Işınlılar
 | ||||
|---|---|---|---|---|
 Ernst Haeckel'den Radiolaria (1904). | ||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||
| ||||
| | ||||
|
Polycystinea | ||||
Işınlılar ya da Radiolaria; ameböid hareket eden Protozoa altaleminin bir sınıfı ya da Protista aleminin bir şubesidir.
Radyolaryalar, Kambriyen'den günümüze kadar gelmiş pelajik tek hücreli organizmalar olup, özellikle pelajik çökellerin yaşlandırılması büyük öneme sahiptirler. Radyolaryalar ilk kes 1834 yılında Meyen tarafından tespit edilmiş ve 1858 yılında Müller tarafından adlandırılmışlardır. 19. yüz yılda Challenger Gezisi sonucunda, 1847 Ehrenberg (Barbodos’ta) ve 1862 -1887 yıllarında da Hackel tarafından önemli çalışmalar yapılmıştır.
Tek hücreli Radyolarya’nın çaplarının uzunluğu 100-2000 m. arasındadır. Koloni şeklinde olanlarının uzunluğu ise; 250 m. ye kadar olduğu gözlenmiştir. Her bir hücrenin protoplazması merkez kapsül denilen delikli, organik bir zar tarafından dıştaki ektoplazma ve içteki endoplazma kısımlarına ayrılır. Bu merkezi kapsülden dışarıya yalancı ayakları radyal şekilde çıkar.
Radyolarya denizel zooplankton olarak, aksopodlarıyla yakaladıkları organizmaları (planktonlar ve bakteriler) besin olarak kullanırlar. Bu besinler kalimma içindeki boşluklarda sindirilir ve delikli merkezi kapsülden endoplazmaya geçerler. Fotik zonda yaşayan ve zooxonthellae (simbiyotik alg) içeren Radyolaryalar simbiyotik olarak yaşayabilirler. Radyolarya faunası yoğunluk ve çeşitlilik açısından genel olarak ekvator civarında bulunmasına rağmen kutup yakınlarındaki denizlerde de Diyatomlar'la beraber yoğun olarak bulunurlar.
20. yüzyılda 1960'ların sonu 1970'lerin başında kayaçlardan fosil çıkarmada yeni yöntemlerin bulunması, Taramalı Elektron Mikroskop'unun (SEM) çalışmalarda kullanılması ve Derin Deniz Sondaj Projesi'nin (DSDP) başlaması Radyolarya çalışmalarında çok hızlı ilerlemelere neden olmuştur. Bununla birlikte ülkemiz Radyolarya faunası ile ilgili yapılan çalışmalar çok sınırlıdır. Ülkemiz pelajik sedimanlar bakımından çok zengin olup bu sedimanların Radyolarya Faunasının saptanması ile geçmiş ortamlar ve Tetis Denizi’in gelişimi hakkında çok önemli ipuçları elde edilebilecektir.[1]
Kunstformen der Natur 'den bazı resimler (1904)
1. Phaeodaria
11. Discoidea
21. Acanthometra
22. Spyroidea
31. Cyrtoidea
41. Acanthophracta
51. Polycyttaria
61. Phaeodaria- 71. Stephoidea
91. Spumellaria
Kaynakça
- ↑ Tekin, Uğur Kağan. "Genel Özellikleri, Ekolojileri ve Sınıflandırılmasıyla Radyolaryalar". Mavi Gezegen.
Dış bağlantılar
