M1 Abrams

M1A1 Abrams

M1A1 Abrams tankı Taunus dağlarında bir test sürüşünde Frankfurt,Almanya 2005
Çeşidi Ana Muharebe Tankı
Uyruğu Amerika Birleşik Devletleri Amerika Birleşik Devletleri
Hizmet geçmişi
Hizmet 1980- günümüz
Kullanıldığı savaşlar Körfez Savaşı
Irak Savaşı
Üretim tarihi
Tasarımcı Chrysler Defence
Tasarlandığı tarih 1972-1979
Üretici Lima Army tank plant
Detroit Tank Arsenal
Üretildiği tarih 1979- günümüz
Üretim adedi 10000+[1]
Çeşitleri A1,A2
Özellikler
Ağırlık 61.3ton
Uzunluk 9.77 m
 uzunluğu 2.15 m
Genişlik 3.45 m
Yükseklik 2.44 m
Mürettebat 4
Zırhı Chobham, RHA ve çelikle seyreltilmiş uranyum uyumlu kaplama
Ana silahı 105mm M68 yivli top (M1)
120 mm M256 yivsiz top (M1A1/A2)
Diğer silahları 1× 12.7 mm M2 BMG makinalı tüfek, 2× M240 7.62 mm makinalı tüfek
Motor AGT-1500 turbine motor, Allison DDA X-1100 3B vites kutusu
1500 hp (1119 kW)
Süspansiyon donanımı Yaylı bar
Boş ağırlık 61.3 ton
Harekat menzili 465 km
Azami hızı 72 km/h

M1 Abrams, ABD Kara Kuvvetleri ve Deniz Piyadeleri'nin yanında Mısır, Kuveyt, Suudi Arabistan Avustralya ve 2010'dan itibaren Irak orduları envanterinde bulunan 3.nesil bir ana muharebe tankı dır. 1980'den başlayarak ortaya çıkan üç ana tipiyle (M1, M1A1 ve M1A2) Amerikan Ordusu tarafından kullanılan temel tank sınıfıdır. Son üretilen M1A2 modellerinde yeni nesil zırh ve elektronik sistemler kullanılmıştır. Tank adını 1968 ile 1972 yılları arasında görev yapan eski Genelkurmay Başkanı General Creighton Abrams'dan almıştır.

M1 Abrams tankı daha önce kullanılan M60 Patton tankı yerine ordu servisine alınmıştır.Bununla birlikte 2050 yılına kadar ABD ordusunda hizmetinde kalması planlanmaktadır. 1500 hp gücündeki Gaz Türbin motoruna, sofistike bir kompozit zırha, personel güvenliği için ayrı bir patlama hücresi içinde yalıtılmış mühimmat depolama kabinine sahip ABD'nin modern zırhlı savaş programı için geliştirilen bir tanktır. 61.7 tonluk ağırlığı ile en ağır muharebe tanklarından biridir. Ayrıca 120 mm'lik tank topu ile muharebe sahasında önemli bir üstünlüğe sahiptir. İlk çıkan M1 modelini elektronik ve zırh sistemlerinde yapılan geliştirmeler ile M1A1 ve M1A2 modelleri takip etmiştir.

Tank komutanının top namlusundan bağımsız hedef belirleme sistemi, nişancının tespit edilen hedefler ile meşgül olurken tank komutanının yeni hedefler arayabilmesine imkân vermektedir. Termal görüş sistemi, lazer telemetreli atış destek bilgisayarı ve stabilizasyon gibi M60 tanklarında da bulunan elektronik sistemler M1 tanklarının da standart donanımları arasındadır.

Üretimi

M1, tankı Chrysler Defense firması tarafından tasarlanmış, General Dynamics Corp. firmasının Ohio Lima tesislerinde üretilmiştir. 1980 yılında göreve başlamıştır. Geliştirilmiş M1A1 tankı ise 1985 tarihinde Amerikan Ordusu envanterine girmiştir. M1A1 tankı Alman Leopard 2 tankında da kullanılan M256 120 mm smoothbore top taşımaktadır. Bu tank ayrıca geliştirilmiş zırha ve NBC (nükleer-biyolojik-kimyasal) silahlara karşıda koruması bulunmaktadır. M1A2 tanklarında ise tank komutanı için termal kamera sistemi, elektronik navigasyon araçları ve dijital radyo alıcısı bulunmaktadır. M1A1 modelinin değiştirilen stabilizasyon sistemi sayesinde hareket halinde hedefi vurma yüzdesi büyük oranda artmıştır.Aslında ilk üretildiği zamanlarda çok kötü bir isabet yüzdesi vardı.Pakistan'da Ziya ül Hak'ın ölümünün olduğu 1988 bir gösteriye katılan M1 tankları hedefi onda on kaçırmış ve sonrada bozulmuşlardır.23 haziran 1988'de olan bu olaydan sonra elektronik sistemlerle sonunda hedefi vurma kabilyetine ulaşmışlardır.

