Türkçedeki yabancı kökenli sözcüklerin Türkçe karşılıkları
Merdane
Başka dilden geçen sözcüklerin yenisiyle değiştirilme dizelgeleri
Arapça kökenli alıntı sözler
Bu dizelgede, Osmanlı Türkçesi sözler, sözün Türkçedeki çağdaş yazımı (TDK tarafından önerildiği gibi) ve çağdaş Türkçe karşılığı verilmiştir.
Osmanlı Türkçesi sözleri ve onların imce çevirileri |
Osmanlı Türkçesi sözlerin çağdaş yazımları |
Çağdaş Türkçe karşılığı |
---|---|---|
abes | anlamsız, saçma, boş | |
آب حيات âb(e) hayât | abıhayat | bengisu, dirim suyu, yaşam suyu |
abide | anıt | |
abus | 1) somurtkan 2) asık (yüz) | |
عجيب ʕacayib | acayip | 1) şaşırtıcı, yadırgatıcı, şaşılan 2) şaşılıcak şey 3) olağan üstü |
عجلى ʕacele | acele | 1) tez, ivedi ** 2) tezelden, ivedilikle 3) ivedilik |
acemi | toy, ustalaşmamış, beceriksiz | |
aceze | düşkünler | |
عجل ʕacil * | acil | ivedi |
عجز ʕaciz | aciz | 1) güçsüzlük 2) beceriksizlik |
âciz | 1) güçsüz 2) beceriksiz | |
acul | tez canlı, ivecen | |
acuze | kocakarı | |
adabımuaşeret | görgü | |
عضله ʕaḍale | adale | kas |
عدالة ʕadâlah * | adalet | türe |
adap | 1) töre 2) yol yordam | |
adavet | yağılık | |
عدة ʕadah * | adet | sayı |
عادة ʕâdah * | âdet | 1) görenek, töre 2) alışkı, alışkanlık 3) aybaşı |
عادتًا ʕâdetan * | âdeta | neredeyse, bayağı, sanki |
عادي ʕâdî * | adi | 1) düşük nitelikli 2) aşağılık, bayağı 3) olağan, sıradan |
عدل ʕadil | adil | doğru, haktanır |
عف ʕaff * | af | 1) bağışlama 2) görevden alma |
afaki | 1) gelişigüzel, amaçsız 2) nesnel | |
afet | 1) kıran, yıkım 2) çok güzel (kız,kadın) | |
عف ايتمك ʕaff etmek* | affetmek | 1) bağışlamak 2) görevden almak |
عافية ʕâfiyyah | afiyet | sağlık, esenlik |
ağyar | yabancılar, eller | |
أحباب aḥbâb | ahbap | arkadaş, tanış, biliş, gönüldeş |
عهد ايتمك ʕahd etmek | ahdetmek | ant içmek |
ahfat | torunlar, soy | |
آخر âḫir | ahir | son |
عهد ʕahd | ahit | 1) antlaşma, sözleşme 2) ant 3) çağ |
ahize | almaç | |
أحكام aḥkâm | ahkâm | yargılar |
ahlak | 1) töre, aktöre 2) alışkanlık | |
ahmak | beyinsiz, bön | |
ahşap | ağaç, tahta | |
ahval | durum, durumlar | |
aidat | 1) ödenti 2) kesenek | |
aidiyet | 1) ilişkinlik, değginlik 2) ilgi | |
عائلة ʕâʔilah | aile | ocak ** |
ait | ilgili, ilişkin, ilişik | |
akabinde | hemen sonra, ardından, ardı sıra | |
akdetmek | 1) (sözleşme, antlaşma) yapmak | |
akıbet | son | |
عقل ʕaql | akıl | 1) us 2) bellek 3) öğüt |
akim | kısır, verimsiz, sonuçsuz | |
akis | 1) yankı, tepki 2) yansı | |
عقد ʕaqd | akit | sözleşme, bağıt |
عقل سليم ʕaql(ı) selîm | aklıselim | sağduyu |
akran | yaşıt | |
أكسم aksam | aksam | bölümler |
عكسي ʕaksî | aksi | ters, geçimsiz |
عكس العمل ʕaks al-ʕaml | aksülamel | tepki |
عالى ʕâlâ | âlâ | 1) iyi, çok iyi 2) üstün |
alaimisema | gökkuşağı, ebemkuşağı | |
علقة ʕalaqah | alaka | ilgi, ilişki |
علامة ʕalâmah | alamet | belirti, iz |
علامة فرقة ʕalâmat(i) farqah | alametifarika | ayırtaç |
على العجل ʕala al-ʕacal | alelacele | ivedilikle, çabucak, çarçabuk |
على العادة ʕala al-ʕâdah | alelade | sıradan, olağan |
على الأُصل ʕala al-uṣl | alelusul | 1) üstünkörü, gelişigüzel 2) yöntemine göre |
عالم ʕâlam | âlem | 1) evren, yaratkı 2) eğlenti 3) el gün |
âlemşümul | evrensel, yaratkılık | |
alenen | açıkça, açıktan açığa | |
aleni | açık, ortada | |
عليه ʕalayhi | aleyh | karşı, karşıt |
عالي ʕâli | âli | yüce, yüksek, ulu |
âmâ | görmez, görme engelli | |
عملي ʕamelî | amelî | 1) uygulamalı 2) kılgılık |
عملية ʕameliyyah | ameliyat | işlemce |
عملية ʕameliyyah | ameliye | işlem |
عامل ˤâmil | amil | etken |
آمر ʔâmir | amir | buyurucu, baş, buyurgan |
amiyane | sıradan, bayağıca | |
عمّة ʕammah | amme | kamu |
amudufıkari | omurga, belkemiği | |
a'nane | anane | gelenek |
ananevi | geleneksel | |
آني ʔânî | ani | 1) birden, ansızın 2) beklenmedik |
ani | apansız | |
عرض ʕaraḍ | araz | 1) belirti 2) bulgu |
arazi | 1) toprak 2) yer | |
arbede | çatışma | |
ardiye | yığımlık | |
arıza | aksaklık, bozukluk | |
عرفة ʕarifah | arife | öngün |
عرض ʕarḍ | arz (I) | sunma, anlatma, bildirme |
عرض ʕarḍ | arz (II) | en, genişlik |
أرض ʔarḍ | arz (III) | yer, yeryüzü |
عسبي ʕasabî | asabi | sinirli, öfkeli |
عسبية ʕasabiyyah | asabiyet | sinirlilik |
asalet | soyluluk | |
عسب ʕasab | asap | sinir, sinirler |
asarıatika | eski çıkarmalar | |
asgari | en az, en aşağı, en düşük, en alt | |
