Misirlou

"Misirlou"
Caterina Valente Pop, Fox-Trot, Rebetika, Klezmer, Oryantal, Surf Rock, Exotica
Kaydedilme 1927 (İlk kayıt)
Tarz Pop
Süre 2:44
Cover versiyonları
Tetos Demetriades, Michalis Patrinos, Xavier Cugat, Dick Dale, The Beach Boys, Connie Francis, Dario Moreno, Zeki Müren, The Black Eyed Peas

Misirlou (Yunanca: Μισιρλού, Türkçe: Mısırlı), İlk kez 1927 yılında Atina'da kaydedilmiş egzotik halk şarkısı.

Tarihçe

1920'li yıllarda İzmir'den Atina'ya mübadeleyle gelmiş Rum asıllı Anadolulu göçmenlere ait bir halk şarkısından köken alan ve gerçek bestecisi kesin olarak bilinmeyen "Misirlou" ilk kez Tetos Demetriades tarafından 1927'de Rebetika tarzında seslendirilmişti[1][2] Yunanca sözlerinin 'Mısırlı bir kıza' hitaben yazılmış olması ve şarkıda ya habibi ve ya leli gibi Arapça sözcüklerin geçmesi şarkının Ortadoğu kökenine de işaret eder. Zaten şarkının adındaki Misirlou dan kastedilen Mısırlı Kız dır. Şarkı ayrıca enstrümantal din dışı bir Musevi müziği türü olan Klezmer tarzında ve Yahudi İspanyolcası (Ladino veya Eşpanyol)'yla yazılan sözlerle de sıklıkla seslendirilmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu topraklarından doğmuş olan bu akılda kalıcı kıvrak parça, bu topraklarda yaşayan Türkler, Araplar, Yunanlar ve Museviler tarafından çabucak benimsenerek kendi dillerinde yıllarca seslendirilmiştir. Ancak bestecisinin bilinmiyor olması dolayısıyla bu İmparatorluğun mirasçısı olan milletler tarafından günümüzde bir türlü paylaşılamamaktadır. Özellikle de Yunanlar ve Türkler parçanın kendilerine ait olduğunu ısrarla ileri sürmektelerse de, muhtelif ülkelerdeki telif birliklerinde besteci olarak Nicholas Roubanis kayıtlıdır.[1][3].

1930'lardan itibaren ABD'de farklı şarkıcılar tarafından defalarca plağa kaydedilen şarkı, 1962 yılında Dick Dale tarafından Del-Tones orkestrası eşliğinde solo gitarla seslendirilince daha geniş kitleler tarafından tanındı. Bu enstrümantal parça 1994 tarihinde Quentin Tarantino'nun Pulp Fiction (Ucuz Roman) adlı filminde kullanılınca parçanın popülerliği bir kat daha arttı. Bu filmde Dick Dale'in versiyonu kullanılmıştır. Parça Fox-Trot'tan Surf Rock'a kadar birçok tarzda plağa kaydedilmiştir.

Musevi kökenli İzmirli şarkıcı Dario Moreno da şarkıyı Fransızca sözlerle birkaç değişik versiyonuyla seslendirmişti. Türk Müziği sanatçısı Zeki Müren ise 1950'li yıllarda Suat Sayın'ın yazdığı sözlerle ve "Yaralı Gönül" adıyla şarkıyı taş plak olarak çıkarmıştı[4][5].

