Osmanlı Ahrar Fırkası
Osmanlı Ahrar Fırkası | |
---|---|
Kuruluş tarihi | 1908 |
Kapanış tarihi | 1910 |
Öncülü | Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti |
Merkez | İstanbul |
İdeoloji | Liberalizm |
|
Osmanlı Ahrar Fırkası (kısaca Ahrar Fırkası veya Fırka-i Ahrar), İkinci Meşrutiyet döneminde faaliyet gösteren siyasi parti.
Tarihi
14 Eylül 1908'de, Prens Sabahattin'in önderliğinde Teşebbüsü Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti çatısında örgütlenen liberal Jön Türk kanadı tarafından kuruldu. Prens Sabahattin, kendisine önerilen parti başkanlığını kabul etmedi, ancak girişimi destekledi. Fırkaya resmi bir başkan seçilmedi.
Parti programı, kurucu üye Nurettin Ferruh Bey tarafından hazırlandı. Programın hazırlanmasında Kont Léon Ostrorog yabancı parti programlarını tercüme ederek yardımcı oldu. Ahrar Fırkası İngiliz siyasi parti geleneğini esas almıştır.
Parti 1908 seçimlerine katıldı, ancak İttihat ve Terakki Fırkası karşısında başarı gösteremedi, münhasıran bu partiden gösterilen adaylar meclise giremediler.
İttihad ve Terakki karşıtı İkdam, Sabah, Yeni Gazete, Sadayı Millet ve Servet-i Fünun gazeteleri, Ahrar Fırkası'nı desteklediler.
31 Mart Vakası, Ahrar Fırkası'nın sonu oldu. Prens Sabahattin ve kurucu üye Ahmet Fazlı Bey divanı harpte yargılandı ve suçsuz bulunarak serbest bırakıldı. Fırka üyelerinin bir kısmı yurt dışına kaçtılar. Nurettin Ferruh Bey 1910'da ülkeye döndü ve partinin feshedildiğini belirten bir bildiri yayımladı.
İdeoloji
Partinin başlıca siyasi görüşleri liberalizm, girişim özgürlüğü, adem-i merkeziyet (yerel yönetimlere güç verilmesi, merkezi otoritenin sınırlanması) ve bireycilik olmuştur. Ahrar, adem-i merkeziyet görüşü nedeniyle bölücülükle suçlandı. Ahrar muhtemelen saltanatı bir tür ülkeyi birleştirici gelenek olarak korumayı savunuyordu, ancak programında padişahtan hiç söz edilmemiş olması, partinin baskıcı II. Abdülhamit rejiminden duyduğu rahatsızlığın bir sonucu olarak yorumlanmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye'de Siyasal Partiler, Hürriyet Vakfı Yayınları, 1988