أصل ʔaṣl | asıl | 1) kök, kaynak 2) gerçeklik 3) gerçek |
اصللي ʔaṣllı | asıllı | kökenli, uyruklu |
اصلسز ʔaṣlsız | asılsız | 1) dayanaksız 2) uydurma |
asır | yüzyıl | |
asi | başkaldıran, dikbaşlı | |
asil | soylu | |
عسكر ʕaskar | asker | sü, süer ** |
asli | birincil, köklü, baş | |
asri | çağdaş, çağcıl | |
عاشق ʕâşıq | âşık | 1) tutkun, vurgun 2) ozan 3) sevgen |
aşiret | oymak | |
عشق ʕaşq | aşk | sevi |
atalet | 1) tembellik, gevşeklik, uyuşukluk 2) dinginlik, durağanlık, süredurum | |
ateh | bunama, bunaklık | |
atfen | dayanarak, göre | |
atıf | 1) yöneltme, çevirme 2) gönderme | |
atıl | 1) işe yaramaz, iş görmez 2) süreduran | |
ati | gelecek | |
avane | yardakçılar, kafadarlar | |
avdet | dönüş | |
ayan | belli, açık | |
ayan beyan | apaçık, açık seçik, besbelli | |
aynen | olduğu gibi, tıpkı | |
aynı | 1) tıpkı, tıpkısı, özdeş | |
ayni | nesnesel | |
ayniyet | tıpkılık, özdeşlik | |
ayyaş | içkici | |
ayyuka çıkmak | 1) göklere çıkmak, yükselmek 2) yayılmak | |
aza | üye | |
azamet | 1) ululuk 2) çalım, kurum | |
azami | en çok, en üst, en büyük, en yüksek | |
azap | ezinç | |
azil | görevden alma | |
azimet | gidiş | |
badire | dar geçit, dar boğaz, sıkıntı | |
bahir | deniz | |
bahis | 1) konu 2) söz | |
bakaya | kalıntı | |
baki | 1) artan, kalan 2) kalımlı, ölümsüz | |
bakir | el değmemiş, işlenmemiş, bozulmamış, dokunulmamış | |
bakire | kız, kız oğlan kız, erden | |
bakiye | kalan, artan | |
bakliye | baklagil | |
baliğ | 1) erin 2) varan, bulan | |
bani | kuruce, kuran | |
bap | 1) kapı 2) bölüm 3) konu | |
بارز bâriz * | bariz | açık, belirgin |
basiret | sağgörü | |
بسيط basîṭ * | basit | 1) yalın, yalınç 2) kolay 3) sıradan |
batıl | boş, dayanaksız | |
batıni | içrek | |
bayi | 1) satıcı 2) satış yeri | |
bazen | kimi kez, arada, arada bir, ara sıra | |
bazı * | bazı | 1) kimi 2) birtakım |
bedel | 1) karşılık 2) tutar | |
beden | gövde | |
bedir | dolunay | |
beis | sakınca | |
beka | kalım | |
bekâret | erdenlik | |
belahet | alıklık | |
belde | kent | |
belediye | yerel yönetim | |
beraat | aklanma | |
beyan | söyleme, bildirme | |
beyanat | demeç | |
beyanname *** | bildirge, bildiri | |
beyaz * | beyaz | ak |
beynelmilel | uluslararası | |
beyzi | söbe, yumurtamsı | |
bidayet | başlama, başlangıç | |
bihakkın | adamakıllı, iyice | |
bilaistisna | ayrıksız | |
bilakis | tersine | |
bilavasıta | dolaysız, doğrudan | |
bilcümle | bütün | |
bilfarz | diyelim ki, sözgelişi | |
bilfiil | edimli olarak, doğrudan | |
bilhassa | özellikle | |
bililtizam | bile bile, isteyerek | |
bilistifade | yararlanarak | |
bilmukabele | 1) karşılıklı olarak 2) ben de, siz de | |
bilumum | bütün | |
bina | yapı | |
binaen | 1) -den dolayı, -den ötürü 2) dayanarak | |
binaenaleyh | dolayısıyla, bundan dolayı | |
bittabi | doğal olarak | |
bizatihi | kendisi, kendiliğinden | |
bizzat | kendisi, aracısız | |
buhar | buğu | |
buhran | 1) bunalım 2) (sayrılıkta) bunluk | |
buhur | tütsü | |
burç | dönence | |
butlan | geçersizlik, çürüklük | |
buut | 1) boyut 2) uzunluk | |
bühtan | kara çalma | |
büluğ | ergenlik | |
bünye | yapı | |
camîa * | camîa | topluluk |
cebren | cebren | zorla |
celse * | celse | oturum |
ceninisakıt | ceninisakıt | düşük |
جنوب cenûb | cenup | güney |
ceraat | ceraat | irin |
جواب cevâb * | cevap | yanıt |
cihaz * | cihaz | aygıt |
cihet | yön, yan | |
civarı * | civarı | dolayları |
جمله cümle * | cümle | söylem |
دفعه defˤa *, کره kere * | defa, kere | kez |
daˤir * | dair | ilişkin |
daire * | daire | yuvarlak |
define * | define | gömü |
delil * | delil | kanıt |
دور devr * | devir | çağ |
دوره devre * | devre | dönem |
ابعاد ebˤâd * | ebat | boyut |
ابدى ebedî * | ebedî | sonsuz |
اجداد ecdâd | ecdat | ata |
اجل ecel * | ecel | ölüm |
edebiyyat * | edebiyat | yazın |
ehemmiyyet | ehemmiyet | önem |
elbise * | elbise | giysi |
emr * | emir | buyruk |
امنيت emniyyet * | emniyet | güvenlik |
اثر eser * | eser | çıkarma |
اسير esîr * | esir | tutsak |
etraf * | etraf | ortalık |
اوراق evrâk * | evrak | belge |
اول evvel * | evvel | önce |
فعال faˤâl * | faal | etkin |
faiz * | faiz | ürem **, getiri |
fakir, fukara * | fakir | yoksul |
فن fenn *, علم ˤilm * | fen, ilim | bilim |
feyezan | feyezan | taşkın |
fırkat | fırkat | ayrılık |
fikr * | fikir | görüş |
