Numidya
Numidya, Afrika'da Sahra'nın kuzeyindeki bir bölgeye Romalıların verdiği ad. Aşağı yukarı Cezayir'in günümüzdeki sınırları içinde kalır. Numidyalılar, Milattan Önce 6. yüzyıldan başlayarak kıyı bölgelerini işgal eden Kartaca ordularına katılmıştır.
Numidyalılar, Cirta (Konstantin, bugün Kosantine) yakınında yaşayan Massili kabilesi şefi Masinissa'nın egemenliğine girinceye değin yarı göcebe bir topluluktu. Önceleri Kartaca'nın müttefikiyken MÖ 206'da Roma tarafına geçen Masinissa, buna karşılık Muluya Nehrine kadar uzanan toprakları aldı. Ardından da Kartaca topraklarının büyük bölümünü ele geçirdi.
Masinissa ölünce Roma, krallığın topraklarını kabile resileri arasında bölüştürdü, ama Prens Iugurtha MÖ 118'de yönetime el koydu. Romalılar MÖ 105'te denetimi yeniden ellerine geçirdiler. Numidya toprakları oldukça küçülmekle birlikte, Romalılar kendilerine bağlı krallar aracılığıyla ülkeyi yönetmeyi sürdürdüler. Güçlü bir devlet kurmaya çalışan üçüncü ve son Numidyalı I. Iuba'nın çabaları (MÖ 49-46), Thapsus'ta Julius Caesar karşısında aldığı yenilgiyle son buldu.
Caesar Numidya topraklarında Africa Nova (Yeni Afrika) adıyla yeni bir eyalet oluşturdu. Augustus da Africa Nova'yı, Kartaca'yı çevreleyen Africa Vetus (Eski Afrika) eyaletiyle birleştirdi. Septimius Severus döneminde ayrı bir Numidya eyaleti kuruldu. Üçüncü lejyonun sürekli karargahının Lambaesis'te (Lambessa, bugün Tazult lambèse) kurulmasıyla güvenlik sağlanınca, İsa'dan sonraki iki yüzyıl boyunca Numidya zenginleşti ve nüfusu arttı.
Milattan sonra 3. yüzyılda bölgede Hıristiyanlık hızla yayıldı ve Numidya 4. yüzyılda Donatusçu tartışmaların merkezi haline geldi. 8. asırda Arapların Kuzey Afrika'yı işgalinden sonra Araplaştılar.
Kaynaklar
- Bu maddenini yazılmasında Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition'ndaki Numidya maddesinden yararlanılmıştır.