Sırma, Ayancık
| Sırna | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Sinop |
| İlçe | Ayancık |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 335 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0368 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 57400 |
| İnternet sitesi: | |
Aliköy, Sinop ilinin Ayancık ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
kÖYÜN ESKİ İSMİ SIRNADIR.
AYANCIK TARİHİ
Ayancık İlçesinin tarihi ilk çağlara kadar uzanır. Ayancık ve çevresinde yaşayan ilk kavimler Paflogonyalılar, Amazonlar, Akalar ve Dorlardır. İlk çağda Paflogonya Batı Karadeniz bölümünde Biritanya, Pontusya ve Galatya arasında kalan yerdir. Paflagonyalılar bu bölgede bilinen ilk yerli halktır. M.Ö. 1200 yıllarına kadar Etiler' e bağlı, onların korumaları altında yaşamışlardır.
Ayancık ve çevresi 11. yüzyılın sonlarında ilk kez Danışmentoğullarının egemenliğine girmiştir. Bölge 1204 te Anadolu Selçuklularının, 1259 da Pervaneoğullarının, 1292 de Candaroğullarının eline geçmiştir. 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet Trabzon seferine giderken Sinop ve çevresini Osmanlı Devletine bağlamıştır. Tanzimat Devrine kadar Ayancık ve Çevresi Kastamonu' ya bağlı dört kadılıktan birinin yönetimi alanı içinde kalmıştır. Tanzimat ile başlayan, daha sonra devam eden yenileşme hareketleri sırasında Ayancık ve çevresinde (Sancak-Kaza) İlçe yönetimi kurulması düşünülmüş, İlçe merkezi olarak da Ayandon (Türkeli İlçesine bağlı Ayazköyü) kabul edilmiştir.
Ayancık ve Ayancık Çayının doğusundaki köylere egemen olan Şükrüoğulları 1860 yıllarda Çaylıoğulları ile anlaşarak İlçe merkezinin Ayancık' a taşınmasını kendi çıkarları ile uygun görmüşler ve 1860' lı yıllarda bir değirmen ve birkaç önemsiz yapıdan oluşmuş küçük bir yerleşim yeri olan Ayancık, zaman içinde Kaymakamlık ve Askerlik Şubesi gibi resmi kurumların ve birçok konut ve ticaret yapılarının kurulması ile hızla gelişmiştir. Alman ve Belçika sermayeli kereste fabrikasının 1929 yılında işletilmeye başlanması, bölge ekonomisi ve sosyal hayatında dönüm noktası olmuştur. Ayancık bu tarihten sonra sürekli gelişme göstermiştir. 1860 'lı yıllarda yapılan eski Hükümet Konağı binası 1952' de yanmış, yerine bugünkü mevcut bina yapılmıştır.
Ayancık, Cumhuriyetin ilanına kadar Kastamonu İline bağlı iken, Cumhuriyetin ilanından sonra yapılan idari düzenlemede Sinop İline bağlı İlçe olmuştur.
Kültür
AYANCIK'DA KÜLTÜR VE TURİZM
Ayancık ve civarında yıl içindeki ortalama günlük sıcaklık, güneşli günler sayısı ve deniz suyu sıcaklığı gibi unsurlar dikkate alındığında yaz turizminin Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarından oluştuğu görülmektedir. Ancak denizden yararlanma söz konusu olduğunda en uygun ayların Temmuz, Ağustos olduğu Haziran ve Eylül aylarında ise deniz turizmine kısmen uygun olduğu görülür.
İlçenin doğusunda Sinop yolu üzerinde bulunan pek çok köy ve sahil şeridi Oluza, Harzana Plajı ve Gebelit Koyu bulunmaktadır. Bu koylarda bulunan meyve ağaçları , ahşap evler, sebze bahçeleri ve sıcak kanlı insanlar çadır turizmi içinde potansiyel oluşturmakla birlikte henüz böyle bir ciddi çalışma yoktur.
KÖY EVLERİ : Ayancık ve yöresinin köy evleri mimari özellikleri bakımından diğer yörelerden belirgin farklılıklarla ayrılmaktadırlar. Bu evler bölgede çok yaygın olan Kestane ağaçlarından yapılmış , bir veya iki katlı, verandalı, bazıları dekoratif çıkıntılara sahip, ahşap üzerleri oyularak süslenmiş çatılı evlerdir.
