Park Otel

Koordinatlar: 41°02′06″K 28°59′18.75″D / 41.035°K 28.9885417°D Park Otel (bugünkü adıyla Park Bosphorus İstanbul), İstanbul, Gümüşsuyu'nda, İnönü Caddesi üzerinde bulunan otel.

Geçmişi

Park Otel'in yerindeki ilk bina, 19. yy'ın sonunda 1888-1894 arasında İstanbul'da İtalya Büyükelçisi olarak bulunan Baron Blanc tarafından yaptırılmış olan konaktı. Elçilik konutu olarak tasarlanmış olan bu konut, elçinin geri çağrılması, İtalya hükümetinin konağın yapım bedelini ödememesi ve güç durumda kalan elçinin başvurusu üzerine II. Abdülhamid (hükümdarlığı 1876-1909) tarafından satın alındı. Abdülhamid, konağı, Hariciye Nazırı Ahmet Tevfik Paşa'ya verdi. Böylece eski İtalya Elçiliği binası Hariciye Nezareti Konağı'na dönüşmüş oldu. II. Meşrutiyet'ten sonra Tevfik Paşa Londra'ya elçi olarak gönderilince konakta bir süre Hariciye Nazırı Mehmed Rifat Paşa oturdu. Daha sonra sadrazam olan Ahmet Tevfik Paşa'nın mülkiyetindeki bu konak, 1911'de yandı. I. Dünya Savaşı'ndan sonra İstanbul'a dönen Tevfik Paşa ve ailesi konağın ayakta kalmış bölümüne yerleşti.

Konağı otele dönüştürme fikri, savaş sonrası koşullarında ve ilk kez o yıllarda Tevfik Paşa'nın İsviçre asıllı eşi Elisabeth Tschumi tarafından ortaya atıldı. 1922'de ilk otel projesi çizildi. Bunu başka projeler izledi. 1930'da Tevfik Paşa'nın oğulları tarafından yeniden inşa edilerek ve sonra da değişiklik ve eklerle genişletilerek otel yapıldı. Başlangıçta otelin adı "Miramare"dı.^[1]

Tevfik Paşa ailesi oteli işletmede zorluklarla karşılaşınca kiralama yoluna gitti. Birçok kez el değiştirdikten sonra Aram Hıdır yönetiminde Park Otel adını alarak yenilendi ve Pera Palas ile Tokatlıyan otellerinin yanı sıra İstanbul'un en lüks konaklama mekanlarından biri oldu. 1970'li yıllara kadar yüksek düzeyini sürdüren Park Otel'de çok sayıda ünlü ve önemli kişinin konakladığı bilinmektedir. 1930'lu yılların en seçkin müşterisi Atatürk idi. O yıllarda İstanbul'a gelen önemli kişiler de burada ağırlanırdı. Örneğin İngiltere Kralı VIII. Edward'ın Wallis Simpson'la bu otelde kaldığı ve burada onuruna görkemli bir yemek verildiği bilinmektedir. Yahya Kemal Beyatlı aralıksız 16 yıl bu otelde kalmıştı.^[2] Park Otel'in birinci katını kendine ayırtan Başbakan Adnan Menderes de bir başka seçkin konuk olmuştur.

1960'lı yıllardan itibaren, yeni açılan büyük oteller karşısında teknolojik olanaklardan yoksun ve demode görünmeye başlayan ve giderek gözden düşen Park Otel, 1979'da kapatıldı. Mali güçlüğe düşen Aram Hıdır, tüm eşyasını satarak oteli 1981'de Mengerler Şirketi'ne devretti. Park Otel, bundan sonra, 30 yıl boyunca sürecek bir imar ve koruma serüveni yaşadı. 1986'da yıkılan eski otelin arazisi, 1987 yılında Mengerler tarafından Yalçın Sürmeli'ye satıldı. 1988 yılında, dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Bedrettin Dalan, şehrin silueti için yapılan tartışmaları göz ardı ederek 18 katlı yeni bir yapının inşaat edilmesine onay verdi.

Ne var ki bu gelişmelere direnenler ve kentsel ölçüleri tahrip edecek bu inşa iznine karşı kamuoyu desteği yaratmaya ve bir direnme cephesi kurmaya giriştiler. Park Otel temel hafriyatının alanı içinde olan evini satmamakta direnen Tunç ailesi, istimlak kararına karşı Şubat 1989'da İdare Mahkemesi'ne başvurdu. Şehrin silüetinin bozulacağı gerekçesiyle semt sakinleri de aralarında örgütlendi ve Mimarlar Odası'nın ve diğer meslek kuruluşlarının ve kamuoyunun desteğini aldı. Gökdelen yükselirken hukuki süreç de devam etti.

1989 yerel seçimleri'nde Bedrettin Dalan'ın yerine İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına seçilen Nurettin Sözen'in de desteğini alan örgütlenmeler, sonunda başarıya ulaştı. Ağustos 1993'te Danıştay'ın yapı izin belgelerini iptal etmesiyle otel inşaatı durduruldu ve aynı yılın sonunda da Park Otel gökdeleni, kurul ve meclislerin onayladığı düzeye, yanında Alman Konsolosluğu binasının düzeyine kadar yıktırıldı. Böylece Park Otel, Türkiye'de kentsel koruma alanının en önemli ve başarılı örneğini oluşturdu. İlk kez 1989 ekiminde durdurulan inşaat çalışmaları, 18 katlı c bloku'nun 10 katının yıkılmasından sonra Sürmeli Grubu tarafından 1994 yılında tamamen durduruldu.

Uzun yıllar yarım inşaat halinde kalan yapıyı 2005 yılında Mehmet Kutman'ın o dönem yüzde 20 ortak olduğu Ofer Ailesi'ne ait Boğaziçi Holding satın aldı. Sami Ofer'in yarım kalan inşaatı satın alırken kendisine burayı istediği gibi yapabileceği güvencesi verildiği, kendisinin de bu güvence üzerine satın almayı gerçekleştirdiği söylendi. Daha sonra otel işinden vazgeçen Ofer 2010 yılında binayı CVK Group'a sattı.^[3]

Mayıs 2011'de, Anıtlar Kurulu, yapının otel olarak düzenlenmesi için hazırlanan plana izin verdi.^[4] Yaklaşık 2 yıl süren bir inşaat süresinden sonra Park Otel yerine inşa edilen Park Bosphorus İstanbul Hotel, 34 yıl aradan sonra, 2013 yılında hizmete girdi.

Kaynakça

1. Afife Batur, "Park Otel", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Tarih Vakfı, 1994. ISBN 975-7306-00-2.
2. Park Otel'i Sürmeli aldı, Milliyet, 30 Aralık 1987.
3. Ofer de Park Otel’i sattı, Milliyet, 8 Mayıs 2010
4. Taksim Park Otel'e 22 yıl sonra izin!, Sabah, 18 Mayıs 2011.