Listelenmiş bina
Listelenmiş bina (İngilizce: Listed building), Birleşik Krallık'ta "Özel Mimari ya da Tarihi Önemdeki Binaların Nizami Listesi"ne dahil yapılardır.
Liste egemen devlet Birleşik Krallık'a bağlı ülkelerden İngiltere'de Tarihî İngiltere, Galler'de Cadw (Galler Hükûmetinin Tarihî Çevre Servisi), İskoçya'da Tarihî İskoçya ve Kuzey İrlanda'da Kuzey İrlanda Çevre Ajansı (NIEA) tarafından düzenlenir.
Kavram Granada Anlaşması ilkeleri çerçevesinde bugüne kalan yapılarını "Ulusal Mimarî Miras Envanteri"nin öncülüğünde listeleyen İrlanda Cumhuriyeti'nde de kullanılsa da burada daha çok korunan yapı (protected structure) olarak adlandırılır.[1]
Listelenmiş bir yapı yerel otoritelerden izin almaksızın yıkılamaz, genişletilemez ya da yapıda değişiklik yapılamaz. İngiltere ve Galler'de bu izinler bir tür koruma kurulu işlevi gören Amenity society tarafından verilir.[2]
Listeleniş binalar listesinde bina olmayan köprü, anıt, heykel gibi yapıtların yanında mil taşı ve hatta The Beatles'ın Abbey Road şarkısına ilham veren yol gibi birçok farklı yapı türü bulunur.[3]
İngiltere ve Galler
Liste kategorileri
İngiltere ve Galler'de listelenmiş binalar üç kategoriye ayrılır:[4]
- Derece I: istisnai öneme sahip binalar.
- Derece II*: özel öneme sahip binalar
- Derece II: özel ilgi gösterilebilecek binalar[5]
Eskiden var olan Derece III kategorisi 1970'te kaldırılmıştır.[6] Buna ek olarak Derece I, II* ve II ile eşdeğer olan ve daha çok Anglikan kiliselerinde kullanılan Derece A, B ve C kategorilerinde hala bazı binalar listelenmiş olmasına rağmen bu kategoriler 1977'de kaldırılmıştır.
Eşdeğer statüler
-
Amerika Birleşik Devletleri – National Register of Historic Places ve National Historic Landmark -
Fransa – Monument historique ("tarihî anıt") -
Hollanda – Rijksmonument ("ulusal anıt")
Kaynakça
- ↑ "Buildings of Ireland". 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151122051711/http://www.buildingsofireland.ie:80/. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2012.
- ↑ https://www.gov.uk/government/publications/arrangements-for-handling-heritage-applications-direction-2015
- ↑ "The unusual buildings granted listed status". The Daily Telegraph. 8 Haziran 2011. http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/8562655/The-unusual-buildings-granted-listed-status.html. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
- ↑ "Principles of Selection for Listing Buildings" (.pdf). Department of Culture, Media and Sport. Mart 2010. 10 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120610063500/http://culture.gov.uk/images/publications/Principles_Selection_Listing.pdf. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2011.
- ↑ "Listed Buildings". English Heritage. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150215180935/http://www.english-heritage.org.uk:80/caring/listing/listed-buildings. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2011.
- ↑ "About Listed Buildings". heritage.co.uk. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20110927190726/http://www.heritage.co.uk/apavilions/glstb.html.