Deniz seviyesi

Dünya'nın herhangi bir noktasında, herhangi bir andaki gerçek deniz seviyesi, ortalama deniz seviyesinden yüksekte veya alçakta olabilir. Ancak "gerçek" deniz seviyesi gel-git, atmosfer basıncı ve rüzgâr gibi nedenlerle değişiklikler gösterdiği için;[1] haritacılık, meteoroloji ve havacılık gibi alanlarda "ortalama" deniz seviyesi baz alınır.
Okyanus ve buzullar arasındaki su alışverişi ortalama deniz seviyesinin değişmesindeki en önemli etkendir.[1]

Deniz seviyesi; atmosfer ile deniz yüzeyinin birleştiği yükseklik. Yeryüzündeki tüm yüksekliklerin ve denizaltındaki tüm derinliklerin tanımlanmasında kullanılan referans seviyedir. Dünya üzerindeki herhangi bir bölgenin deniz seviyesi; gel-git, atmosfer basıncı ve rüzgâr gibi nedenlerle kısa süreli değişiklikler gösterir. Kısa vadedeki değişimler ise Dünya'nın iklim değişikliklerine bağlıdır. Bu değişimler nedeniyle deniz seviyesini, deniz yüzeyinin uzun vadedeki tüm hareketlerinin ortalaması alınarak hesaplanmış olan ortalama deniz seviyesi şeklinde tanımlamak daha doğru olur.[1] Ortalama deniz seviyesi, uluslararası şekilde MSL (mean sea level) kısaltması ile gösterilir. Türkçe yayınlarda zaman zaman ODS kısaltması kullanılır.[2]

Dünyanın ortalama deniz seviyesi sürekli değişim halindedir. 20. yüzyıl boyunca küresel ODS yaklaşık olarak yılda 1,2 mm yükseldi. Bazı dönemlerde bu yükselme oldukça hızlı gerçekleşti. Örneğin 1946-1956 arasında yılda 5,5 mm yükseldi. Günümüzden yaklaşık 35 bin yıl önce ODS bugünküne eşitti. Günümüzden 35 byö-15 byö arasındaki süreçte yaklaşık 130 metre alçaldı. 15 bin yıl öncesinden günümüze kadar olan süreçte ise sürekli yükselmektedir.[1]

Eşit büyüklükteki bu seviye dalgalanmaları muhtemelen Buzul Çağı'nda (2,6 myö - 11,7 byö) kıtasal buzulların erimesi ve yeniden oluşması esnasında gerçekleşti; zira buzulların en önemli su kaynağı okyanuslardır. Okyanus tabanındaki şekil değişimlerinin ODS üzerindeki etkisi ise azdır.[1]

Ortalama deniz seviyesinden yükseklik

Ortalama deniz seviyesi (MSL); havacılık, kartografi ve meteoroloji gibi disiplinlerde rakım ve irtifaları belirtmek için yaygın olarak kullanılan bir referans noktasıdır. Bu referans noktasına göre hesaplanan yüksekliğe ortalama deniz seviyesinden yükseklik (AMSL) denir.

Atmosferik basınç farklarına göre yüksekliği belirleyen altimetre vb. cihazlarda deniz seviyesinden yüksekliği görebilmek için ayar penceresine QNH değeri girilir. QNH değeri, o bölgede deniz seviyesinde ölçülen ve gün içerisinde belirli aralıklarla güncellenen atmosfer basıncı değeridir.

Kaynakça

  1. 1 2 3 4 5 "sea level." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.
  2. ↑ Doğu Akdeniz'de Uydu Altimetre Verileri ile Deniz Seviyesi Değişimlerinin Araştırılması Simav, Mehmet. Hasan Yıldız. Ersoy Arslan. Harita Dergisi. sayı 139. sf. 1-31. 2008

Ayrıca bakınız

This article is issued from Vikipedi - version of the 10/12/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.