Baetis
  • 1. Nova Kartaca
  • Ilipa
  • Baecula
  • Guadalquivir
  • 2. Nova Kartaca
Romalılar Sicilya ve batı Akdeniz askeri seferleri
  • Cornus
  • Siraküza
Romalılar Kuzey Afrika istilası
  • Utica
  • Campi Magni
  • Cirta
  • Zama
Deniz muharebelsri

Lilybaeum Muharebesi, Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasındaki İkinci Pön Savaşı'nın ilk deniz muharebesidir. Kartaca, Sicilya'ya bir dizi baskın düzenlemek için 35 ağır savaş gemisi göndermişti. İlk baskının Lilybaeum'a yapılması planlanmıştı. Siraküza Kralı II. Hiero'nun verdiği alarm üzerine 20 ağır savaş gemisinden oluşan bir Roma donanması harekete geçmiş ve muharebede birkaç Kartaca savaş gemisini ele geçirmiş, Kartaca baskınını başarısız kılmıştır.

Muharebe öncesi

Kartaca ve Roma Cumhuriyeti, her iki tarafın karşılıklı durum ve haklarını ayrıntılı olarak belirleyen bir antlaşmayı MÖ 509 yılında imzalamışlardı. Her ne kadar aralarındaki ilişkiler dostane değilse de bu tarihten itibaren barış halindeydiler. Daha sonra MÖ 348 ve MÖ 306 yıllarında, etki alanlarını belirleyen antlaşmalar yapıldı. Diğer yandan Roma ve Kartaca Epirus Kralı Pyrrehus'a karşı MÖ 279 yılında bir işbirliği antlaşması imzalamıştı. Ancak Roma Cumhuriyeti'nin MÖ 264 yılında Sicilya'daki Messina kenti meselesine müdahale etmesi (Messana Muharebesi) Birinci Pön Savaşı'nı başlatmıştır. MÖ 241 yılına kadar süren kara ve deniz muharebeleriyle süren savaş Kartaca'nın yenilgisiyle sonuçlandı. Kartaca, Sicilya'yı ve Batı Akdeniz'deki deniz üstünlüğünü kaybettiği gibi ağır bir savaş tazminatı ödemek zorunda kaldı. Kartaca'nın taraf olduğu Paralı Askerler Savaşı sırasında Roma Cumhuriyeti Kartaca'dan yanaydı, ancak savaşın sonunda Korsika ve Sardinya Roma hakimiyetine geçmiştir. Kartaca, MÖ 237-218 yılları arasında Hispanya'da, Hamilcar, Hasdrubal ve Hannibal önderliğinde yeni topraklar ilhak ederek durumunu güçlendirmiştir. Roma ise, Massalia'nı da teşvikiyle (günümüzde Marsilya) MÖ 226 yılında Hasdrubal'la bir antlaşma akdetti. Antlaşma, Roma Cumhuriyeti ile Kartaca'nın etki alanı sınırının Ebro Nehri hattı olduğuna ilişkindir. Saguntum (bugünkü Sagunto) kenti, ırmağın güneyine düşmesine karşın MÖ 226 yılından itibaren Roma Cumhuriyeti'nin müttefikiydi. Bu nedenle Hannibal Barca'nın Hispanyalı müttefikleri Saguntum'la çatışmaya girdiklerinde Roma, Hannibal Barca'yı duruma müdahale etmemesi yönünde uyarmıştı. Hannibal'in Saguntum'a saldırmasıyla İkinci Pön Savaşı başlamış oldu, Roma Senatosu Kartaca'ya savaş ilan etti. Savaş, onsekiz yıl sürecektir.

Buna karşın Roma Senatosu kuşatmanın sürdüğü sekiz ay boyunca Saguntum'a herhangi bir etkili destekte bulunmadı. Kent düşer düşmez Hannibal bir sonraki harekâtı için hazırlıklara başlamıştır.