Çatı döşemesi bölgedeki fay kırıklarından elde edilen yassı taşlarla yapılan bu evler çivi kullanılmadan imar edilmektedirler. 5–10 cm arasındaki kalasların ahşap çivi ve takozlarla birbirine tutturulması ile örülen bu evlerin çatısına döşenen ağır taşlar kalasların oturmasına ve binanın daha da sağlam olmasına katkı sağlamaktadırlar.
Genellikle girişte büyük bir sofadan oluşan bu evlerin sofaya açılan diğer odalarının her birinde dolap ve banyo bulunmaktadır. Bu eski Türk geleneği olarak birkaç kuşak ailenin aynı evi paylaşmasından kaynaklanmaktadır.
Aynı yapım özellikleri ambar, selendir gibi binalarda da kendini göstermektedir. Bugün köylerden yaşanan göçler sonucunda büyük çoğunluğu boş kalan bu evlerin turizme kazandırılması ve Köy pansiyonculuğunun bölgede desteklenip yaygınlaştırılması yöreye ekonomik bakımdan büyük destek sağlayacak kapasitededir.
NEZGEP : Kadınlarda başa takılan, başı sıcak ve saçları düzgün tutmaya yarayan başlıktır. Üzerindeki desen tamamen bordo renk kullanılarak yapılmış olup ; 8-12 numara kotan yumaklar kullanılmıştır. Susma tekniği ile çalışılan başlık üzerine işlenen motiflere yengil gülü, tepe gülü gibi isimler verilmiştir.
Halk Giysileri
Ayancık ve civarındaki yöresel giysilerin temelini yukarıda da belirtildiği gibi keten giysiler oluşturmaktadır. Bununla birlikte Yöre kıyafetleri ve isimleri şöyledir :
Bayanlarda ; Nezgep : Başa takılır. Hem süs hem de başa takılan bürgü ve saçları tutmaya yarar. Eski Türk motifleri ile işlidir.
Yengil : Nezgep' in çene altından geçen parçasıdır. Dört bağdır. Türk motifleri ile süslüdür.
Bürgü : Nezgep' in üstüne örtü olarak takılır. Nezgep' in ön işlemesini kapatmaz iki kenarı oyalı olan bürgü bürümcükten yapılır.
Yakalı Gömlek : Ketenden yapılan gömlek yakası da eski Türk motifleri ile süslüdür , yaka ilik altını diye adlandırılan ve yakayı birbirine tutturan bir altın lira ile tutturulur.
Altıparmak Üç Etek : Göyneğin üzerine giyilir, ayak bileklerine kadar uzundur. ceket yerine geçen üç etek yırtmaçlı olup Kırmızı -Sarı renkte olanına Fındıklı, Bordo renginde ince çizgili olanına Üç Etek denir.
Darabulus veya Yün Kuşak : Bele takılır. Özelliği elbiseyi tutturmak ve kadını dolgun göstermek içindir. İpekten yapılmıştır.
Peşkir : Kuşağın üzerine tutturularak cep görevini gören bir önlüktür.
Paçalı İşlemeli Don : Ketenden (Bürümcükten) yapılır. Ayak bileklerine gelen yerleri nezgep' e olduğu gibi işlemelidir. Bacağa giyilir.
Yün Çorap : Koyun yününden yapılır. Az görülmesine rağmen işlemeli olanları da vardır.
Çarık : Ayağa giyilen dana derisinden yapılmış ayakkabılardır.
Erkeklerde ise; bayanlara oranla daha sade bir kıyafet göze çarpar. Ayakta çarık ve yün çorap, belde kuşak gömlek ve yelekten oluşan kıyafet ile bacağa zıpka denilen bir tür şalvar giyilir.
Ayancık Panayırı : Her yıl eylül ayının ikinci haftası ilçede kurulan panayırın geçmişi çok eskilere dayanmaktadır. Ayancık dışında Sinop ve Kastamonu' nun bazı ilçelerinde de kurulan bu alış veriş panayırları özellikle köylerden gelen vatandaşların hasat sonlarında edindikleri gelirle ihtiyaçlarını toptan karşılamaları amacıyla kurulmuş ve yıllardır gelenekselleşerek devam etmiştir. Özellikle giyim , mutfak eşyası ,dayanıklı ev eşyası gibi maddelerin yanında soğan, patates, sarımsak gibi gıda maddeleri satışı da panayırın vazgeçilmez gelenekleri arasındadır.
Ayrıca panayır tarihleri arasında kurulan hayvan pazarları da köylü vatandaşın yetiştirdikleri hayvanları pazarlama imkanına sebep olmaktadır.
