Musurgiller

Musurgiller
Musur (Phocoena phocoena)
Bilimsel sınıflandırma
Alem: Animalia (Hayvanlar) Şube: Chordata (Kordalılar) Sınıf: Mammalia (Memeliler) Takım: Cetacea - (Balinalar) Alt takım: Odontoceti - (Dişli balinalar) Üst familya: Delphinoidea - (Yunussular) Familya: Phocoenidae - (Musurgiller) Gray, 1825
Sınıflandırma
Cins ve türleri içeren ayrıntılı sınıflama için metne bakınız.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Musurgiller ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. Wikispecies'te Musurgiller ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

Yemeğe zıplayan bir musur

Musurgiller veya Liman yunusugiller (Phocoenidae) dişli balinalar alt takımından bir familya. Yunussular üst familyasının da üyesi olarak yunuslara akrabadırlar, ancak bir sıra özellikler onları yunusgillerden farklı kılar. En mühim farklılıkları kafa şekli ve dişlerinde bulunur. Türkiye denizlerinde yaşayan tek türü bayağı musurdur (Phocoena phocoena). Familyanın 6 türü 4 cinse bölünmekte.

Özellikleri

En fazla 2,5 metreye varan boyları ile gayet küçük balinalardır. Kaliforniya liman yunusu 1,5 metre boyu ile en küçükleridir. Musurgillerin vücudu ve kafası yuvarlakımsıdır ve yunusgillerde olan uzun bir gaga onlarda yoktur. 120 adet kürek şeklinde dişleri olur, ve üçgen şeklinde olan sırt yüzgeçleri sırtın daha gerisinde bulunur. Gerçek balina liman yunusunun hatta hiç sırt yüzgeci yoktur.

Yayılım

Tüm 6 türe her okyanusta, çoğunlukla kıyı yakınlarında raslanılabilir. Özellikle kuzey yarıkürenin denizlerinde yaşarlar. Altı türden sadece ikisi güney yarıkürede yaşamakta. Gerçek balina liman yunusu bazı ırmaklarda da, örneğin Yangtsekiang nehrinde yaşar. Türkiye sularında raslanılan türü musur Karadeniz ve Ege denizinde yaşar.

Yaşam şekli

Musurgiller balık, kafadan bacaklılar ve yengeçler ile beslenirler. Sayıları çoğunlukla 10, ama bazı türlerde hatta yüzlerce bireye kadar varan gruplarda yaşarlar. Aralarında çeşitli tık ve ıslık sesleri ile anlaşırlar. Çok hızlı yüzebilirler - beyaz yanlı liman yunusu hatta 55 km/h süratı ile en hızlı balinalardan biridir. Sudan dışarıya sıçramaları yunusgillerde olduğu kadar akrobatik değildir.

Sınıflandırma

• Cins Phocoena
  • Bayağı musur (Phocoena phocoena)
  • Vaquita (Phocoena sinus)
  • Siyah liman yunusu (Phocoena spinipinnis)
  • Gözlüklü liman yunusu (Phocoena dioptrica)
• Cins Neophocaena
  • Sırt yüzgeçsiz liman yunusu (Neophocaena phocaenoides)
• Cins Phocoenoides
  • Beyaz yanlı liman yunusu (Phocoenoides dalli)

İnsanlar ile musurgiller

Birçok ülkelerde eti için veya da balık yemi olarak avlanılmaktalar. Ayrıca sürekli balık ağlarına takılmaları da sayılarını azaltmakta. En büyük tehditde olan tür kaliforniya liman yunusu, yoğun endüstrili, küçük bir bölgede yaşamakta. Balık ağlarına takılmaları pinger ile önlenebilir.

Musurgiller neredeyse hiç hayvanat bahçelerinde veya delfinaryumlarda tutulmazlar. Yunusgillerden farklı olarak okadar tanınmış değillerdir ve bakımları okadar kolay değildir.

Kitaplar

• Gerhard Schulze: Die Schweinswale: Familie Phocoenidae. Die Neue Brehm-Bücherei, Band 583. 2. Aufl. Westarp Wissenschaften, Magdeburg, 1996. ISBN 3-89432-379-5