Körfez Savaşı, Çöl Fırtınası harekatı ve Bosna Savaşı sırasında tankın zırh özellikleri daha da geliştirilmiştir. Tanka mayın imha aparatı takılabilir. M1 şasesi ayrıca M104 Wolverine ağır taarruz köprüsünde kullanılmaktadır.

Bugüne kadar 8.800 adet M1 veya M1A1 üretilmiş. Bir tankın maliyeti modeline göre 2,300,000 ila 4,300,000 $ arasındadır.

Yurtdışına satılan modellerinde farklı zırh özellikleri ve motor seçenekleri (örneğin tamamen dizel motor) de vardır.

Zırhı

M1A1 tankı Frankfurt'un kuzeyinde bir kasabada

Çok iyi korunan M1A1 Abrams ana muharebe tankında da zayıflatılmış uranyum ile kaplanmış bir çeşit Chobham zırhı bulunmaktadır.İlk olarak İngiliz Ordusuna ait tesislerde üretilen Chobham zırhı, konvansiyonel zırh tabakaları arasında reçineli bez matrisi içinde bulunan kompozit maddelerden oluşan bir zırh çeşididir. Bu zırh HEAT ve ATGM mermilerine karşı favkalede üstün koruma sağlamaktadır.Ayrıca gerektiğinde yan kısımları Reaktif zırh ile kaplanabilir.

Silahları

Ana Silah Türleri

M1 Abrams

M68A1 yivli top

M1 modelinde ilk olarak NATO standardı M68A1 105 mm yivli tank topu kullanılmıştı. Bu top çeşitli HEAT mermileri, yüksek patlayıcılı, duman mermisi, yüksek etkili anti-personel mermileri atabilen isabet yüzdesi yüksek bir tank topuydu. Bu top Birleşik Krallık Ordu Donatım birimi tarafından L7 adıyla dizayn edilmiştir. M256 kullanılana kadar M1 ve M1IP modellerinde bu top kullanılmıştır.

M256 yivsiz top

Deniz Piyadelerine ait M1A1 Necej yakınlarıdan atış taliminde

M1 modellerinde kullanılan M68A1 105 mm yivli top gelişen zırh teknolojisi sebebiyle etkisini yitirmeye başladı. Bunun üzerine yeni nesil M1A1/A2 tanklarının üzerine M256 120 mm smoothbore (L44'ten geliştirilen) top konulmuştur. Bu topun dizaynı Alman Rheinmetall AG firmasına ait olup, General Dynamics Kara Sistemleri Bölümünde üretilmiştir. Aynı top Alman Leopard 2A5 tankında da kullanılmaktadır. Ancak Almanlar bu topun daha uzun bir modelini Leopard 2A6'da kullanmıştır.Buna karşılık ABD'de M256E1 topunu geliştirmiştir. L55 topu M829A2 mermisi ile Kontakt-5 ERA modelli T-90 veya T-80U tanklarını 4000 metreden nişangah ile vurabilmektedir.

Mühimmat Çeşitleri

Namludan yeni çıkmış bir zırh delici SABOT mermisi
Rus 3BK29 HEAT mermisi

İkincil Silah Türleri

Mk19 Bombaatar

Taretin üzerinde ayrıca 6 adetlik sis havanı bulunmaktadır.Bu sayede düşman tanklarının tankı gözle ya da termal olarak görmesi engellenmektedir.Ayrıca motor kısmında sis üreten bir düzenek sürücü tarafından kulanılmaktadır.Tank mürettabatının M9 Beretta tabanca ve M16 silahlarıda bulunmaktadır.

Nişan Alma

Tankın üzerinde balistik ateş kontrol bilgisayarı,silahçı için termal ve günışığı görüş sistemi,laser destekli mesafe bulucu,rüzgar sensörü,sarçlı meyil sensörü,mühimmat data bildileri,mühimmat termometresi,namlu ağzı sensörü vardır.Ateş kontrol sistemini kullanan topçu bu raç ve bilgilerden yararlanır.Otomatik ateşleme sistemi %90 da isabet oranını yakaladığında ateşleme yapar.Daha düşük yüzdelerde ise sadece komutan ya da silahçı elle ateşleme yapabilir.Komutan bulduğu hedefi silahçıya aktarır, silahçı ateşleme işlemine başladığında komutan yeni bir hedef aramaya devam edebilir.