فعل fiˤl * | fiil | eylem |
غرب garb | garp | batı |
غير gayr | gayri | olmayan, başka, dışı |
gıda * | gıda | besin |
hadise * | hadise | olay |
+ | hafıza | bellek |
hafif * | hafif | yeğni ** |
حفريات hafriyyât | hafriyat | kazı |
حق hakk * | hak | pay |
حقيقت hakîkat * | hakikat | gerçek |
حاكم hâkim * | hâkim | yargıç |
حال hâl *, وضعيت vazˤiyet * | hâl, vaziyet | durum |
خليطه halîta | halita | alaşım |
haˤmile * | hamile | gebe |
خراب harâb * | harap | yıkık |
حرارت harâret * | hararet | ısı ¹, sıcaklık ² |
harekkat * | hareket | devinim ** |
حرف harf * | harf | ses, imce ** |
hasret * | hasret | özlem |
hassas * | hassas | duyarlı |
حشره haşere * | haşere | böcek |
خطا hatâ *, قصور kusûr * | hata, kusur | yanlış |
خاطره hâtıra * | hatıra | anı |
حيات hayât *, عمر ömr * | hayat, ömür | yaşam, dirim, dirlik |
حيثيت haysiyyet * | haysiyet | saygınlık |
hazm * | hazım | sindirim |
هديه hediyye * | hediye | armağan |
حدت hiddet * | hiddet | kızgınlık, öfke |
hikâye * | hikâye | öykü |
خلاف hilâf | hilaf | karşıt |
his * | his | duygu |
خواجه hôca * | hoca | öğretmen, öğretici |
hukuk * | hukuk | tüze **tüzük |
خصوص husûs * | husus | konu |
حضور huzûr * | huzur | dirlik ** |
hucre * | hücre | göze ** |
هجوم hücûm * | hücum | saldırı |
حرمت hürmet * | hürmet | saygı |
ısrar * | ısrar | üsteleme |
ابتدائی ibtidâ'î | iptidai | ilkel |
içtima | içtima | toplantı |
içtima | içtima | kavuşum |
içtimai | içtimai | toplumsal |
افتخار iftihâr * | iftihar | övünme |
ihtiras * | ihtiras | tutku |
ihtiyâc * | ihtiyaç | gereksinme ya da gereksinim |
اختيار ihtiyâr * | ihtiyar | yaşlı |
احتياط ihtiyât | ihtiyat | yedek |
iktibas | iktibas | alıntı |
ilave * | ilave | ek |
الهام ilhâm * | ilham | esin |
عمار ˤimâr * | imar | bayındırlık |
امكان imkân * | imkân | olanak |
imlâ * | imla | yazım |
imtihân | imtihan | sınav, yazılı |
imtiyâz * | imtiyaz | ayrıcalık |
inhisâr | inhisar | tekel |
insân * | insan | kul ** |
intiba | intiba | izlenim |
intihal | intihal | aşırma |
irtifâˤ * | irtifa | yükseklik |
ارثی irsî * | ırsi | kalıtlık, kalıtımlık |
اسم ism * | isim | ad |
istirâhat * | istirahat | dinlenme |
استثناء istisnâ' * | istisna | aykırı |
iştigâl | iştigal | uğraş / uğraşı |
iştirâk * | iştirak | ortaklık |
izâh * | izah | açıklama |
izdivâc | izdivaç | evlilik |
kâbiliyet * | kabiliyet | yetenek / yeti |
kader * | kader | yazgı ** |
qaffa * | kafa | baş |
kâfi * | kâfi | yeter |
كائنات kâ'inât * | kâinat | evren |
قلب kalb * | kalp | yürek |
kânûn * | kanun | yasa |
kanunuesasi | kanunuesasi | anayasa |
kâfiye * | kafiye | uyak |
كانون اول kânûn-ı evvel | aralık | |
كانون ثانی kânûn-ı sânî | ocak | |
كلمه kelime * | kelime | söz |
ghermez * | kırmızı | kızıl, al |
kısm * | kısım | bölüm |
ketab * | kitap | betik ** |
kufr * | küfür | sövme |
kuvvet * | kuvvet | güç ya da erk |
küre * | küre | yuvar |
لطيفه lâtîfe | latife | şaka |
لسان lisân * | lisan | dil |
لغات lûġat | lügat | sözlük |
لزوملو lüzûmlu * | lüzumlu | gerekli |
معاش maˤâş * | maaş | aylık |
maˤbed * | mabet | tapınak |
maddî * | maddî | özdeklik ** |
mafsal | mafsal | eklem |
mağdûr * | mağdur | kıygın ** |
maˤlubiyyat * | mağlubiyet | yenilgi |
mahfuz | mahfuz | saklı |
mahlûk * | mahluk | yaratık |
mahsûl * | mahsul | ürün |
mahsûs * | mahsus | özgü |
maksad *, gaye *, hedef * | maksat, gaye, hedef | amaç ya da erek |
maˤkûl * | makul | uygun, elverişli |
maˤnâ * | mâna | anlam |
manevî * | manevî | tinsel ** |
مانع mâniˤ * | mani | engel |
مصرف masraf * | masraf | gider, harcama |
mavi * | mavi | gökçe ** |
mecaz *, istiare | mecaz | iğretileme, eğretileme |
مجبور mecbûr * | mecbur | zorunlu |
مجهول mechûl * | meçhul | bilinmeyen |
madanni * | medeni | uygar |
madanniyyat * | medeniyet | uygarlık |
مفهوم mefhûm * | mefhum | kavram |
مکروه mekrûh * | mekruh | iğrenç |
meleke | meleke | alışkanlık |
melez * | melez | kırma |
مملکت memleket * | memleket | ülke, yurt |
مراسم merâsim * | merasim | tören |
مرثيه mersiye | mersiye | ağıt |
mesafe * | mesafe | uzaklık |
meselâ * | mesela | örneğin |
mesele * | mesele | sorun |
مسعود mesˤûd * | mesut | mutlu |
maˤsûliyyat * | mesuliyet | sorumluluk |
مشهور meşhûr * | meşhur | ünlü |
مشروبات meşrûbât * | meşrubat | içecek |
موقع mevkiˤ مكان mekân * | mevki, mekân | yer, konum |
ميدان meydân *, ساحه sâha | meydan, saha | alan |