Yoğun bir alışverişin yaşandığı Panayırın vazgeçilmez etkinliklerinden biri de lunaparklardır. Panayırla birlikte ilçede kurulan gezici lunaparklar panayır süresince ilçede tam bir şenlik havası yaratmaktadır.
Yöre Mutfağı
Keşkek Yemeği : Bölgenin en tanınmış yemeklerinden olan keşkek; etli veya etsiz dövülmüş buğday veya dövülmüş mısırın kuru fasulye ile pişirilmesiyle yapılan lezzetli bir çorbadır. Genellikle hıdrellezde yapılır.
Nokul : Kıymalı , üzümlü , yoğurtlu ve cevizli olarak özellikle bayram arifelerinde yapılan mayalı bir börek çeşitidir. Hamurunda un , süt, yumurta , tuğa ve maya gibi malzemeler kullanılır. İstenilen iç hazırlandıktan sonra mayalanmış hamur açılarak iç konur ve rulo sarılarak şekil verilir üzerine yumurta sürülür. Çörek otu serpilerek pişirilir.
Kulak ( Mantı ) : Un ,süt , tuz ve yumurta ile hamur yoğrularak sofra üzerinde 1/2 cm kalınlığında açılır. Kare kare kesilen hamur içine kıymalı , soğanlı , baharatlı iç konur ve köşeleri üst üste gelecek şekilde kapatılır. Haşlanarak süzülen hamurlar üzerine eritilmiş tereyağı ve dövülmüş ceviz veya keş ( kurutulmuş peynir ) serpilir. sarımsaklı yoğurtlu olarak da yapılabilir. Kulak'ı diğer mantılardan ayıran özellik oldukça büyük üçgenler yapılması ( pişince kulağa benziyor ) ve üzerine dövülmüş ceviz serpilmesidir.
Saç Böreği : İçine konulan malzemelere göre kıymalı , pirinçli , kestaneli , ıspanaklı , kabaklı , ve yöresel bitki olan ıspıt kullanılarak saç üzerinde yapılan bir börek çeşididir. Un , su ve tuz kullanılarak yoğrulan hamur küçük bezelere ayrıldıktan sonra teker teker açılır , saç üzerinde içine malzemesi konularak alt üst ederek çevirmek sureti ile pişirilir. Üzerine tereyağı sürülür.
Pekmezli Baklava ve Un Helvası : Baklavanın üzerine pekmezli şurup hazırlanarak yapılır. Un helvası ise ; un ve tereyağı kavrulduktan sonra üzerine biraz daha un elenerek az daha kavrulur. Daha sonra üzerine pekmezli şurup hazırlanır , katılaşınca elde top top şekil verilir veya tepsiye dökülerek kesilir.
İstet : Un , su veya süt ve yumurta ile suluca bir hamur hazırlanır. İyice çırpılarak tavada 1/2 kalınlığında bir hamur yapılır. Küçük küçük kesilerek veya rulo şeklinde içine bir şey konarak servis yapılır. Bir çeşit krep' tir.
Kuyu Kebabı : Yörenin en meşhur yemeklerindendir. Kuzu veya dananın kuyuda pişirilmesi ile yapılır. Kuzu veya dananın bütün olarak pişirildiği kebap özellikle panayır zamanında çok yapılır. Hafif ve lezzetli bir et yemeğidir.
SİNOP YEMEKLERİ
Yöredeki kültürel çeşitlilik beslenme biçimini de etkilemiştir. Beslenmede tahıl ürünleri ağırlıktadır. Kış sebzelerinin çokluğu da mutfağı zenginleştiren bir etmendir. Kestane, ayva gibi meyvelerden yemeklik olarak da yararlanılır.
Yörenin yemekleri; nokul (üzümlü cevizli, kıymalı, yoğurtlu), pilaki, mısır pastası, kaşık çıkartması (mamalika), keşkek yemeği, içi etli hamur (kulak hamuru), ıslama, mısır çorbası, mısır tarhanası, sirkeli pırasa, içli tava, katlama, kabak millesi, hamursuz tatlısıdır.
Mısır Çorbası : Çorbalık mısır ve barbunya akşamdan soğuk suyla ıslatılır. Soğan kavrulur, kemikli et eklenir. Bu kavrulan karışıma ıslatılmış mısır ve barbunya da konur. Üzerini kapatacak kadar soğuk su eklenerek kısık ateşte pişirilir.