Motor özellikleri

M1 tankı gücünü 1500 beygirlik (1119 kW) Honeywell AGT1500 (orijinali Lycoming) gaz türbin motorundan almaktadır. Tankta 4 ileri, 2 geri Allison X-1100-3B Hydro-Kinetic otomatik vites kutusu bulunmaktadır.Tank yolda 72 km/h, arazide ise 48 km/s hıza ulaşabilmektedir. Tankın üzerindeki motor 100 km/s e kadar çıkma kapasitesine sahip olsa da, motor üreticisi bunu 72 km/h ile sınırlı tutmuştur. Bunun sebebi 72 km/h üzerindeki hızla yapılacak bir kaza anında mürettabatın yaralanma riskini artmasıdır. Bu Tank yakıt olarak dizel benzin, mazot, gazyağı, JP-4 veya JP-8 jet yakıtı kullanılabilir. ABD Ordusu kolay bulunması sebebiyle JP-8 jet yakıtı kullanmaktadır.

Motor gücünü ne kadar ispat etse de lojistic olarak fazla desteğe ihtiyacı vardır (çalışma esnasıda 40 lt yakıt harcar). Tankın arkasındaki motor eksozundan çıkan sıcak hava yüzünden yerleşim bölgelerindeki çatışmalarda piyade birlikleri tankı takip edemez. Hava tirbünleri neredeyse helikopter kadar ses çıkartmaktadır.

Abrams tankları C-5 Galaxy veya C-17 Globemaster nakliye uçakları ile taşınabilmektedir. Savaşa hazır bir ya da nakliye formunda iki tank C-5 tarafından, bir savaşa hazır tank C-17 tarafından bir seferde taşınabilir.

TUSK

M1A1 TUSK eklemeleri ile

TUSK(ingilizce→Tank Urban Survival Kit - Tank Meskûn Mahâl Teçhizatı) M1A1 tankları için yerleşim alanlarındaki çatışmalarda gerekli olan ekipmanları içermektedir. Tank her ne kadar açık arazide yenilmezde olsa yerleşim alanlarında görüş açısı düşmekte ve her taraftan kolay hedef olmaktadır. Her ne kadar ön ve yan cepheden gelen saldırılara çok dayanıklı olsa da zayıf noktaları her zaman vardır. Ayrıca mürettabat arazideki kadar tank içinde rahat bulunamamaktadır. Tank mürettabatına daha iyi bir görüş ve korunma sağlamak amacıyla sağ resimdeki teçhizatlar tanka ilave edilmiştir: Komutanın kullandığı .50 kalibrelik ağır makinalı tüfek veya (M2 ya da Mk 19) bombaatarı ateşlemek için uzaktan kumanda ünitesi, yükleyicinin kullandığı 7.62 mm makinalı tüfeğin ön ve arkasına siperlikler, yükleyici için termal gözlük, gece görüş gözlüğü, paletler için geliştirilmiş yan zırh, tank ve piyade arasında iletişimi sağlamak için araç dışı telefon bağlantısı.

Görevler

II. Dünya savaşı sırasında M4 Sherman tankının bir düşman tankını etkisiz hale getirmesi için 700 metreden 17 adet mermi atması gerekiyordu.Günümüzde Abrams tankı herhangi bir tankı tek bir mermi ile 2.000 metreden yokedebiliyor.Soğuk savaş döneminde Batı Almanya ardından Güney Kore de görevlerde bulundular.Soğuk savaşın sona ermesi ile şuan için Güney Kore ve Ortadoğu da görev halindeler.

Çöl Kalkanı Operasyonu

M1A1 Abrams görev için çölde ilerlerken

Abrams tanklarının denendiği en önemli çatışma 1991 yılındaki Körfez Savaşıydı.Toplamda 1.841 adet tank Suudi Arabistan da Kuveyt'in özgürleştirimesi harekatına katılmak üzere konuşlandırıldı.Karşılarında Sovyet yapımı T-55 ,Type 59 ,Type 69 ,T-62 ve T-72 tankları vardı.Sovyet ihraç modellerinde olduğu gibi T-72 tanklarının gece görüş ve modern menzil bulma sistemleri yoktu.Gece yapılacak bir muharebede düşmanı sadece infirared menzil bulucu veya optik nişangah ile tespit etme şansları vardı. Harekat sırasında sadece 23 adet M1A1 servis dışı kaldı.Sadece bir tane M1 Abrams tankı düşman ateşi ile tahrip edilmiştir. Bunların hiçbirinde mürettabat ölmedi.Önden veya palete gelen dost ateşlerinde bile tank mürettabatını korumuştur.

