Hatice Nüzhet Gökdoğan

Hatice Nüzhet Gökdoğan (Prof.Dr.), (d. 14 Ağustos 1910, İstanbul- ö. 24 Nisan 2003), Türk gökbilimci ve akademisyen.

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk bilim kadınlarındandır. “ Türkiye'nin ilk kadın gökbilimcisi ve ilk kadın dekanı ünvanın taşır. 1954-1956 ve 1978-1980 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığı yaptı. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi Kürsüsü’nün ilk Türk Doçenti ve Fen Fakültesi kayıtlarındaki bir numaralı doktora tezinin sahibidir[1].

Bayındırlık Bakanlarından siyasetçi Ali Mukbil Gökdoğan’ın eşi, Cumhuriyet tarihinin ilk kadın keman profesörü Gönül Gökdoğan’ın annesidir.

Yaşamı

1910 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. Babası Atatürk’ün silah arkadaşlarından tümgeneral Mehmet Zihni Toydemir, annesi Nebihe Hanım’dır[2] Yatılı olarak okuduğu Erenköy Kız Lisesi’nden 1928 yılında mezun olduktan sonra devlet bursu kazanarak matematik-fizik lisansı yapmak üzere Fransa’ya gönderildi. Lyon Kız Lisesi’nde Fransızca öğrendikten sonra Erkek Lisesi kısmına geçerek matematik ağırlıklı bir öğrenim gördü. 1932’de Lyon Üniversitesi’nde matematik lisansını tamamladı[3]. 1933 yılında Paris Üniversitesi’nde fizik öğrenimi görmeye başladı ve Paris Gözlemevi’nde staj yaptı. Yıl sonu sınavlarının ardından yurda döndü.

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde Astronomi Enstitüsü’ne ilk Türk doçenti olarak atandı. Üniversite bahçesine gözlemevi kurulması çalışmalarına katıldı.

1936’da Yüksek Mühendis Mektebi’ne (İstanbul Teknik Üniversitesi) müderris muavini olarak atandı ve bu kurumun ilk kadın çalışanı oldu. 1946yılına kadar matematik doçenti olarak görevini sürdürdü.

1937’de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde doktora tezini tamamladı. Bu tez, fakülte kayıtlarında “bir” numaralı tez olarak kayıtlıdır[3]. 1940 yılında doçent, 1948 yılında profesör ünvanını aldı.

Yüksek Mühendislik Mektebi’nde iken tanıştığı Mukbil Gökdoğan ile 1938’de evlendi. Bu evlilikten kızı Gönül (1941) ve oğlu Ömer Can (1946) dünyaya geldi.

Türk Matematik Derneği’nin (1948), Türk Kadınlar Derneği’nin (1949) kurucuları arasında yer aldı. Çeşitli dönemlerde Türk Kadınlar Derneği’nin başkanlığını yürüttü. 1954 yılında birkaç astronom ile birlikte kurduğu Türk Astronomi Dernği’nin başkanlığını 20 yıl boyunca sürdürdü.

23 Haziran 1954'de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığına seçildi. Türkiye’nin ilk kadın dekan olarak 2 yıl bu görevi sürdürdü. 1958 yılından itibaren 22 yıl Astronomi Kürsüsü başkanlığı yaptı. Aralık 1971'de Astronomi kürsüsünde Türk ve Balkan astronomların katıldığı "Keppler Sempozyumu"nu düzenledi[4]. 1978’de ikinci kez dekan seçildi. 1980’de dekanlık ve bölüm başkanlığı görevlerini sürdürmekte iken emekli oldu. Akademik yaşamı boyunca 6 ders kitabı çevirdi; 3 ders kitabı yazdı; 13 bilimsel makalesi yayınlandı[3].

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nin kurulmasında ilk adımların atılışında rol oynadı.

24 Nisan 2003 tarihinde hayatını kaybetti. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı’nda defnedildi.

Kaynakça

  1. ↑ İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü web sitesi Doktora tezleri sayfası, Erişim tarihi:10.02.2012
  2. ↑ Bilimtarihi.org sitesi, Erişim tarihi:10.02.2012
  3. 1 2 3 Matematik Dünyası Dergisi, 2003-yaz sayısı
  4. ↑ Türkiye’nin llk Kadın Dekanı Yaşamını Yitirdi, Hürriyet Gazetesi, 26.04.2003
This article is issued from Vikipedi - version of the 11/1/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.