Slovak Cumhuriyeti (1939-1945)
| Slovak Cumhuriyeti Slovenská republika | |||||
| — Nazi Almanyası kukla devleti — | |||||
| |||||
| |||||
| Ulusal marş Hej Slováci | |||||
 | |||||
| Başkent | Bratislava | ||||
| Dil(ler) | Slovakça (resmi) Almanca · Macarca | ||||
| Yönetim | Tek parti cumhuriyeti | ||||
| Devlet Başkanı | |||||
| - 1939-1945 | Jozef Tiso | ||||
| Başbakan | |||||
| - 1939 | Jozef Tiso | ||||
| - 1939-1944 | Vojtech Tuka | ||||
| - 1944-1945 | Štefan Tiso | ||||
| Yüzölçümü | |||||
| - 1940 | 38.055 km2 | ||||
| Nüfus | |||||
| - 1940 | 2.653.053 | ||||
| Yoğunluk | 0.1 /km2 | ||||
| Para birimi | Slovak korunası | ||||
Slovak Cumhuriyeti (1939-1945) veya Birinci Slovakya Cumhuriyeti veya Birinci Slovak Cumhuriyeti (Slovakça: Slovenská republika), 1939 ile 1945 arasında, bugünkü Slovakya topraklarının büyük kısmı üzerinde var olmuş Nazi Almanyası'na bağlı kukla devlet.
Oluşumu
I. Dünya Savaşı'nın sonunda Macaristan'dan ayrılan Slovaklar, Çek Toprakları'nda (Bohemya, Moravya ve Silezya'nın bir bölümü) Çeklerle birlikte yeni Çekoslovakya Devleti'nin kuruluşuna katıldılar (1918).
Ama Çeklerin oluşturduğu katı merkeziyetçi rejim çok geçmeden Slovaklar arasında özerklik taleplerinin güçlenmesine yol açtı. Rahip Andrej Hlinka'nın Slovak Halk Partisi, dünya iktisadi bunalımını izleyen hoşnutsuzluktan yararlandı.
Hitler Almanyası'na Çekoslovakya'nın Südetler bölgesini ilhak izni veren Münih Anlaşması'nın yürürlüğe girmesinden dört gün önce Slovaklar, 1938'de ölen rahip Hlinka'nın yerine geçen Jozef Tiso'nun liderliğinde, Slovakya'yı federal Çek-Slovak Devleti içinde özerk bir birm olarak ilan ettiler (6 Ekim 1938). Buna göre Viyana Hediyeleri adı altında Macarların yaşadıkları güney bölgeler, Slovakya'nın elinden alındı. Almanların Prag'ı işgal etmesinden sonra, 13 Mart 1939'da Hitler tarafından Berlin'e çağrılarak bir seçim yapmaya zorlanan Monsenyör Tiso, ülkesinin Macaristan'a tam bir ilhak tehlikesi karşısında, Bratislava Diyeti'ne (Slovak Ulusal Meclisi) aldırdığı bir kararla, Slovakya'nın kağıt üzerinde de olsa bağımsızlığını ilan ettirdi (14 Mart 1939).
Otoriter, dinci ve milliyetçi bir nitelik taşıyan yeni devlet, başlangıçta iyi karşılandı. Kovulan Çek memurların yerini Slovaklar aldı, savaşan Avrupa içindeki yansızlık ekonomiye yarar sağladı. Ancak ekonomi üzerindeki Alman baskısı gitgide ağırlaştı ve Haziran 1941'de Sovyetler Birliği'ne sembolik nitelikte de olsa savaş ilan edilmesi, Rus yanlısı kamuoyu tarafından kötü karşılandı. Polonya ve Sovyetler Birliği'ne karşı savaşa zorlanmalarından sonra Slovaklar arasında Almanlara karşı güçlü bir muhalefet hareketi gelişti; Aralık 1943'te, komünist olmayanları (Vavro Šrobár, Milan Polák) ve komünistleri (Gustáv Husák, Laco Novomeský) bir araya getiren bir Ulusal Slovak Konseyi toplandı. Ağustos 1944'te Nazilere karşı ulusal Slovak ayaklanması patlak verdi. Ayaklanmaya düzenli birliklerle birlikte sivil isyancılar da katıldı. Ancak Alman kuvvetleri Slovakya'ya girerek, 27 Ekim'de ayaklanma merkezi Banská Bystrica'yı ele geçirdiler. Bundan sonra Slovakya, fiilen Almanların denetimine girerek büyük ölçüde bağımsızlığını kaybetti, yalnız Partizan birlikleri savaşımı sürdürdü.
Sonu
Sovyet ve Çekoslovak ordularının ülke topraklarını Alman işgalinden kurtarmaları Çekoslovakya'nın yeniden birleşmesine yol açtı. Ülkenin Alman işgalinden kurtarılmaya başlandığı 1945 başlarında Slovaklar iki halkın temel eşitliği temelinde yeniden kurulacak Çekoslovakya devletine katılma konusunda Çeklerle anlaştılar.
Kaynaklar
- Bu maddenin yazılmasında Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition ve Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi'ndeki Slovakya maddelerinden yararlanılmıştır.