Özetle, "Misirlou", uzun yıllar önce Osmanlı topraklarında bir halk şarkısı olarak başladığı uzun yolculuğu sırasında, önce Yunanistan'da Rebetika tarzına bürünmüş, daha sonra ABD'de 1930'lu ve 1940'lı yıllarda Xavier Cugat gibi büyük orkestralar tarafından Latin Pop ve Fox-Trot tarzlarında plağa kaydedilmiş, 1950'li yıllarda ise o dönemde moda olan "Egzotik Müzik" (Exotica)'in hemen tüm orkestraları tarafından farklı yorumlarıyla seslendirilmiş ve kaydedilmişti. 1962 yılında ABD'li müzisyen Dick Dale'in elektro gitarla parçaya getirdiği farklı yorum, "Misirlou"nun bir kez daha form değiştirmesine neden olmuştu. Bu kez de 1960'larda Güney Kaliforniya'da popüler olan dalga sörfü adı verilen sporla ve bu sporun yaygın olarak yapıldığı yer olan Kaliforniya yaşam tarzıyla bağlantılı olarak o günlerde moda olan "Sörf müziği" akımının hemen hemen tüm müzik toplulukları bu parçayı Dick Dale'in yorumuna yakın bir biçimde seslendirmeye başlamıştı. 1960'lı yıllarda Caterina Valente ve Connie Francis gibi romantik pop şarkıcıları parçaya kendi yorumlarını getirmişlerdi. Daha sonra çeşitli ülkelerden onlarca şarkıcı ve topluluk parçayı coverladır. Bu versiyonların bir kısmı enstrümantaldi, bir kısmı da çeşitli dillerde seslendirilmişti.

Sözleri

Şarkının, ilk kez 1927 yılında Atina'da Tetos Demetriades'in Victor Plak için kaydettiği versiyonundaki Yunanca özgün sözleri Mısırlı bir genç kıza hitaben yazılmış aşk mısralarıdır ve şu şekilde Türkçeye çevrilebilir:

Mısırlım benim, senin o tatlı bakışların / Kalbimde bir ateş yaktı / Ah, ya habibi, ah, ya leli (Arapça: Ah aşkım, Ah gecelerim benim) / Dudaklarından bal damlıyor senin / Ah Mısırlım benim, başka diyarlara ait büyülü güzellik / Kendi çılgınlığıma yenik düşeceğim, artık tahammülüm kalmadı / Seni bu Arap diyarından uzaklara kaçıracağım / Kara gözlüm, delişmen Mısırlım benim / Tek öpücük hayatımı alt üst etti / Ah, ya habibi, tek bir öpücük / Senin tatlı minik dudaklarından..

Parçanın Ladino (Yahudi İspanyolcası)'yla yazılan sözleri tamamen farklıdır ve Yunanca özgün haliyle alâkası yoktur.

Yahudi asıllı İzmirli şarkıcı Dario Moreno şarkının iki ayrı Fransızca versiyonunu seslendirmişti. Bunlardan ilkinin sözleri özgün halinden tamamen farklıyken, ikincisinin sözleri Yunanca versiyonunun tam çevirisidir. Türk Müziği sanatçısı Zeki Müren ise 1950'li yıllarda "Yaralı Gönül" adıyla şarkıyı Türk sanat müziği formatında plağa okumuştu. Suat Sayın'ın yazdığı sözlerin özgün haliyle benzerliği yoktur. Şarkı:

Yaralı bir gönülden başka / Ne bıraktın bende hatıra / Günah değil mi yazık değil mi bana /Gel yeter artık sar beni kollarına / Ah bu acı bu keder ne zaman biter

sözleriyle başlıyordu.

Şarkıyı seslendirenler

Filmlerde kullanılması

Kaynakça

  1. 1 2 "The Mysteries of “Misirlou”" (İngilizce). dinosaurgardens.com. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305053955/http://www.dinosaurgardens.com/archives/297. Erişim tarihi: 26 Kasım 2011.
  2. ↑ "Earworm: Misirlou" (İngilizce). sailingoveracardboardsea. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305080128/http://sailingoveracardboardsea.blogspot.com/2011/07/earworm-misirlou.html. Erişim tarihi: 26 Kasım 2011.
  3. ↑ "Misirlou (Legal Title)" (İngilizce). BMI Repertoire. http://repertoire.bmi.com/title.asp?blnWriter=True&blnPublisher=True&blnArtist=True&keyID=996637&ShowNbr=0&ShowSeqNbr=0&querytype=WorkID. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012.
  4. ↑ "Misirlou’dan “Yaralı Gönül”e" (Türkçe). dikkatmuzik.com. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160306090203/http://dikkatmuzik.com/2011/06/02/misirloudan-yarali-gonule/. Erişim tarihi: 26 Kasım 2011.
  5. ↑ "Misirlou" (Yunanca). 4misirlou.blogspot.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304033328/http://4misirlou.blogspot.com/. Erişim tarihi: 26 Kasım 2011.

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 4/2/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.