ميل meyl * | meyil | eğim, eğilim |
mezar * | mezar | gömüt ** |
mıntıka | mıntıka | bölge |
mısra * | mısra | dize |
mirâs * | miras | kalıt ** |
مسافر misâfir * | misafir | konuk |
مثال misâl * | misal | örnek |
مسکين miskîn * | miskin | uyuşuk, mıymıntı |
معامله muˤâmele * | muamele | davranış |
معما muˤammâ | muamma | bilmece |
معاصر muˤâsır | muasır | çağdaş, güncel |
معاون muˤâvin * | muavin | yardımcı |
معجزه muˤcize * | mucize | tansık ** |
mugaddii | mugaddi | besleyici |
mugalata | mugalata | yanıltmaca |
muganni, muganniye | muganni,muganniye | şarkıcı |
mugayeret | mugayeret | aykırılık |
mugayir | mugayir | aykırı |
mugber | muğber | küskün, gücenmiş, dargın |
muglak * | muğlak | çapraşık |
muhabere | muhabere | iletişim, iletişme |
muhaceret | muhaceret | göç |
muhacim | muhacim | saldıran, saldırıcı |
muhacir | muhacir | göçmen |
muhaddep | muhaddep | dış bükey |
muhafaza * | muhafaza | koruma |
muhafazakar * | muhafazakar | tutucu |
muhafız | muhafız | koruyucu |
muhakeme * | muhakeme | yargılama, uslamlama |
muddat * | müddet | süre |
محقق muhakkak* | muhakkak | kesin(likle) |
muhakkik | muhakkik | soruşturmacı |
muhal | muhal | olanaksız |
muhallaffat * | muhalefet | karşıtlık |
muhammen | muhammen | oranlanan, ön görülen |
muhammes | muhammes | beşgen |
muhammin | muhammin | ön gören |
محاربه muhârebe, حرب harb | muharebe, harp | savaş |
muharip | muharip | savaşçı |
muharrer | muharrer | yazılı, yazılmış |
muharrik | muharrik | kışkırtıcı, ayartıcı |
muharriş | muharriş | tırmalayan, irkilten |
muhassamat | muhasamat | çarpışma |
muhasara | muhasara | kuşatma |
muhasebe * | muhasebe | sayıcılık |
muhasebeci * | muhasebeci | sayıcı |
muhassır | muhasır | kuşatan |
muhassala | muhassala | bileşke |
muhassas | muhassas | ayrılmış |
muhat | muhat | kuşatılmış |
muhavvil | muhavvil | dönüştüren |
muhavvile | muhavvile | dönüştürücü |
muhtemel | muhtemel | olası |
محتويات muhteviyyât | muhteviyat | içindekiler |
مقدس mukaddes | mukaddes | kutlu |
مقاوله mukâvele | mukavele | sözleşme |
منتظم muntazam * | muntazam | düzgün, düzenli |
مربع murabbaˤ | murabba | dördül |
murafaa | murafaa | duruşma |
معتدل muˤtedil | mutedil | ılım(lı) |
موفقيت muvaffakıyyet | muvaffakiyet | başarı |
مبالغه mübalâga | mübalağa | abartma |
مجادله mücâdele * | mücadele | çaba, uğraş |
mücerrit | mücerrit | soyut |
مدافعه müdâfaˤa | müdafaa | koruma |
مداخله müdâhale * | müdahale | karışma |
مدت müddet * | müddet | süre |
mudrike | müdrike | anlık |
mudrir | müdrir | sidik söktürücü |
muebbet * | müebbet | yaşam boyu, sonsuz |
mueccel | müeccel | ertelenmiş |
mueddep | müeddep | uslu |
muelleffat | müellefat | (yazılı) çıkarma |
muellif, muharrir | müellif, muharrir | yazar |
muemmen | müemmen | sağlanmış |
muennes | müennes | dişil |
مؤسسه mu'essese | müessese | kurum |
muessif | müessif | üzücü |
muessir | müessir | dokunaklı |
muessis | müessis | kurucu |
mueyyide | müeyyide | yaptırım |
mufekkrireh | müfekkire | düşünce gücü |
muferrih | müferrih | iç açıcı |
mufrett | müfret | tekil |
muflis | müflis | batkın |
مهم mühim * | mühim | önemli |
مؤمن mü'min | mümin | inanan, inançlı |
مناسبت münâsebet * | münasebet | ilişki |
مراجعت mürâcaˤat | müracaat | başvuru |
mürekkeb | mürekkep | birleşmiş, birleşik |
murrettip | mürettip | dizgici |
مسابقه müsâbaka | müsabaka | karşılaşma |
مسامحه müsâmaha | müsamaha | hoşgörü, dözüm |
musavi | müsavi | eşit |
مستهجن müstehcen * | müstehcen | uygunsuz |
مسوده müsvedde * | müsvedde | taslak |
muşabbih, mumassil | müşabih, mümasil | benzer |
muşşabbahat | müşabehet | benzerlik |
müşahhas | müşahhas | somut |
مشكل müşkül | müşkül | güç, güçlük, çetin ** |
muşkul-pesend | müşkülpesent | güç beğenen, titiz |
muşrik | müşrik | çoktanrıcı |
müştak | müştak | türev |
muştehi | müştehi | istekli |
muşteki | müşteki | yakınan, sızlanan |
muştemilat | müştemilat | eklenti |
muşterek * | müşterek | ortak |
muştereken | müştereken | ortaklaşa |
muşteri * | müşteri | alıcı, alımcı |
mut'a | müt'a | geçici kazanç |
مطالعه mütâlâˤa | mütalâa | 1) okuma 2) düşünce 3) irdeleme |
متارکه mütâreke | mütareke | ateşkes, (silah) bıraışma |
muteaddit | müteaddit | çok, birçok |
muteaffin | müteaffin | kokuşuk, pis kokulu |
muteahhid * | müteahhit | üstenci, yüklenici |
