Rubidyum

eri ###--> Atom_numarası=37| Kimyasal_seri=Alkali metaller| Grup=1| Periyot=5| Blok=s| Görünüş=gümüşi beyaz
| Atom_ağırlığı=85,4678| Elektron_dizilimi=1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹⁰ 4s² 4p⁶ 5s¹
[Kr] 5s¹| Elektronlar=2, 8, 18, 8, 1 | CAS_kayıt_numarası=7440-17-7| Maddenin_hali=Katı| Yoğunluk=1,532| Sıvı_yoğunluğu=(kaynama noktasında) 1,46| Ergime_noktası_K=312,46| Ergime_noktası_C=39,31| Kaynama_noktası_K=961,2 ^[1]| Kaynama_noktası_C=688| Ergime_ısısı=2,19| Buharlaşma_ısısı=69 ^[1]| Isı_kapasitesi=31,060| Kristal_yapısı=Kübik (Hacim Merkezli Kübik Kafes)| Yükseltgenme_seviyeleri=+1| Elektronegatifliği=0,82| İyonlaşma_enerjisi= 1'nci = 403 kJ/mol
2'nci = 2632,1 kJ/mol
3'ncü = 3859,4| Atom_yarıçapı=235| Atom_yarıçapı_hes=265| Kovalent_yarıçapı=220| Van_der_Waals_yarıçapı=303^[2]| Elektrik_direnci=128| Isıl_iletkenlik=58,2| Isıl_genleşme=-| Ses_hızı=1300| Ses_hızı_derecesi=20| Mohs_sertliği=0,3| Vickers_sertliği=-| Brinell_sertliği=0,216| }}

Proton ve elektron sayısı

37

Nötron sayısı

48

Molar hacim

55.79 cm³/mole

Isı iletkenliği (300 K)

0.58 W cm⁻¹ K⁻¹

Özgül ısı

0.363 J g⁻¹ K⁻¹

Atomlaşma entalpisi

81 kJ mol⁻¹

Atom hacmi

55.9 cm³/mol

Elektrokimyasal karşılığı

3.1888g/amp-hr

Füzyon ısısı

2.192 kJ/mol

Değerlik elektron potansiyeli

(-eV): 9.47

Birleşme entalpisi

2.19 kJ/mole

Elektron ilgisi

46.9 kJmol⁻¹

Elektronegatiflik

0.31 (Sanderson elektronegatifliğine göre)

Bulunuş Tarihi

1861

Buluşu yapan

Gustav Kirchhoff, Robert Bunsen

Bulunduğu yer

Almanya

İyonlaşma enerjisi

I. İyonlaşma Enerjisi	403 kJ/mol
II. İyonlaşma Enerjisi	2633 kJ/mol
III. İyonlaşma Enerjisi	3860 kJ/mol
IV. İyonlaşma Enerjisi	5080 kJ/mol
V. İyonlaşma Enerjisi	6850 kJ/mol
VI. İyonlaşma Enerjisi	8140 kJ/mol
VII. İyonlaşma Enerjisi	9570 kJ/mol
VIII. İyonlaşma Enerjisi	13120 kJ/mol
IX. İyonlaşma Enerjisi	14500 kJ/mol
X. İyonlaşma Enerjisi	26740 kJ/mol

İzotopları

İzotop	Bolluk [%]	Kütlesi	Spin	Yarı ömür	Bozunma şekli
81Rb	0	81	3/2	4.57h	EC, +
82Rb	0	82	1	1.258m	+,EC
83Rb	0	83	5/2	86.2d	EC,EC
84Rb	0	83.914	2	32.9d	EC, +, -
85Rb	72.15	84.9118	5/2	-	kararlı
85Rbm	0	85	0	>1µs	IT
86Rb	0	85.911	2	18.65d	-,EC
87Rb	27.85	86.9092	3/2	4.8E10y	-
88Rb	0	88	2	17.7m	-
89Rb	0	89	3/2	15.44m	-
90Rb	0	90	1	2.6m	-
90Rbm	0	90	4	4.3m	-,IT

Genel bilgi

Potasyumun özelliklerine benzer özellikler gösterir ama potasyuma oranla çok ender bulunur. Beyaz renkli bir katıdır. Kuru havada bile çok çabuk yükseltgenir. Suyu şiddetle ayrıştırır ve ortaya çıkan hidrojeni tutuşturur. Çok kolay iyonlaşması nedeniyle sezyuma alternatif olarak, uzay araçlarındaki 'iyon motorlarında' kullanılmaktadır.

Rubidyumdan, özel camların yapımında, kalp araştırmalarında, vakum tüplerindeki gaz izlerini yok etmede ve fotosellerin yapımında yaralanılır.

Rubidyum metali, sıvı rubidyum klorür (RbCl) tuzunun eloktrolizi ile saf olarak elde edilir. Bir diğer elde ediliş yöntemi ise sodyum metalinin , sıcak eritilmiş rubidyum klorür ile reaksiyona girmesi sonucu gerçeklerşir.

Reaksiyonları

Hava ile reaksiyonu

Rubidyum metali bıçak ile kesilebilecek kadar yumuşak bir metaldir. Yüzeyi parlaktır. Fakat havadaki oksijen ve nem ile teması sonucunda matlaşır. Havada yandığı zaman Rubidyum süperoksit (RbO₂) oluşturur.

• Rb (k) + O₂ (g) → RbO₂ (k)

Su ile reaksiyonu

Rubidyum metalinin su ile hızlı reaksiyonunun sonucunda renksiz rubidyum hidroksit çözeltisi (RbOH) ve hidrojen gazı oluşturur. Bu çözelti baziktir ve reaksiyon çok ekzotermik bir reaksiyondur. Bu nedenle reaksiyonun gerçekleştiği cam kap kırılabilir.

• 2 Rb (k) + 2 H₂O → 2 RbOH (aq) + H₂ (g)

Halojenler ile reaksiyonu

• 2 Rb (k) + F₂ (g) → RbF (k)
• 2 Rb (k) + Cl₂ (g) → RbCl (k)
• 2 Rb (k) + Br₂ (g) → RbBr (k)
• 2 Rb (k) + I₂ (g) → RbI (k)

Asit ile reaksiyonu

Seyreltik sülfürik asit ile hızlı bir şekilde reaksiyona girerek hidrojen gazı ve sulu Rb(I) çözeltisini oluşturur.

• 2 Rb (k) + H₂SO₄ (aq) → 2Rb⁺ (aq) + SO^42- (aq) + H₂ (g)

Baz ile reaksiyonu

Rubidyum metalinin su ile hızlı reaksiyonunun sonucunda renksiz rubidyum hidroksit çözeltisi ve hidrojen gazı oluşturur. Bu çözelti çözünmüş hidroksit nedeniyle baziktir ve reaksiyon ekzotermik bir reaksiyondur.

• 2 Rb(k) + 2 H₂O → 2 RbOH(aq) + H₂(g)

Kullanım alanları

• Çok kolay iyonlaştığı için uzay araçlarındaki iyon motorlarında,
• Özel cam üretiminde,
• Vakum tüplerinde gaz giderici olarak, ve Fotosel yapısına katılan bileşiklerde kullanılmaktadır.

Kaynakça

1. Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, DOI:10.1021/je1011086.
2. Manjeera Mantina, Adam C. Chamberlin, Rosendo Valero, Christopher J. Cramer, Donald G. Truhlar: Consistent van der Waals Radii for the Whole Main Group. In: J. Phys. Chem. A. 2009, 113, S. 5806–5812, DOI:10.1021/jp8111556.

• www.webelements.com (Rubidium)