Roma donanması MÖ 219 yılında İkinci İllirya Savaşı dolayısıyla 220 ağır savaş gemisiyle seferber edilmiş bulunuyordu. Konsül Publius Cornelius Scipio, 8 bin Romalı, 14 bin müttefik piyadesi ve 600 Romalı, 1.600 müttefik süvarisinden oluşan dört lejyonluk bir kuvvetle, 60 parça gemiden oluşan bir filo eşliğinde Hispanya'ya yelken açtı. Ancak iki Kelt kabilesi İtalya'nın kuzeydeki Pacentia ve Cremona kolonilerine taarruz etti. Bu bölgedeki Romalılar Mutina'ya çekilmiştir. Bunun üzerine Keltler Mutina'yı kuşattı. Praetor Lucius Manlius Vuslo 600 Romalı piyade, 10 bin müttefik piyade ve bin müttefik süvariden oluşan iki lejyonluk bir kuvvetle Ariminium (bugünkü Rimini) üzerinden Cisalpina Galya'ya ilerlediler. Ordu iki kez pusuya düştü ve 1.200 adam kaybedildi. Daha sonra Mutina kuşatıldıysa Roma ordusu da gevşekçe kuşatılmış duruma düştü.[1] Bu olay üzerine Roma Senatosu harekete geçerek Scipio'nun iki lejyonunu ve 5 bin müttefik askerini Vulso'ya yardıma göndermiştir. Scipio kuvvetlerinin bu şekilde bölünmesi nedeniyle Hispanya'ya MÖ 218 Eylülüne kadar hareket edilemedi.

Konsül Tiberius Sempronius Longus emrine ikisi Roma, ikisi müttefiklere ait olmak üzere dört lejyonda 8 bin Romalı, 16 bin müttefik piyade ile 600 Romalı, 1.800 müttefik süvarilik kuvvet verildi. Yüz altmış ağır savaş gemisiyle Afrika'ya yelken açma emri verildi.[2] Sempronius Sicilya'ya gidecek ve Afrika'nın işgali için hazırlıklarını orada tamamlayacaktı.

Hannibal Saguntum Kuşatması'ndan sonra ordusunu kış kamplarına aldı. Kardeşi Hasdrubal Barca komutası altında Hispanya'daki15 bin asker ve 21 savaş filinin[3] yanı sıra Afrika'dan, 4 bin Kartaca garnizonundan olmak üzere 20 bin asker gönderildi.[3] Hannibal M.Ö. 218 yazında 90 bin piyade, 12 bin süvari ve 37 savaş filinden oluşan büyük bir orduyla Kartagena'dan yürüyüşe geçmiştir. Ebro Nehri'ni geçmeden önce üç kola ayrılan ordu Katalonya'da üç İber kabilesine saldırdı. Kartaca birlikleri İberya'yı iki aylık sefer sonunda, ciddi kayıplara karşın[4] üç parçaya ayırdılar. Kartaca Donanması'ndaki İberyalı müttefiklere bağlı 50 ağır savaş gemisi (sadece 32'si mürettebatlı) ve 5 hafif savaş gemisi İberya sularında kaldı.[5]

Savaşın ilk deniz harekâtı, 20 ağır Kartaca savaş gemisi ve bin askerle Lipari Adaları'na yapılan bir baskın olmuştur. Sekiz gemiden oluşan bir başka görev kuvveti Vulcan Adaları'na saldırmak için seferdeydi fakat Messina Boğazı'nda bir fırtına tarafından dağıtıldı. Daha sonra Siraküza donanması bu gemilerden üçünü bir direnmeyle karşılaşmadan ele geçirmiştir. Bir Kartaca filosunun Lilybaeum'a saldırı hazırlığı içinde olduğu, ele geçen Kartacalı mürettebatın sorgusunda öğrenilmiştir. II. Hiero, bu durumu Praetor Marcus Amellius bildirdi.

Muharebe

Kötü deniz koşulları Kartaca Filosu'nun harekâta başlamasını engellemiştir. Bununla birlikte Lilybaeum'da sadece 20 Roma savaş gemisi bulunmaktadır. Marcus Amellius, II. Hiero tarafından gelen uyarıyı aldıktan sonra, her gemiye uygun sayıda asker alarak, Kartaca filosu bölgeye gelmeden önce hazırlık yaptı. Hemen ardından sahil boyunca Kartaca filosunu gözlemek için ileri postalar çıkardı. Böylece sürpriz bir saldırıya uğramaktan mümkün olduğunca kaçınmaya çalışmıştır.