İçli tava : Hamsiler ayıklanır, kılçıkları da çıkarılır. Diğer tarafta soğanlar kavrulur, pirinç eklenir ve pirinç de biraz kavrulur. Tuz, karabiber ve şeker de eklenerek üzerini kapatacak kadar su konularak pişirilir. Pilav suyunu çekince maydanoz, dereotu, nane konularak demlenmeye bırakılır. Sırtları unlanan hamsiler yağlanmış tavaya sırtları gelecek ve tavanın her yerini kapatacak şekilde dizilir. Dinlenmiş pilav bunun üzerine dökülür ve yerleştirilir. Kalan hamsiler pilavı tamamen kapatacak şekilde dizilir. Kısık ateşte çevire çevire pişirilir. Altı piştikten sonra ters yüz yapılarak üst tarafı pişirilir.
İçi Etli Hamur (Kulak Hamuru) : Yumurta, tuz ve suyla sert bir hamur yoğurulur ve pazılara ayrılır. Oklavayla yeterince incelikte açılır ve orta büyüklükte karelere bölünür. Karelerin içine kıyma, soğan, tuz ve karabiberden oluşan karışımdan konur. Üçgen şeklinde katlanarak uzun uçları biraraya getirilir. Katlanan mantılar kaynayan tuzlu suya atılır. Bir iki taşım kaynadıktan sonra pişip pişmediği kontrol edilerek tencerenin altı kapatılır ve yapışmaması için üzerine soğuk su dökülür. İki ayrı tabağa alınan mantılardan birinin üzerine sarımsaklı yoğurt, diğerine de ceviz serpilir. Üzerlerine kızdırılmış tereyağ dökülür.
Nokul : Un, su, tuz karışımıyla kulak memesi yumuşaklığında mayalı bir hamur yoğurulur. Orta büyüklükte pazılara bölünür, oklavayla açılır. Diğer tarafta ince doğranmış soğanlar yağla sararıncaya kadar kavrulur. Kıyma, karabiber ve tuzla içi hazırlanır. Açılan yufka yağlanır, üzerine hazırlanan içten bir miktar konup dağıtılır ve yufka içle birlikte rulo şeklinde yuvarlanır. Kızdırılmış ve yağlanmış tepsiye nokullar döşenir ve pişirilir. İç malzemesi olarak üzüm ceviz karışımı ya da süzme yoğurt da konulabilir.
SİNOP HAKKINDA BİLMEK İSTEDİKLERİNİZ
Halk Müziği ve Halk Oyunları
Ayancık Halk Oyunları genelde bölgenin dağlık kısımlarında ve Ayancık'a yakın sahil kesimlerinde oynanmaktadır. Bölgede bu oyunların oynanmadığı Çerkez ve gürcü yerleşim bölgeleridir. Bu belgeler azınlık teşkil eder. Ayrıca Sinop Erfelek ve Boyabat ' a yakın olan sınır köylerinde giysilerde bazı değişiklikler göze çarpmaktadır.
Halk oyunlarının ezgilerini; yörenin dağlık ve tarıma elverişsiz olması ve bu nedenle yöre halkının geçici göçe ve dışarıda çalışmaya zorlanması nedenleriyle ayrılış , gurbet ile ilgili ezgiler oluşturmaktadır. Bu ezgilerin bir bölümü zamanla değişikliğe de uğramıştır.
Bölgede en çok oynanan Halk Oyunları : Ayancık Çiftetellisi , Muhtar ( Mıktar ) , Ak Yemiş Kara Yemiş gibi oyunlardır. Bu oyunların bazı türküleri aşağıya çıkarılmıştır.
| Muhtar Kaştan Aşıyor
Muhtar kaştan aşıyor, kumlara karışıyor Hastan bir muhtar gibi, her işe karışıyor Ayancık efeleri, kız salla küpeleri Bu türküyü çıkaran Ayancık efeleri Muhtarın evi alçak, çamura mı batacak Söylen deyyus muhtara, kızı kime satacak Ayancık efeleri, kız salla küpeleri Bu türküyü çıkaran,Ayancık efeleri Ayancık'ın çamuru gün doğmadan yarılır Ayancık'ın kızları sevdiğine sarılır. Ayancık efeleri, kız salla küpeleri Bu türküyü çıkaran,Ayancık efeleri Ayandondan Ay Doğdu Ayandondan ay doğdu, ben sandım sabah oldu İstafanın önünde oğlum Sabri kayboldu Beklerim gelir diye, dalgalar erir diye Güneş doğdu gün battı, nerdesin yavrum yine. |
Miktar
Ayancık eymeleri Beyenmem deymeleri Bu türküyü çıkaran Ayancık efeleri Mıktar kaştan aşıyor Kumlara karışıyor Hastan bir mıktar gibi Her işe karışıyor Mıktarın evi alçak Çamura mı batacak Söylen bizim mıktara Gızı kime satacak İpekten yorganım var Yalın kat döşeğim var Ayancık'tan gidersem Karakoç kurbanım var Ayancuğun arkası Yılanların yuvası İkimizi ayıran Ürüşvet parası |
Çatak
Çıra aldım Çataktan Yarılmaya bıdaktan Şu Çatağın gızları da Sevilmeyor gursaktan Ayancuğun çayları da Akıyor da akıyor Şerife de kadın sürmeli camdan Bakıyor da bakıyor Ey Alyancuk da Ayancuk Üstü açık ovacık Gız seni gözel gösteren Başındaki yazmacık Mısır ektim goğuza Yedümedim doğuza Şu deyüsun gızını da Çalıverdim omuza Geminin başındayım 12 yaşındayım 12 yaştan beri de Gız senin peşindeyim Giden gemi durur mu ? Ah limanı bulur mu ? Bir yastuğa baş guymakta Acep nasip olur mu ? |
Coğrafya
Sinop iline 51 km, Ayancık ilçesine 7 km uzaklıktadır.
