Lokma

Saray lokması
İzmir lokması
Yunan mutfağında da yapılan tarzıyla lokma (Yunanca: loukoumades).

Lokma,, un, maya, tuz ve şekerle hazırlanan hamurun, sıvı yağda kızartılmasıyla hazırlıp koyu kıvamlı şerbetle tatlandırılarak servisi yapılan bir Türk tatlısıdır.

Kökeni

Lokma kelimesi bir ağız, bir yudum, bir parça yemek anlamına gelen[1] Arapça'daki "لقمة"[2] yani "lukma"[3] kelimesinden gelmiştir. Lokmanın bir çeşidi olan bugün Arap kültüründe varolan "لقمة القاضي" yani "kadı lokması" El-Bağdadi tarafından 13. yüzyılda tarif edilmiştir.[4] Kaynağı Osmanlı Sarayı'na da dayanmakla birlikte halk arasında da yapımı yaygınlaşmıştır.

Yapımı

Ortası delikli olacak şekilde yuvarlak veya küçük küre şeklinde hamurlardan yapılan iki tipi vardır. Yuvarlak şekilli olana İzmir lokması; küre şeklinde olana Saray lokması denir. Lokma, özellikle İzmir kültürünün vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. İzmir'de dini öneme sahip günlerde kalabalık köşe başında pişirilen lokma tatlısının halka ücretsiz dağıtıldığı görülebilir. Özellikle ölünün ardından hayır amacıyla veya sünnet düğünlerinde davetlilere dağıtılmak üzere lokmanın taze olarak hazırlanması, pişirilmesi ve dağıtılması adettendir. Bu iki baskın çeşidin yanında lokmanın farklı yapımları da bulunmaktadır. Ankara'nın Güdül-Ayaş yörelerinde Bırtlak diye bilinen bir lokma çeşidi vardır.[5] Türkiye'deki bazı yörelerde şerbet dökülerek tatlı olarak yenilmesine rağmen, bazı yörelerde pişi gibi şerbetsiz peynir ile yenilmektedir.[6]

Çeşitleri

Şekil çeşitliliğinin dışında tat olarakta tipleri vardır. Ortası delikli olanı tuzlu, top şeklinde olanıda tatlı olarak imal edilir. Ama genellikle tatlı tercih edilir. Tatlı olanı günümüzde, fıstıklı, ballı, kakaolu, vanilyalı, meyveli ve de dondurmalı olarakta servis edilir.

Ne Zamanlarda Hazırlanır

Halkımız genelde hayır duası almak amacıyla lokma döktürür ve dağıttırır. Söz, Kına, Nişan, Düğün, Sünnet, Bayram, Kandil, Asker uğurlaması, Vefat durumlarında, Mevlütlerde, yedisi, kırkı, sene devriyesi gibi tarihlerde döktürülüp dağıtılan lokma, günümüzde çeşitli organizasyon, açılış, tanıtım gibi etkinliklerin yanı sıra muhtarların, belediyelerin, milletvekillerinin, sendikaların, derneklerin, koparatiflerin, vakıfların, odaların toplantı, miting, etkinlik ve seçim dönemlerinde de döktürülüp dağıtılmaktadır.[7]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ↑ Mehmet Zeki Pâkalın "Osmanli tarih deyimleri ve terimleri sözlüğü" sf. 369, Millî Eğitim Basımevi (1971).
  2. ↑ Diran Kélékian, "Dictionnaire Turc-Français" (Osmanlıca), 1911
  3. ↑ Elvân-ı Şirâzî "Elvân-ı Şîrâzî'nin Gülşen-i Râz Tercümesi" sf. 549, Niğde Üniversitesi Yayınları (2004).
  4. ↑ Charles Perry "A Baghdad Cookery Book" Oxford Companion to Food, (2006) ISBN 1-903018-42-0.
  5. ↑ "Türkiyede Halk Ağzından Söz Derleme Dergisi" cilt. 1 sf. 201, Maarif Matbaası (1939).
  6. ↑ Ayfer Tunç "Bir maniniz yoksa annemler size gelecek: 70'li Yıllarda Hayatımız" sf. 284, Yapı Kredi Yayınları (2001).
  7. ↑ [www.saraylilokma.com "Saraylı Lokmacısı"]. www.saraylilokma.com.
This article is issued from Vikipedi - version of the 8/6/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.