Düşman ateşinden dolayı hiçbir tank tamamen imha edilmemiştir ve tamir edilerek tekrar göreve dönebilmişlerdir.Görgü tanıklarının söylediğine göre bir olayda 3 adet kinetik enerji mermisi ile vurulan Abrams, kendisini vuran T-72 tankını yoketmiştir.Irak tanklarınının kullandığı çelik KE (kinetik enerji) mermileri Abrams zırhını geçebilecek güce sahip olmasalarda tankı bakıma sokacak kadar zarar verebiliyorlardı.

Irak-2003

Irak Harekâtında kaybedilen tank
Irak Harekâtı sırasında imha edilen M1A1, 2. Tank Taburu Bravo Bölüğü, Seyyid Abd yakını

Irak a yapılan harekat sırasında hiçbir tank mürettabatı kaybedilmedi.Bunu en önemli sebebi rakipsiz hava desteği idi.En önemli çatışma Bağdat yakınlarındaki Mahmudiye de 7 adet T-72 ye yapılmıştır.Bu çatışmada Amerikan tarafı hiçbir kayıp vermemiştir.Ancak 29 Eylül 2003 tarihinde anti-tank mayını ile işlemez hale getirilen bir tankın yakınlarında meydana gelen patlamada 2 mürettabat öldü 3 ü de yaralandı.Çöl Fırtınası harekatında öğrenilen en önemli ders dost ateşine mağruz kalmamaktı.Bu sebepten tanklarada diğer araçlar gibi üzerlerine uygun paneller yerleştirildi.Bu panellerin tankların her yönünden tanımlanmasını sağlayacak dört köşeli kutu şeklindeydi.Tank mürettabatına kullanılmak üzere AT4 omuzdan atılabilen tanksavar füzeleride verilmişti.Ayrıca tankın arkasına ikinci bir depo yapılarak fazladan eşya ve ekipman alınması sağlanmıştır.

Operasyon sırasında 3.Piyade tümenine ait bir Abrams tankı Fırat nehrine düştü.4 mürettabat boğuldu.

Bağdat a yapılan ilk saldılar sırasında arka motor kısmında vurulan tankın yakıtı gaz türbinine ulaşarak yangın çıkmasına sebep oldu.Mürettabat gerekli ekipmanı aldıktan sonra içerisine el bombası atarak ayrılmış tank daha sonra başka bir M1A1 tarafından HEAT mermisi ile vurulmuştur.Ancak hala sağlam kaldığı görülünce bu kez bir A10 Thunderbolt dan atılan bir AGM-65 Maverick füzesi ile imha edilmiştir.

27 Kasım 2004 tarihinde yakınında 34 kiloya yakın IED (ingilize→Improvised explosive device,doğaçlama patlayıcı düzenek) patlatılmış bu patlama sürücü ağır yaralanmış geri kalan mürettabat yara almadan kurtulmuştur.

25 Aralık 2005 tarihinde Bağdat yakınlarında yola döşenen patlayının infilak etmesi sonuçu bir M1A1 yanmaya başlamış ve mürattabattan bir kişi ölmüştür.

4 Haziran 2006 da bir M1A2 yakınında IED patlaması sonucunda 2 mürettabat öldü.

Bunun yanında çatışma haricinde bazı tank mürettabatıda Juba (keskin nişancı) ateşi sonucunda hayatlarını kaybetti.Bu olaylar saldırıyı yapanlar tarafından görüntülenmekte propaganda amaçlı kullanılmaktadır.

Modelleri

Model Özellikleri

Model M1 IPM1 M1A1 M1A2 M1A2 SEP
Uzunluğu 9.77 m
Genişliği 3.66 m
Yüksekliği 2.37 m 2.44 m
Son Hızı 72 km/h 67 km/h 68 km/h
Menzili 498 km   465 km 391 km  
Ağırlığı 55.7 ton 57.0 ton 61.3 ton 62.1 ton 63.0 ton
Ana Silahı 105 mm'lik yivli M68 topu 120 mm'lik yivsiz M256 topu
Mürettabat 4 (tank komutanı, nişancı,sürücü,yükleyici)

Dış bağlantılar

Kullanan ülkeler

Kullanan ülkeler mavi ile gösterilmiş

Kaynaklar

  1. ↑ "M1A3 Abrams" (İngilizce). deagel.com. http://www.deagel.com/Main-Battle-Tanks/M1A3-Abrams_a000516005.aspx.

Wikimedia Commons'ta M1 Abrams ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/2/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.