Muğan Sovyet Cumhuriyeti
| Mugan Sovyet Cumhuriyeti Azerice: Muğan Sovet Respublikası Rusça: Муганская Советская Республика | ||||
| ||||
|
| ||||
| Başkent | Lenkeran | |||
| Dil(ler) | Azerice, Rusça | |||
| Yönetim | Sosyalist cumhuriyet | |||
| Tarihi | ||||
| - Ayaklanma hazırlıklarının başlaması | Mart 1919 | |||
| - Ayaklanmanın başlangıcı | Nisan 1919 | |||
| - Muğan hariç, Lenkeran ve çevresinde Bolşevik yönetimi kuruldu | 2 Mayıs 1919 | |||
| - Muğan Sovyet Cumhuriyeti ilan edildi | 15 Mayıs 1919 | |||
Muğan Sovyet Cumhuriyeti, Muğan Geçici Askeri diktatasına karşı başlatılan ayaklanma sonucunda Lenkeran bölgesinde kurulmuş kısa ömürlü Sovyet Cumhuriyeti'dir.
Kuruluşu
Bolşevikler 1919 yılının Mart ayında silahlı isyana hazırlanmaya başladı. 1 ay sonrada ayaklanma başlatıldı. Ayaklanmaya Lenkeran kırmızı birlikler, Zuvandlı süvari gerilla birlikleri, Memmedovun partizan birliği, Boçarnikovun başkanlığındaki Privolnı köy gerillaları ve Sarı adasındaki hidrolokasiya grup ayaklanmaya katıldı. 2 Mayıs 1919 yılında Muğan hariç, Lenkeran ve çevresinde Bolşevik yönetimi kuruldu, 13 gün sonra ise Muğan Sovyet Cumhuriyeti ilan edildi.
Devletin yıkılışı
24 temmuz 1919 yılında Beyaz ordu'ya mensup birlikler devletin başkenti Lenkeran'a girerek devleti yıktı. Ertisi ayın 9'unda bu bölgeyi Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'ne devretti. Bu arada Sovyet yanlıları Sarı adasına çekildi. Ancak Komünistler burada fazla kalamayacaklarını anlayarak adayı ter etme kararı almışlardı. Bir kısmı İran bağlı Aşur adasına çekilmişti. Bunun üzerine İngilizler ve İran Kazakları 8 Ağustos'ta adayı kuşatarak buradaki Komünistleri hapse attı. Komünistler'in bir kısmı ise Bakü'ye gitmişlerdi. O dönemde ise Bakü İngiliz denetimindeydi ve gelen Komünistleri hemen tutukladılar.
Askeri gücü
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin Herbiyye Bakanlığı, Genelkurmay operatif istihbarat idaresinin resmi raporlarına göre Muğan Sovyet Cumhuriyeti'nin 1200-1500 kişilik askeri güce sahip olduğunu belirtti. Bunların yanında Vladimir Lenin'in Astrahan'a yolladığı 200 kişilik bir grubta mevcuttu. Sovyet Cumhuriyeti'nde başkent Lenkeran'da 4, Bilesuvar'da 3 olmak üzere toplam 12 topa sahipti. Ayrıca Sarı adasında hidroplanlarlar mevcuttu. Ordunun askeri disiplinide yoktu[1].
Kaynakça
- ↑ Азербайджанская Демократическая Республика (1918—1920). Армия. (Документы и материалы). — Баку, 1998, с.222-223