MPEG-4

MPEG (Moving Pictures Experts Group, Hareketli Görüntü Uzmanları Birliği) tarafından geliştirilen ve geliştirilmesine devam edilen çoklu-iletişim görüntü kodlama standardı. MPEG-4 standardı, şu anda kullanılan MPEG-2 standardına göre daha yüksek sıkıştırma olanakları ve yeni kodlama araçları sunmayı amaçlamaktadır. MPEG-4 sesli ve görsel(İngilizce: Audio Visual, "AV") sayısal verilerin görüntü sıkıştırmasını tanımlayan metotlar bütünüdür. İlk olarak 1998 yılı sonlarında yayınlanmıştır ve ISO/IEC (International Organization for Standardization/International Electrotechnical Commission) ile MPEG 'in ISO/IEC 14496 standardı olarak üzerinde uzlaştıkları bir grup ses ve görüntü kodlama formatı ile, ilgili teknolojilerin standardizasyonunu ifade eder. Kullanım alanları arasında AV web dosyaları (gerçek zamanlı veri akışı), kompakt disk (CD), ses (telefon, videofon) ve televizyon yayınları sayılabilir.

MPEG-4 halen gelişmekte olan bir standard olup yapı olarak bölümlerden oluşmaktadır. MPEG-4 uyumluluğunu destekleyen firmalar çoğu zaman hangi "bölüm" düzeyinde uyumluluk sağladıklarını açıklıkla ifade etmemektedir. Bilinmesinde fayda olan önemli bölümler MPEG-4 Bölüm 2 (DivX, Xvid, Nero Digital ve 3ivx gibi çözücüler (İngilizce: "codec") ve Quicktime 6 tarafından kullanılan Gelişmiş Basit Profil 'i ihtiva eder.) ve MPEG-4 Bölüm 10 (MPEG-4 AVC/H.264 ya da Gelişmiş Görüntü Kodlama, x264 çözücü, Nero Digital AVC, Quicktime 7, ve HD DVD, Blu-ray gibi yeni kuşak DVD formatları tarafından kullanılır.)

MPEG-4 içinde bulunan pek çok özelliği uygulayıp uygulamamak yazılım geliştirenin seçimine bırakılmıştır. Bu durum, olasılıkla MPEG-4 'ün hiçbir tam uygulaması olmadığı anlamına gelir. Bu durumu adreslemek için standart içinde, bir uygulamalar alt-kümesine özel belirli bir kabiliyetler grubunun tanımlanabilmesi amacıyla "profiller" ve "seviyeler" denilen kavramlar bulunmaktadır.

Başlarda MPEG-4 öncelikli olarak düşük bit-oranlı görsel iletişim için tasarlanmasına rağmen zaman içinde daha fazlasıyla bir çoklu ortam kodlama standardı olacak şekilde kapsamı genişletilmiştir. Saniyede birkaç kilobitten onlarca megabite kadar değişen veri hızlarında etkili olarak çalışmaktadır. Aşağıdaki işlevlel özelliklere sahiptir:

Geliştirilmiş kodlama verimi
Görüntü ve ses ihtiva eden karma ortam verilerini kodlayabilme yeteneği
Sağlıklı veri nakli için hatalara karşı elastikiyet
Almaçta oluşturulan sesli ve görsel sahneyle etkileşim olanağı sağlar

Tarihçe

Daha önce geliştirilen ve halen kullanılmakta olan, çoğunlukla MPEG-2 olarak bilinen, uluslararası çoklu-iletişim kodlama standardı ISO/IEC-13818'in başarısı üzerine, daha iyi sıkıştırma araçları sunmak ve standard içeriğini arttırmak amacıyla MPEG iki yeni standardın geliştirilmesine başlamıştır. Bu standardlar ITU-T Tavsiye(Recommendation) H.264/ISO/IEC-14496 Bölüm 10 (ya da kısaca H.264) ve ISO/IEC-14496 Bölüm 2 (ya da kısaca MPEG-4 Görüntü) dür.

H.264 ve MPEG-4 Görüntü standardları daha önce denenmiş ve yeterliliği ispatlanmış MPEG-1 MPEG-2 gibi standardları çıkış noktası olarak almışlardır. Ancak, H.264 ve MPEG-4 farklı yönlere gelişmişlerdir.

H.264 daha önceki standardların çerçevelerini korumuş, daha hızlı, verimli, güvenilir, kullanışlı olmayı amaçlamıştır. Bunu yaparken aynen MPEG-2 gibi dikdörtgen görüntü biçimi kullanmından ayrılmamış. Bununla beraber daha geniş bir kitleye ulaşmayı hedef edinmiştir. Bu hedefler arasına genel anlamda televizyon yayıncılığının(broadcasting) yanı sıra, Internet ya da sayısal bağlantılar üzerinden görüntü akışı(streaming) ve sayısal veri saklama(storage) pazarlarını da almıştır.