muteahhidlik | müteahhitlik | üstencilik, yüklenicilik |
muteakiben | müteakiben | arkadan |
muteakib | müteakip | sonra, ardından |
mutealiye | mütealiye | deneyüstücülük |
muteallik | müteallik | ilişkin, ilgili |
muteammim | müteammim | yaygınlaşmış, genelleşmiş |
mutearife | mütearife | belit ** |
mutebaki | mütebaki | kalan |
mutebasbıs | mütebasbıs | yaltakçı |
mutebeddil | mütebeddil | değişen, kararsız |
mutebessim | mütebessim | gülümseyen, güleç |
mutecanis | mütecanis | bağdaşık |
mutecasir | mütecasir | yeltenen |
mutecaviz | mütecaviz | saldırgan |
mutedeyyin | mütedeyyin | dindar |
muteessir | müteessir | üzüntülü |
mutefekkir | mütefekkir | düşünür |
متفرق müteferrik | müteferrik | dağınık |
mutehammil | mütehammil | dayanıklı |
muteharrik | müteharrik | devingen, oynar |
متخصص mütehassıs | mütehassıs | uzman |
muteşşebbis | müteşebbis | girişimci |
mütevâzî * | mütevazi | alçakgönüllü |
muteveffa | müteveffa | ölü, ölmüş |
muttefik * | müttefik | bağlaşık** |
muzayyadeh | müzayede | açık arttırma |
مزمن müzmin | müzmin | süreğen |
nadir *, ender * | nadir, ender | seyrek |
نغمه nağme | nağme | ezgi |
nafile * | nafile | boşuna |
نصيحت nasîhat * | nasihat | öğüt |
nâzır | nazır | bakan |
نفس nefes * | nefes | soluk |
nesiç | nesiç | doku |
nesl * | nesil | kuşak |
نتيجه netîce * | netice | sonuç |
nezif | nezif | kanama |
nısf | nısıf | yarı(m) |
نهايت nihâyet * | nihayet | son(unda) |
نكاح nikâh * | nikâh | düğün |
نسبت nisbet * | nispet | oran |
نطق nutk * | nutuk | söylev |
ragmen * | rağmen | karşın |
rakip * | rakip | karşıdaş |
رأی re'y | rey | oy |
رئيس re'îs | reis | başkan |
ruh * | ruh | tin ** |
rutûbet * | rutubet | yaşlık, ıslaklık |
رؤيا rü'ya * | rüya | düş |
sahil * | sahil | yaka, kıyı |
sahip * | sahip | iye ** |
sahte * | sahte | düzmece |
samimî * | samimi | içten |
سطح sath | satıh | yüzey |
سياره sayyâre | seyyare | araba |
سبب sebeb * | sebep | neden |
safarat | sefaret | büyükelçilik |
سلامت selâmet | selamet | esenlik |
سما semâ | sema | gök |
سنه sene * | sene | yıl |
seviye * | seviye | düzey |
صحت sıhhat | sıhhat | sağlık |
sihr * | sihir | büyü |
صحبت sohbet * | sohbet | söyleşi |
سؤال su'âl | sual | soru |
صلح sulh | sulh | barış |
sunî | suni | yapma, yapay |
سکوت sükût | sükût | sessizlik |
sürˤat * | sürat | hız |
şâhid * | şahit | tanık |
şair * | şair | ozan |
شرق şark | şark | doğu |
şart * | şart | koşul |
şatafat(lı) | şatafat(lı) | gösteriş(li) |
şehir * | şehir | kent |
شمال şimâl | şimal | kuzey |
şuˤûr * | şuur | bilinç |
şübheli * | şüpheli | sanık |
tabaqqa * | tabaka | katman |
طبيعت ṭabîˤat * | tabiat | doğa |
طبيعى ṭabîˤî * | tabii | doğma, doğal |
taˤbîr, ifâde* | tabir, ifade | deyiş** |
tahlil * | tahlil | inceleme |
tahmin * | tahmin | kestirim** |
taˤkib* | takip | izlem** |
طلب ṭaleb * | talep | istek |
طلبه ṭalebe | talebe | öğrenci |
تعمير taˤmîr *, تعديلات taˤdîlât * | tamir, tadilat | onarım |
taraf * | taraf | bulun |
taraftar * | taraftar | bulundaş |
tarih * | tarih | günay ** |
tasallut | tasallut | sarkıntılık |
tasavvur | tasavvur | canlandırma, tasarı |
tasdîk * | tasdik | onay |
tashîh | tashih | düzeltme |
تصوير tasvîr * | tasvir | betimleme |
طياره tayyâre | tayyare | uçak |
توصيه tavsiye * | tavsiye | salık |
تعادل teˤâdül | teadül | denklik |
تعامل teˤâmül | teamül | 1) yapılageliş 2) tepkime, davranış |
tebessüm | tebessüm | gülümseme |
تبديل tebdîl | tebdil | değişiklik |
تبريك tebrîk * | tebrik | kutlama |
تجلى tecellî | tecelli | belirme |
تجسم tecessüm | tecessüm | görünme |
tecrübe * | tecrübe | deneyim |
techîzât * | teçhizat | donanım |
tedavi * | tedavi | sağaltım ** |
tedbîr * | tedbir | önlem |
te'essür | teessür | üzüntü |
teferruat | teferruat | ayrıntı |
تكامل tekâmül | tekamül | evrim, gelişim, gelişme, olgunlaşma |
تقاعد tekaˤüd | tekaüt | emeklilik |
tekeffül | tekeffül | yükümlenme |
تكليف teklîf * | teklif | öneri |
tekrar * | tekrar | yine |
تلاش telâş * | telaş | tasa, kaygı |
tenâsüb | tenasüp | uyum |
تنبيه tenbîh * | tembih | uyarı |
tercîh etmek * | tercih etmek | yeğlemek |
tercüme * | tercüme | çeviri |
terreddut * | tereddüt | duraksama |
tertip * | tertip | düzen |
tesir * | tesir | etki |
teselli * | teselli | avunma |
teşhis * | teşhis | tanı |
تشرين اول teşrîn-i evvel | ekim | |
تشرين ثانی teşrîn-i sânî | kasım | |
