Proto-Tetis Okyanusu
Proto-Tetis Okyanusu geç Edikara'dan Karbonifer'e kadar (550-330 myö.) varolmuş antik bir okyanustur.
Kavram
"Proto-Tetis" adlandırması Gondvana'nın kuzey sınırları boyunca uzanan bir paleokyanus olan ve Proto-Tetis'in ardılı olan Paleo-Tetis Okyanusu için de kimi zaman yanlışlıkla kullanılmış bir terimdir. Raumer & Stampfli (2008)'ye göre 550 myö. Kadomiyen Dağoluşumu olaylarından sonra Gondvana'nın kuzey sınırlarına bitişmesiyle okyanus alanının doğu kısmını oluşturdu. Bu modelde Proto-Tetis, Kuzey Çin ve Baltık'ı Gondvana'dan ayırmaktadır.[1]
Paleozoik evrim
Okyanus, daha sonradan Gondvana haline gelecek olan Proto-Lavrasya (Lavrentiya, Baltık ve Sibirya)'nın sürüklenerek Panotya'nın ayrışmasıyla biçimlendi. Kuzeyde Pantalassa Okyanusu ile komşuydu ve komşusu Panthalassa okyanusundan bir Ada Yayı ve Kazakistan ile ayrılmaktaydı. Proto-Tetis, Kambriyen boyunca genişledi. En geniş alanına Geç Ordovisyen ile Silüryen dönemleri arasında ulaştı. Geç Silüryen'de Kuzey Çin ve Güney Çin'in Gondvana'dan ayrılıp kuzeye yönelmesiyle küçülmeye başladı. Geç Devoniyen'de Kazakistan mikrokıtası Sibirya ile çarpıştı ve okyanusun alanı daha da küçüldü. Karbonifer'de Kuzey Çin Kratonu, Sibirya-Kazakistan kıtasıyla çarpıştığında Paleo-Tetis Okyanusu genişlerken Proto-Tetis Okyanusu kapandı.
Ayrıca bakınız
- Paleo-Tetis Okyanusu
- Tetis Okyanusu
- Rheic Okyanusu
Kaynakça
- ↑ von Raumer & Stampfli 2008, Introduction, p. 9
Başvuru kaynakları
- Berra, F.; Angiolini, L. (2014). "The evolution of the Tethys region throughout the Phanerozoic: a brief tectonic reconstruction". Marlow, L.; Kendall, C.; Yose, L.. Petroleum systems of the Tethyan region: AAPG Memoir. 106. s. 1-27. DOI:10.1306/13431840M1063606. http://www.researchgate.net/profile/Fabrizio_Berra/publication/261474488_The_Evolution_of_the_Tethys_Region_throughout_the_Phanerozoic_A_Brief_Tectonic_Reconstruction/links/02e7e53460c526599b000000.pdf. Erişim tarihi: November 2015.
- Catalán, J. R. M.; Fernández-Suárez, J.; Jenner, G. A.; Belousova, E.; Montes, A. (2004). "Provenance constraints from detrital zircon U–Pb ages in the NW Iberian Massif: implications for Palaeozoic plate configuration and Variscan evolution". Journal of the Geological Society 161 (3): 463-476. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.487.5815&rep=rep1&type=pdf. Erişim tarihi: November 2015.
- Torsvik, T. H.; Cocks, L. R. M. (2009). "The Lower Palaeozoic palaeogeographical evolution of the northeastern and eastern peri-Gondwanan margin from Turkey to New Zealand". Geological Society, London, Special Publications 325 (1): 3-21. http://www.earthdynamics.org/torsvik/torsvik-papers/2009/2009_Torsvik_Cocks_SpecPubGeolSoc.pdf. Erişim tarihi: November 2015.
- von Raumer, J. F.; Stampfli, G. M. (2008). "The birth of the Rheic Ocean—Early Palaeozoic subsidence patterns and subsequent tectonic plate scenarios". Tectonophysics 461 (1): 9-20. http://www.unifr.ch/geoscience/geology/assets/files/Site%20Science%20de%20la%20terre/Publication%20Emeritus/vonraumer/publications-vonRaumer-Stampfli%202008.pdf. Erişim tarihi: November 2015.
Dış bağlantılar
- Proto-tethys ocean – at global history
- Paleo-Tethys and Proto-Tethys – at global history
- Early Carboniferous – at PaleoMap Project (North China microcontinent begins to collide with Siberia-Kazakstania continent closing the Proto-Tethys)
