Lysandros
Lysandros (Yunanca: Λύσανδρος, ö. İÖ 395, Haliartus, Boiotia), Peloponnesos Savaşı'nda Sparta'yı nihai zafer ulaştıran ve savaş sonrasında bütün Yunanistan'da güçlü bir egemenlik kuran Eski Yunan asker ve siyasi önder.
Meslek yaşamının ilk yılları konusunda hiçbir şey bilinmemektedir. İÖ 408'de donanma komutanlığına seçildi. İÖ 406'da Notion açıklarında girdiği bir deniz savaşında, sayıca Sparta’dan üstün olan Atina donanmasının ikiye bölünüşünü iyi değerlendiren Lysandros, Atina donanmasını bozguna uğrattı[1] ve Pers hükümdar naibi Genç Kyros'un desteğini elde etti.
Sparta yasalarının ikinci bir dönem donanma komutanlığına izin vermemesi nedeniyle ikinci komutan olarak katıldığı, ama yönetimi elinde tuttuğu Aigos-Potamoi Savaşı'nda (İÖ Eylül 405), Atina filosunun yok edilmesinde önemli rol oynadı. Bu savaş sonunda Hellespontos'tan (Çanakkale Boğazı) geçen tahıl yolu kapanınca, açlık tehdidiyle karşılaşan Atinalılar teslim oldu (İÖ Nisan 404). Lysandros surlarını yıktırdığı Atina'da Otuz Tiran oligarşisinin kurulmasına önayak oldu. Atina'nın eski müttefiklerinin birçoğunun da Spartalı bir komutanın (harmost) yönetimindeki garnizonlarla takviye edilen ve kendi yandaşlarından oluşan bir onlar meclisince (dekarkhia) yönetilmesini sağladı. Thrasybulos'un demokrasiyi geri getirmek amacıyla başlattığı ayaklanma karşısında İÖ 403'te Otuz Tiran'ı desteklemek üzere Atina'ya gönderildi. Tam başarıya ulaşacağı sırada, Sparta'nın politika değiştirmesi yüzünden, Atina'da demokrasinin yeniden kurulmasına izin veren bir uzlaşmayı kabul etmek zorunda kaldı. Bu gelişmeden sonra onlar meclisinin kaldırıldığı ve kendi siyasal gücünün de azaldığı sanılmaktadır. İÖ 399'da II. Agesilaos'un Sparta tahtına çıkmasına yardım ettiyse de, devlet yönetiminden uzak tutuldu. Korinthos Savaşı'nın (İÖ 395-387) başında Sparta'nın kuzey müttefiklerinden oluşan bir orduya komuta ederek Boiotia'ya girdi. Haliartos'a saldırdığı bir sırada öldürüldü.