MPEG-4 Görüntü standardı ise daha farklı bir yol izleyerek dikdörtgen görüntü biçimi kullanımını aşarak, nesneye yönelik görüntü işleme yöntemlerini tercih etmiştir.

MPEG-4 geliştiriciler, servis-sağlayıcılar ve son kullanıcılar için çeşitli teknolojiler sunar:

MPEG-4 yazılım ve donanım geliştiricilerinin sayısal televizyon, grafik animasyon, internet ve uzantıları için daha yüksek uyumluluk ve esnekliğe sahip çoklu ortam nesneleri üretmesini mümkün kılar. Bu standart geliştiricilerin içeriklerini daha iyi kontrol edip telif hakkı ihlallerine karşı daha etkin mücadele edebilmesini sağlar.
Veri ağı sağlaycıları MPEG-4'ü veri saydamlığı için kullanabilirler. Standart prosedürler sayesinde MPEG-4 verisi herhangi bir ağ ile uyumlu farklı sinyal tiplerine dönüştürülebilir.
MPEG-4 formatı son kullanıcılara farklı hareketli nesneler ile geniş kapsamlı bir etkileşim ortamı sunar.
Standartlaştırılmış telif hakları yönetimi, MPEG camiasınca "Intellectual Property Management and Protection" (IPMP) olarak bilinir ve uygulanır.

MPEG-4 formatı aşağıda bazı örnekleri verilen çeşitli işlevleri yerine getirebilir:

Ortam nesneleri ile ilintili verilerin ağ kanallarınca verimli olarak taşınmasını sağlayacak şekilde çoklanıp eşlenmesi.
Almaçta oluşturulan sesli ve görsel sahne ile iletişim.

Profiller ve Seviyeler

MPEG-4 kodlama için geniş ve zengin bir araçlar kümesi sunar. MPEG-4 araç kümelerinin alt kümeleri özelleşmiş uygulamalarda kullanılmak üzere sunulmuştur. 'Profiller' olarak bilinen bu alt kümeler bir çözücünün gerçekleştirmesi gereken araçlar kümesinin boyutunu sınırlar.^[1] Hesaplamalardaki karmaşıklığı en aza indirmek amacıyla her Profil için bir ya da daha fazla 'Seviye' tanımlanmıştır.^[1]

Bir Profil-Seviye kombinasyonu şunlara olanak verir:^[1]

Bir çözüçü tasarımcısının aynı kombinasyonu kullanan diğer MPEG-4 gereçleriyle birlikte çalışmasına olanak verecek şekilde sadece kendisine gerekli olan standartları gerçekleştirmesi.^[1]
MPEG-4 gereçlerinin standartlara uygun olup olmadığının kontrolü.^[1]

MPEG-4 Bölümleri

MPEG-4 "Bölümler" olarak da adlandırılan aşağıdaki standartları kapsar:

Bölüm	Doküman No	Başlık	Tanım
Bölüm 1	ISO/IEC 14496-1	Systems	Görüntü ve sesin nasıl eşlenip çoklanacağını tanımlar. Örnek, Transport stream.
Bölüm 2	ISO/IEC 14496-2	Visual	Görsel veriler için bir sıkıştırma çözücüsü (video, hareketsiz dokular, sentetik görüntüler, vs..). Bölüm 2 içindeki pek çok Profilden biri de Gelişmiş Basit Profil 'dir (İngilizce: "Advanced Simple Profile (ASP)").
Bölüm 3	ISO/IEC 14496-3	Audio	Ses sinyallerinin algısal kodlaması için bir sıkıştırma çözücüleri kümesi. Advanced Audio Coding (AAC)'nin bazı çeşitlemelerini ve diğer ses/konuşma kodlama gereçlerini kapsar.
Bölüm 4	ISO/IEC 14496-4	Conformance	Standardın diğer bölümlerine uygunluğu test etmek için gerekli prosedürleri tanımlar.
Bölüm 5	ISO/IEC 14496-5	Reference Software	Standardın diğer bölümlerini göstermek ve netleştirmek için bir yazılım sunar.
Bölüm 6	ISO/IEC 14496-6	Delivery Multimedia Integration Framework (DMIF).
Bölüm 7	ISO/IEC 14496-7	Optimized Reference Software	Geliştirilmiş uygulama örnekleri (Örnek, Bölüm 5 ile ilgili).
Bölüm 8	ISO/IEC 14496-8	Carriage on IP networks	MPEG-4 içeriğinin IP ağlarında taşınması için bir metot tanımlar.
Bölüm 9	ISO/IEC 14496-9	Reference Hardware	Standardın diğer bölümlerinin nasıl gerçekleştirileceğini gösteren donanım tasarımları sunar.
Bölüm 10	ISO/IEC 14496-10	Advanced Video Coding (AVC)	Teknik özellikler olarak ITU-T H.264 standardının aynısı olan bir görüntü sinyali çözücüsü.
Bölüm 11	ISO/IEC 14496-11	Scene description and Application engine("BIFS")	Zengin ve etkileşimli içerikler için çoklu profiller ile kullanılır. 2D ve 3D versiyonları vardır.
Bölüm 12	ISO/IEC 14496-12	ISO Base Media File Format	Ortam içeriğini depolamak için kullanılan bir dosya formatı.
Bölüm 13	ISO/IEC 14496-13	Intellectual Property Management and Protection (IPMP) Extensions.
Bölüm 14	ISO/IEC 14496-14	MPEG-4 File Format	MPEG-4 içeriği için taşıyıcı dosya formatı.Bölüm 12'yi temel alır.
Bölüm 15	ISO/IEC 14496-15	AVC File Format	Bölüm 10 görüntüsünün Bölüm 12 temel alınarak depolanması.
Bölüm 16	ISO/IEC 14496-16	Animation Framework eXtension (AFX).
Bölüm 17	ISO/IEC 14496-17	Timed Text subtitle format.
Bölüm 18	ISO/IEC 14496-18	Font Compression and Streaming (for OpenType fonts).
Bölüm 19	ISO/IEC 14496-19	Synthesized Texture Stream.
Bölüm 20	ISO/IEC 14496-20	Lightweight Application Scene Representation (LASeR).
Bölüm 21	ISO/IEC 14496-21	MPEG-J Graphical Framework eXtension (GFX)	Henüz tamamlanmadı. (Haziran 2005 itibarıyla)
Bölüm 22	ISO/IEC 14496-22	Open Font Format Specification (OFFS) based on OpenType	Henüz tamamlanmadı. (Haziran 2005 itibarıyla)
Bölüm 23	ISO/IEC 14496-23	Symbolic Music Representation (SMR)	Henüz tamamlanmadı. (Ekim 2006 itibarıyla)

Bölümlerin içinde ayrıca profiller de tanımlanmıştır, dolayısıyla bir bölümün gerçekleştirilmesi genellikle bölümün tüm gereksinimlerinin gerçekleştirilmesi anlamına gelmez. MPEG-1, MPEG-2, MPEG-7 ve MPEG-21 MPEG standartlarının diğer devam dizileridir.

Ruhsatlandırma

MPEG-4, yazılım patentlerini tanıyan ülkelerde ruhsatlandırma gerektiren patentli teknolojiler ihtiva eder. MPEG-4 ile ilgili patentler iki düzineden fazla firmanın mülkiyetindedir. Ruhsatlandırma kuruluşu MPEG Licensing Authority^[2] "MPEG-4 Bölüm 2 Visual" için gerekli pek çok firma patentini ruhsatlandırıp (ses ayrıca ruhsatlandırılır) kendisine bağlı ruhsat veren ve imtiyaz sahibi firmaları sitesinde listeler. "MPEG-4 System" için yeni ruhsatlar halen geliştirilmektedir^[3] ve eski "MPEG-4 Systems" ruhsat sahipleri halen ruhsat anlaşması koşullarına tabi iken yeni lisans verilmemektedir (MPEG LA – Patent List).

Uygulamalar

_{Bu bölüm geliştirilecektir.}

Kaynakça

Çoklu ortam sıkıştırma biçimleri

Görüntü çözücü

ISO/IEC	MJPEG Motion JPEG 2000 MPEG-1 MPEG-2 Part 2 MPEG-4 Part 2/ASP Part 10/AVC MPEG-H Part 2/HEVC

ITU-T	H.120 H.261 H.262 H.263 H.264 H.265

Diğer	Apple Video AVS Bink CineForm Cinepak Daala Dirac DV DVI FFV1 Huffyuv Indeo Microsoft Video 1 MSU Lossless Lagarith OMS Video Pixlet ProRes 422 ProRes 4444 QuickTime Animation Graphics RealVideo RTVideo SheerVideo Smacker Sorenson Video, Spark Theora VC-1 VC-2 VC-3 VP3 VP6 VP7 VP8 VP9 WMV XEB YULS