teşvik * | teşvik | özendirme, kışkırtma |
usûl * | usul | yöntem |
unvan * | unvan | san |
uslup * | üslup | biçem |
vaˤd * | vaat | söz |
vakˤâ * | vaka | olay |
vakûr | vakur | ağırbaşlı |
vasf * | vasıf | nitelik |
vasıta | vasıta | araç |
vâsi | vâsi | engin |
vatan * | vatan | yurt |
vatandaş * | vatandaş | yurttaş |
vaz geçmek * | vazgeçmek | caymak |
وضيفه vazîfe * | vazife | görev |
ve * | ve | ile, yene |
vehm | vehim | kuruntu |
vilâyet* | vilayet | il |
tefsîr * | tefsir | yorum |
ضمير zamîr * | zamir | adıl |
zaviye | zaviye | açı |
* Yeni Türkçe karşılıklarıyla birlikte günümüzde de çağdaş Türkçede kullanılmakta olan eski sözler.
** Eski sözler kadar sıkça kullanılmayan yeni sözler.
*** Sözler Arapça ile Farsça birleşimidir.
Farsça kökenli alıntı sözler
Bu listede Farsça kökenli sözlerin Osmanlı Türkçesindeki yazılışları, Türkçedeki günümüz yazılışları ve Öz Türkçe karşılıkları yer almaktadır.
Günümüzde birçok Farsça söz çağdaş Türkçe içerisinde kullanılmaktadır. Öyle ki, Türkçede 1,500 adet Farsça kökenli sözün bulunduğu bilinmektedir. Ancak bu sözlerin birçoğunun Arapça kökenli sözlerden farklı olarak Türk Dil Kurumu tarafından önerilen birer Türkçe karşılığı bulunmamaktadır. Türk Dil Kurumu da geçmiş süreç içinde Farsça kökenli sözlerin Türkçe içine kalıcı olarak işlediğini öne sürerek daha çok Arapça kökenli sözleri Türkçeleştirme yoluna gitmiştir. Öyle ki tarihi süreç içinde Arap kültürü ve dili, Türkler tarafından daha yabancı olarak karşılanmıştır. Aslen Türkçe sözlerin Farsça yazılışları için kullanılan Osmanlı Türkçesi, buna karşılık Arapça ile daha uzak yazı sistemine iye idi.
Osmanlı Türkçesi sözler | Günümüz yazılışı | Çağdaş Türkçe karşılığı |
---|---|---|
abdesthane | ayakyolu | |
agâh | bilgili, uyanık, öngörülü | |
aguş | kucak | |
ahenk | uyum | |
aheste | yavaş, ağır | |
alayiş | gösteriş | |
arzu | istek, dilek | |
arzuhâl** | dilekçe | |
asayiş | güvenlik | |
asude | dingin, sessiz | |
asuman | gökyüzü | |
aşikâr | açık, besbelli, ortada | |
aşina | tanış, biliş 2) bilen, anlayan | |
ateş | od | |
avare | işsiz, aylak | |
ayin | kuttören | |
azar | paylama | |
azat | erkin bırakma | |
bahane | sözde neden, nedensi | |
bahar | ilkyaz | |
bahş(etmek) | eriştirmek, vermek | |
bahşiş | sevinmelik | |
baht | yazgı | |
bahtiyar | mutlu | |
bahtsız | karayazılı, karagünlü | |
bahusus** | özellikle, hele, üstelik | |
becayiş (etmek) | karşılıklı yer değiştirmek | |
bedava** | karşılıksız, emeksiz | |
bedbaht | mutsuz | |
bedbin | kötümser | |
beddua** | ilenç, ilenme, kargış | |
behemehâl** | kesinlikle, ne yapıp yapıp, her durumda | |
beher | her bir | |
bende | kul, köle | |
beraber | birge, birlikte | |
beraber(e kalmak) | yenişememek | |
berbat | kötü, çok kötü | |
berdevam** | sürüp giden | |
berduş | başıboş | |
bermutat** | alışılageldiği gibi, alışıladığı gibi | |
bertaraf** | kaldırılmış, giderilmiş | |
bet | kötü, çirkin | |
beter | daha kötü | |
beyhude | boşuna, boş yere, yararsızca | |
biçare | umarsız | |
bigâne | 1) ilgisiz 2) yabancı | |
bihaber** | 1) salıksız 2) bilgisiz | |
biperva | 1) çekinmez, sakınmaz 2) korkusuz 3) çekinmeden, korkmadan | |
birader | 1) erkek kardeş 2) arkadaş | |
bitap | bitkin, yorgun (argın) | |
bitaraf** | yansız, yan tutmayan | |
bizar | bezmiş, bıkmış, tedirgin | |
بوسه | buse | öpücük |
جنگ | cenk | savaş |
چابك | çabuk | ivedi * |
çare | çözüm | |
چهره | çehre | yüz |
چنبر | çember | yuvarlak |
çeşit | tür | |
çehar-yek | çeyrek | dörtte bir |
درد | dert | ağrı |
diğer | öbür, öteki | |
دشمن | düşman | yağı * |
اجنبى | ecnebi | el, yad * |
انديشه | endişe | kaygı |
گزيده | güzide | seçkin |
خسته | hasta | sayrı* |
هنوز | henüz | daha |
همان | hemen | çabucak |
kurnaz | açıkgözlü | |
مهتاب | mehtap | ay ışığı |
پاپوش | pabuç | ayakkabı |
روزگار | rüzgâr | yel |
ساده | sade | yalın |
سارخوش | sarhoş | esrik * |
سار | ser | baş |
serbest | erkin * | |
serseri | başıboş | |
سياه | siyah | kara |
بهار | sonbahar | güz |
taze | yeni | |
تنبل | tembel | haylaz |
ویران | viran | yıkık |
yaver | yardımcı | |
yeknesak | tekdüze | |
yekpâre | yekpare | bütün |
زهر | zehir | ağı * |
zengin | bay, varsıl *, varlıklı | |
زور | zor | çetin * |
* Yeni sözler eski sözler kadar sıkça kullanılmamaktadır. ** Sözler Farsça ile Arapça birleşimidir.
