Keseli köstebek
 Korunma durumu: Tehlikede (EN) | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Güney keseli köstebeği (Notoryctes caurinus) | ||||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| | ||||||||||||||||
|
Metne bakınız. | ||||||||||||||||
| Dış bağlantılar | ||||||||||||||||
|
Keseli köstebek, keselilerin arasında yalnız başına Notoryctemorphia takımı içerisinde Notoryctidae familyasına konulan Notoryctes cinsine ait iki türün ortak adıdır: Kuzey keseli köstebeği (N. typhlops) ve güney keseli köstebeği (N. caurinus). Bu hayvanların keselilere mensup olup olmadığı hala tartışmalıdır. Diğer keseliler arasındaki akrabalık bağı 50 milyon yıl evvel kopmuştur.
Yayılım
Keseli köstebekler Avustralya'nın iç kısmında bulunan kumlu çöllerde yaşarlar. Küçük keseli köstebek Avustralya'nın sadece kuzeybatısında rastlanırken büyük keseli köstebek bütün kıta üzerine yaygındır.
Özellikleri
Keseli köstebekler vücut ölçüleri ve görünüşleri ile etenelilere dahil bir familya olan altın köstebeklere (Chrysochloridae) benzer. 9 – 18 cm uzunluğa ulaşırlar ve sert, kısa bir kuyrukları vardır. Postlarının rengi beyaz, pembe ve kızıl altın rengi arası değişir. Vücut yapıları kumun içinde kazarak geçirdikleri yaşam şekillerine mükemmel uyum sağlamıştır. Ön ayaklarının üçüncü ve dördüncü parmakları diğerlerinden daha büyüktür ve kürek şeklini almıştır. Diğer parmakları daha küçüktür ama keskin tırnaklara sahiptir. Bacakları postun altında saklı durabilecek kadar kısadır. Postunun altından sadece ayakları görünür. Kuyruğu kısa ve kalın bir deri ile kaplıdır.
Burnunun üzerinde kazmakta faydalı olan çıkıntıları vardır. Küçük kulakları postunun altında saklıdır ve deriden oluşan bir kapatma fonksiyonu vardır. Gözleri neredeyse tamamen deri ve kaslar ile kaplıdır ve kullanılmaz hale gelmiştir. Kazarken kullandığı kafasının daha sağlam olması için boyun kemikleri birbirleri ile birleşmiştir.
Yaşam şekli
Keseli köstebekler, bilinen köstebekler gibi sadece yer altında yaşamazlar. 8 santimden derine dalmazlar. Kumun içinde yüzerek hareket ettiklerini söylemek daha doğru olur. Zaten kazdıkları kum arkalarında tekrar akıp eski haline dönüştüğü için kalıcı tüneller üretemezler. Ara sıra kumun üzerinde de yürüyerek hareket ederler.
Keseli köstebekler neredeyse hiç ses çıkarmazlar. Çok nadir olarak zayıf sesli çekirge cırcırını andıran sesler çıkarırlar.
Beslenme
Keseli köstebekler genelde böcek larvaları ile beslenir. Ara sıra böcek ve tohumlar da yerler.
Üreme
Üremeleri hakkında çok az bilgi vardır. Erkeklerde testisler vücudun içinde saklıdır. Dişilerin karnında, girişi arka tarafta bulunan yassı bir kese olur. Kesenin üzerinde, keseyi ikiye bölen uzunlamasına bir deri çıkıntısı vardır. Bu çıkıntının her iki tarafında birer meme bulunur. Dişinin sabit kuyular kazıp, bir süre keselerinde besledikleri yavrularını, sonradan bu kuyuya yerleştirdikleri tahmin edilir.
Kitaplar
- Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, 1999 ISBN 0-8018-5789-9
Dış bağlantılar
- Gefährdungsgrad der beiden Arten auf der Roten Liste der IUCN
- keseli köstebek (Notoryctes typhlops) fotografları