Kartaca filosu Aegates Adaları'nda demir atıp geceyi bekledi. Şafakta Lilybaeum'a ulaşmak üzere ay ışığında yeniden yelken açtılar. Ancak Roma ileri postaları filoyu limana ulaşmadan önce saptamıştır. Alarma geçen Roma gemileri yelken açıp ilerlerken Kartaca gemileri de muharebe için açık denize yönelip yelkenleri topladılar. Kartaca savaş gemileri sayıca üstündü. Fakat mürettebat olarak eksik kadroluydu. Bu durumda Roma gemileri, borda ettikleri Kartaca gemilerindeki çatışmalarda askerce sayı üstünlüğüne sahiptiler. Bu durumda Roma gemilerine yaklaşıp bordalamaya çabalarken Kartaca gemileri de bundan kaçınarak Roma gemilerini mahmuzlamak için manevra yapmaktaydı. Bu manevralar sırasında Roma gemileri yedi Kartaca gemisini ele geçirmeyi ve 1.700 esir almayı başardılar. Diğer Kartaca gemileri savaş alanından çekilmeyi başardılar.

Devamı

Muharebenin sonucundan Roma, Kartaca'nın Sicilya'da bir üs kurmasını önlemiş oldu. Konsül Sempronius kısa süre sonra ordusunu bir filoyla Sicilya'ya getirmiştir. Bundan sonra Konsül, filosuyla Malta'ya hareket etmiştir. Adayı ele geçirdi ve buradaki Kartaca garnizonundan, Komutanları Hamilcar Gisco da dahil olmak üzere 2 bin tutsak aldı. Ardından, Kartaca Donanması'nın olası bir saldırısını karşılamak için Vulcan Adaları'na hareket etti. Bu arada Kartaca Donanması Bruttium'da (günümüzde Kalabriya) harekâta geçmiş ve Vibo Valentiya'ya bir baskın düzenlemişti. Konsül Sempronius, Ticinus Muharebesi haberi üzerine Roma Senatosu tarafından Konsül Scipio'ya destek olmak üzere geri çağırılmıştır. Bu emir üzerine 50 gemiyi Lilybaeum'da Marcus Amellius komutasında, 25 gemiyi de Vibo'da bırakarak bırakarak karadan ve denizden Ariminium'a (bugünkü Rimini) hareket etmiştir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ Adrian Goldsworthy, The Fall of Carthage Sh: 151 id = ISBN 0-304-36642-0
  2. ↑ J.F. Lazenby, Hannibal’s War Sh: 71 id = ISBN 0-8061-3004-0
  3. 1 2 John Peddie, Hannibal’s War Sh: 14, id = ISBN 0-7509-3797-1
  4. ↑ Adrian Goldsworthy, The Fall of Carthage Sh: 158 id = ISBN 0-304-36642-0
  5. ↑ Theodore A. Dodge, Hannibal Sh: 172 id = ISBN 0-306-81362-9
Pön Savaşları
Birinci Pön Savaşı

Kara muharebeleri
Messana – Agrigentum – Aspis – Adys – Tunis – Panormus –Lilybaeum – II. Drepana – Eryx Dağı

Deniz muharebeleri
Lipari – Mylae – Sulci – Tyndaris – I. Drepana – Ecnomus – Aegates
Paralı Askerler Savaşı
Utika – Bagradas Nehri – Hamilcar'ın katılan Navaras'la seferi – Kartaca – Testere – Tunis
İkinci Pön Savaşı
Saguntum – Lilybaeum – Ron Geçişi – Ticinus – Trebia – Cissa – Trasimene – Ebro Nehri – Ager Falernus – Geronium – Cannae – I. Nola – Dertoso – II. Nola – Cornus – II. Nola – I. Beneventum – Sirakuza – I. Tarentum – I. Kapua – II. Beneventum – Silarus – I. Herdonia – Yukarı Baestis – II. Kapua – II. Herdonia – Numistro – Asculum – II. Tarentum – Yeni Kartaca – Baecula – Grumentum – Metaurus – IIipa – Krotana – I. Ultika – Kampi Magni – Kirta – Po Vadisi – Zama
Üçüncü Pön Savaşı
Tunus Gölü– 1. Nepheris– Kartaca Limanı– 2. Nepheris– Kartaca
Roma Cumhuriyeti • Kartaca • Kronoloji
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/24/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.