Fransızca kökenli alıntı sözler
Hellence veya Lâtince kökenli Fransızca sözler, Türkçeye 19. yüzyılda girmeye başladı. Özellikle Tanzimat Dönemi sonrasında bu oran artmaya başladı. Günümüzde yaklaşık 5,000 Fransızca söz Türkçede yer almakta olup, çoğu günlük yaşamda kullanılmaktadır.
Geçen sözler | Türkçe karşılığı | Özgün Fransızca yazımı |
---|---|---|
aberasyon | sapınç | aberration |
ablatif | çıkma durumu | ablatif |
abone | 1) sürdürümcü 2) sürdürüm | abonné |
absorbe | 1) emme 2) soğurma | absorbé |
abstre | soyut | abstrait |
absürt | saçma, usdışı | absurde |
adaptasyon | uyarlama | adaptation |
adapte | uyarlanmış | adapté |
adaptör | uyarlaç | adapteur |
adenit | akkan yangısı | adénite |
adres | bulunak | adresse |
aerometre | havaölçer | aéromètre / η αερομετρία |
afazi | söz yitimi | aphasie / η αφασία |
aferist | vurguncu, çıkarcı | affairiste |
afiş | ası | affiche |
afişe | açıklamak, açığa vurmak | affiché |
afoni | ses yitimi | aphonie / η αφωνία |
aforizma | özlüsöz, özsöz, özdeyiş | aphonie / ο αφορισμός |
aglütinasyon | kümeleşim | agglutination |
agnosi | tanısızlık | agnosie / η αγνωσία |
agnostik | bilinemezci | agnostique ο/η/το αγνωστικ-/ός/ή/όν |
agorafobi | alan korkusu | agoraphobie / η αγοραφοβία |
agrafi | yazma yitimi | agraphie / η αγραφία |
agrandisman | büyültme | agrandissement |
ajan | 1) görevli, aracı 2) gizli görevli, gizmen | agent |
ajanda * | andaç | agenda |
ajur | delikli işleme, gözenek | ajour |
akont | öndelik | àcompte |
akort | (çalgı için) düzen | accord |
akromatopsi | renkkörlüğü | achromatopsie / η αχρωματοψία |
akrostiş | adlama | acrostiche / η ακροστοιχεία |
aks | dingil | axe |
aksan | vurgu, söyleyiş | accent |
akselerasyon | ivme | accélération |
akselerograf | ivmeyazar | accélérographe |
akselerometre | ivmeölçer | accéléromètre |
aksesuar * | 1) eklenti 2) donatımlık | accessoire |
aksiyom | belit | axiome / το αξίωμα |
aksiyon | eylem | action |
aksiyoner | paydaş | actionnaire |
aktif * | 1) etkin, canlı 2) etkili, etken | actif |
aktör | (erkek) oyuncu | acteur |
aktüel | güncel | actuel |
akustik | 1) yankı bilimi 2) yankı düzeni 3) yankılanım, sesdağılım | acoustique / η ακουστική |
akuzatif | belirtme durumu | accusatif |
akü (akümülatör) | akımtoplar | accumulateur |
alafranga | batılıca | alla franca |
alaminüt | çarçabuk, ayaküstü | à la minute |
alarm | tetikdur | alarme |
alaturka | doğuluca | alla turca |
alegori | yerine | allégorie / η αλληγορία |
aleksi | okuma yitimi | alexie / η αλεξία |
alfabe | abece | alphabet / το αλφάβητων |
alivre | dalında satış, önceden satış | à livrer |
almanak | yıllık | almanach |
alpinizm | dağcılık | alpinisme |
alpinist | dağcı | alpiniste |
alternatif * | 1) seçenek 2) almaşık 3) dalgalı | alternatif |
alternatör | dalgalı akım üreteci | alternateur |
altimetre | yükseklikölçer | altimètre |
alturist | özgeci, özgecil, elcil | altruiste |
alturizm | özgecilik, elcillik | altruisme |
amatör | özngen, özenci | amateur |
ambalaj (yapmak) | sarmak | emballage |
ambale (olmak) | 1) şaşkına dönmek 2) başı şişmek | emballé |
ambargo | engelleyim | embargo |
amblem | belirtke | emblème / το έμβλημα |
ambulans | cankurtaran (taşıt) | ambulance |
amenajman | düzenleyim | aménagement |
amfibi | yüzergezer | amphibie / το αμφίβιων |
amnezi | bellek yitimi | amnésie |
amoral | aktöredışı, töredışı | amoral |
amortisman | sönüm | amortissement |
amortisör | yumuşatmalık | amortisseur |
amplifikatör | yükselteç | amplificateur |
ampirizm | deneycilik | empirisme |
anabolizma | özümleme | anabolisme |
anakronik | çağaşımlık | anachronique / αναχρονικό |
anakronizm | çağaşım | anachronisme / ο αναχρονισμός |
analitik | 1) irdeleyici 2) irdelemeli | analytique / αναλυτικ-ός/ή/όν |
analiz * | irdeleme | analyse / η ανάλυσις |
analjezi | acı yitimi, ağrı yitimi | analgésie / η αναλγησία |
analjezik | ağrıkesici | analgésique / αναλγητικ-ός/ή/όν |
analoji | 1) benzeşim, benzeme 2) örnekseme 3) andırışma | analogie / η αναλογία |