Ses çözücü

ISO/IEC	MPEG-1 Layer III (MP3) MPEG-1 Layer II Multichannel MPEG-1 Layer I AAC HE-AAC AAC-LD MPEG Surround MPEG-4 ALS MPEG-4 SLS MPEG-4 DST MPEG-4 HVXC MPEG-4 CELP MPEG-D USAC

ITU-T	G.711 G.718 G.719 G.722 G.722.1 G.722.2 G.723 G.723.1 G.726 G.728 G.729 G.729.1

Diğer	ACELP AC-3 AMR AMR-WB AMR-WB+ ALAC Asao ATRAC CELT Codec2 DRA DTS EVRC EVRC-B FLAC GSM-HR GSM-FR GSM-EFR iLBC iSAC Monkey's Audio TTA True Audio MT9 A-law µ-law Musepack OptimFROG Opus OSQ QCELP RCELP RealAudio RTAudio SD2 SHN SILK Siren SMV Speex SVOPC TwinVQ VMR-WB Vorbis VSELP WavPack WMA

Resim sıkıştırma

IEC, ISO, ITU-T	CCITT Group 4 JPEG JPEG 2000 JPEG XR Lossless JPEG JBIG JBIG2 PNG TIFF/EP TIFF/IT HEVC

Diğer	APNG DjVu EXR GIF ICER MNG PGF QTVR TIFF WBMP WebP

İçerik biçimi

ISO/IEC	MPEG-PS MPEG-TS ISO base media file format MPEG-4 Part 14 Motion JPEG 2000 MPEG-21 Part 9 MPEG media transport

ITU-T	H.222.0 T.802

Diğer	3GP and 3G2 AMV ASF AIFF AVI AU BPG Bink Smacker BMP DivX Media Format EVO Flash Video GXF IFF M2TS Matroska WebM MXF Ogg QuickTime File Format RatDVD RealMedia REDCODE RIFF WAV MOD and TOD VOB, IFO and BUP

ISO standartları

ISO standartları / ISO romanizasyonları \ IEC standartları

1-9999	1 2 3 4 5 6 7 9 16 31 -0 -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -10 -11 -12 -13 128 216 217 226 228 233 259 269 302 306 428 518 519 639 -1 -2 -3 -5 -6 646 690 732 764 843 898 965 1000 1004 1007 1073-1 1413 1538 1745 1989 2014 2015 2022 2047 2108 2145 2146 2240 2281 2709 2711 2788 2852 3029 3103 3166 -1 -2 -3 3297 3307 3602 3864 3901 3977 4031 4157 4217 4909 5218 5428 5775 5776 5800 5964 6166 6344 6346 6385 6425 6429 6438 6523 6709 7001 7002 7098 7185 7200 7498 7736 7810 7811 7812 7813 7816 8000 8178 8217 8571 8583 8601 8632 8652 8691 8807 8820-5 8859 -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -8-I -9 -10 -11 -12 -13 -14 -15 -16 8879 9000/9001 9075 9126 9293 9241 9362 9407 9506 9529 9564 9594 9660 9897 9899 9945 9984 9985 9995

10000-19999	10006 10116 10118-3 10160 10161 10165 10179 10206 10218 10303 -11 -21 -22 -28 -238 10383 10487 10585 10589 10646 10664 10746 10861 10957 10962 10967 11073 11170 11179 11404 11544 11783 11784 11785 11801 11898 11940 (-2) 11941 11941 (TR) 11992 12006 12182 12207 12234-2 13211 -1 -2 13216 13250 13399 13406-2 13450 13485 13490 13567 13568 13584 13616 14000 14031 14224 14289 14396 14443 14496 -2 -3 -6 -10 -11 -12 -14 -17 -20 14644 14649 14651 14698 14750 14764 14882 14971 15022 15189 15288 15291 15292 15398 15408 15444 -3 15445 15438 15504 15511 15686 15693 15706 -2 15707 15897 15919 15924 15926 15926 WIP 15930 16023 16262 16612-2 16750 16949 (TS) 17024 17025 17203 17369 17442 17799 18000 18004 18014 18245 18629 18916 19005 19011 19092 (-1 -2) 19114 19115 19125 19136 19439 19500 19501 19502 19503 19505 19506 19507 19508 19509 19510 19600:2014 19752 19757 19770 19775-1 19794-5 19831

20000+	20000 20022 20121 21000 21047 21500 21827:2002 22000 23270 23271 23360 24517 24613 24617 24707 25178 25964 26000 26300 26324 27000 serisi 27000 27001:2005 27001:2013 27002 27006 27729 28000 29110 29148 29199-2 29500 30170 31000 32000 38500 40500 42010 80000 -1 -2 -3

Kategori

This article is issued from Vikipedi - version of the 11/19/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.