Kuzeyde Karadeniz, Güneyde Ayancık Hüseyinbey ve Dereköy, Batıda Dereköy ve Doğuda ise Bahçeli (Oluza) köyü ile çevrilidir.Ayancık İlçemizin İl'e olan bağlantısı 55 Km.' lik sahil karayolu ile sağlanır.
İklim
Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir.
İklim : Ayancık yöresinde tipik Karadeniz iklimi egemendir. Kışları serin ve yağışlı, yazları kurak ve nemlidir.
Sıcaklık : Yıllık ortalama sıcaklık 14.0 C derece' dir. En yüksek ortalama Temmuz ayında olup, 22.2 C, en düşük ortalama sıcaklık ise Ocak-Şubat aylarında oluşan 6.6 C dir. Deniz suyu sıcaklığı Haziran ve Temmuz ayları itibariyle ortalama 23-24 derecedir.
Nem Oranı : Yıllık ortalama nisbi nem oranı % 72' dir. Nem oranı en yüksek değerine % 76 ile Mart, en düşük değerine ise %70 ile Haziran, Temmuz ve Aralık aylarında ulaşmaktadır.
Yağış : Yıllık ortalama yağış 676 kg/m²' dir. En çok yağış 139,2 mm ile Aralık, en az yağış 34,9 mm ile Temmuz ayında görülmektedir. Yüksek kesimleri kış sezonu süresince genelde karla kaplı geçer.
Rüzgar : Yılda fırtınalı gün sayısı ortalama 9,2' dir. En çok esen rüzgar güney, en kuvvetli rüzgarlar ise kuzey ve kuzeybatı rüzgarlarıdır.
Bitki Örtüsü : Yörenin doğal bitki örtüsünü ormanlar oluşturmaktadır. Bitki örtüsü çok zengin ve yoğun olup, yükselti kuşaklarına göre farklılaşmaktadır. Kıyı kesiminde yayvan yapraklı orman dokusu, makilik ve fundalıklar ile kültür bitkileri yaygındır. Kıyıdan itibaren yükseldikçe iğne yapraklı ağaç ve bitki türleri yoğunluk kazanmaktadır. Ormanlarda çam, köknar, meşe, gürgen, kayın, dişbudak, karaağaç, ıhlamur, çınar, kestane, kavak çeşitli maki ve çalı türleri yer almaktadır.
Tarım Ürünleri: Ayancık 100.352 dekar tarım alanı ile Sinop tarım alanının %10,9'unu karşılamakta olup; ilçeler arasında önemli bir yere sahiptir. Sebze meyve alanları potansiyeli oldukça yüksektir. Üretim değeri bakımından sofralık çekirdekli üzüm, fındık, kivi, kestane, elma ve ceviz en çok üretilen meyve olup; Sinop ve bölgede önemli bir yere sahiptir. Ayancık tarla bitkileri üretimi bakımından incelendiğinde en çok tahıl grubunun ekildiği bu grupta da buğday ve mısırın en çok üretim yapıldığı görülmektedir. Sebze üretiminde de fasulye (taze) ve lahana üretimin fazla olduğu görülmektedir. .
Nüfus
84 hanedir.
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 335 |
| 1997 | 295 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa balıkçılığa dayalıdır.İl dışında Mermercilik, yurt dışında göç vardır.
Altyapı bilgileri
Köyde ilköğretim okulu var olup,kapalıdır. Köyde, içme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi de yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.