Notilus
|
|
Notilus, kafadan bacaklılar (Cephalopoda) sınıfına dahil familyalardan Nautilidae'nin üyesi olan deniz canlılarının, Türkçe'ye Latince'deki nautilus sözcüğünden geçmiş ortak adıdır. Nautilus ise Yunanca'da "denizci" anlamına gelen nautilos sözcüğünün Latince'ye geçmiş halidir.
Nautilina alt takımının içindeki tek familya olan Nautilidae, toplam 6 türü barındıran 2 cinsten oluşur ve tipik cinsi de Nautilus'tur (bakınız: Ayrıntılı sınıflandırma). Bu familyanın herhangi bir türü için "odacıklı notilus (chambered nautilus)" terimi de kullanılabiliyorsa da bu terim daha çok Nautilus pompilius türüne özeldir.
Notilus, Güney Pasifik'in derin sularında yaşar. Kabuklarına Malayi Adaları sahillerinde bol rastlanır. Helezon şekilli kabukları odacıklıdır. Bölümler ince çeperlerle ayrılmıştır. Hayvan en büyük olan son bölümde yerleşir. Diğer odalar salgıladığı bir gaz ile doludur. Arka kısmından uzanan ince bir şerit bölmelerden geçerek en son odacığa kadar ulaşır. İki çift solungaçları vardır. Ağız etrafında doksan kadar kola sahiptir. Odacıklardaki gaz su basıncını dengeleyerek hayvanın su içinde yüzmesini ve alçalıp yükselmesini ayarlar. Bütün kafadan bacaklılar ayrı eşeylidir. Döllenme, dişinin manto boşluğunda gerçekleşir. Dişi, döllenmiş kapsüllü yumurtalarını tek tek veya mukusla örtülü kümeler halinde sabit cisimlere yapıştırır. Nadir hallerde serbest olarak suya bırakır. Metamorfoz (başkalaşım) yoktur. Yumurtalardan ergine benzer yavrular çıkar. Üreme dönemlerinde ahtapot veya mürekkep balıklarındaki gibi eşler birbirine sarılmış olarak saatlerce suda sürüklenirler. Hepsi solungaç solunumu yapan yırtıcı etçil hayvanlardır.
Ayrıntılı sınıflandırma
Nautilidae familyasının cins, tür ve alt türleri içeren ayrıntılı sınıflandırılması aşağıda sunulmuştur:
- Familya : Nautilidae
- Cins : Allonautilus (Ward & Saunders, 1997)
- Tür : Allonautilus perforatus
- Tür : Allonautilus scrobiculatus
- Cins : Nautilus (Linnaeus, 1758)
- Tür : Nautilus belauensis
- Tür : Nautilus macromphalus
- Tür : Nautilus pompilius
- Alt tür : Nautilus pompilius pompilius
- Alt tür : Nautilus pompilius suluensis
- Tür : Nautilus stenomphalus