anarşi | 1) başsızlık 2) kargaşa | anarchie /η αναρχία |
anarşik | kargaşalı, karışık | anarchique / άναρχος αναρχικός |
anarşist | 1) baştanımaz 2) kargaşacı | anarchiste / ο αναρχικός |
anatomi | 1) gövde yapısı 2) gövde bilimi 3) içyapı | anatomie / η ανατομία |
ançüez | balık ezmesi | anchois |
anemi | kansızlık | anémie / η αναιμία |
anestezi | uyuşturma | anesthésie / η αναισθησία |
anestezik | uyuşturucu, duyumsuzlaştırıcı, bayıltıcı | anesthésique / αναισθητικ-ός/ή/όν |
angaje | bağımlı, bağlanmış | engagé |
angajman | bağlantı | engagement |
animizm | canlıcılık | animisme / ο ανιμισμός |
anjin | boğaz yangısı | angine |
anket | soruşturma, sormaca | enquête |
anketör | soruşturmacı, "sormacacı" | enquêteur |
anomali | sapıklık, sapaklık | anomalie / η ανομαλία |
anonim | adsız | anonyme / η ανωνυμία |
anons | (sesli) duyuru | annonce |
anormal | 1) olağandışı, dengesiz 2) sapık | anormal / ανόμαλ-ος/η/ον |
anot | artıuç | anode |
ansiklopedi | bilgilik | encyclopédie / η εγκυκλοπαίδια |
antant | antlaşma | entente |
anten | duyarga | antenne |
anterit | incebağırsak yangısı | entérite |
antet | başlık | en-tête |
antik | ilkçağ işi | antique |
antikor | karşınözdek | anticorps |
antipati | sevimsizlik, soğukluk, karşıtduyu | antipathie / η αντιπάθεια |
antitez | karşısav | antithèse / η αντίθεση |
antoloji | seçki | anthologie / η ανθολογία |
antre | giriş | entrée |
antrenman | 1) çalışım 2) alıştırma | entraïnement |
antrenör | çalıştırıcı | entraîneur |
antrparantez | ayraç içinde, ayrıca, sırası gelmişken | entre parenthèses |
anyon | eksin | anion |
apandisit | körbağırsak yangısı | appendicite |
apel | çağrım | appel |
aperitif | açar | apéritif |
apolet | omuzluk | épaulette |
apraksi | işlev yitimi | apraxie / η απραξία |
apriori | önsel | à priori |
apse | irinlenme, yangı, irinşiş | abcès |
arabesk | 1) arap müziği 2) girişik bezeme | arabesque |
aranje (etmek) | düzenlemek, uyarlamak | arrangé |
aranjman | düzenlemek | arrangement |
arazöz | yersular | arroseuse |
areometre | sıvıölçer | aréomètre |
aristokrasi | soyluerki | aristocratie / η αριστοκρατία |
aristokrat | beysoylu, soylu | aristocrate |
aritmetik | 1) sayı bilimi, sayıbilgisi 2) sayıbilimlik, sayıbilgilik | arithmétique |
arkaik | eskil | archaïque / αρχαϊκ-ός/ή/όν |
arkaizm | 1) aşnılık, eskillik 2) çağaşım | archaïsme / ο αρχαϊσμός |
arkeolog | kazıbilimci | archéologue / ο αρχαιολόγος |
arkeoloji | kazı bilimi | archéologie / η αρχαιολογία |
armatür | donatı | armature |
armoni | uyum | harmonie / η αρμονία |
arşiv | belgelik | archives/ το αρχείων |
arter | 1) atardamar 2) anayol | artère / η αρτηρία |
arterit | atardamar bozukluğu | artérite / η αρτηρήτις |
artist | 1) sanatçı 2) oyuncu | artiste |
asansör | götürgeç | ascenseur |
asimetri | bakışımsızlık | asymétrie / η ασυμμετρία |
asimetrik | bakışımsız | asymétrique / ασυμμετρικ-ός/ή/όν |
asimilasyon | 1) özümleme 2) benzeşme | assimilation |
asistan | yardımcı | assistant |
aspiratör | emmeç | aspirateur |
astronomi * | gök bilimi | astronomie / η αστρονομία |
astronot | uzayadamı | astronaute / ο αστροναύτης |
atak | 1) atılım, akın 2) saldırı | attaque |
atavizm | atacılık | atavisme |
ateizm | tanrıtanımazlık | athéisme / ο αθεϊσμός |
atlet | yarışımcı | athlète / ο αθλητής |
atletizm | yarışımcılık | athlétisme / ο αθλητισμός |
atölye | işlik | atelier |
avangart | öncü | avant-garde |
avanproje | öntasarı | avant-projet |
avans | öndelik | avance |
avantaj * | 1) çıkar, yarar 2) üstünlük | avantage |
averaj | ortalama | average |
avukat | aklamacı, "aklayıcı" | avocat |
bagaj | 1) yük, denk 2) yük yeri | bagage |
baget | çubuk | baguette |
balans | denge | balance |
balast | kırmataş | ballast |
balistik | atış bilimi | balistique |
bandaj | 1) sargı 2) kayış | bandage |
bank | sıra | banc |
banliyö | dolaylık, çevre, yörekent | banlieue |
baraj | 1) su bendi 2) büğet, bağlağı 3) engel | barrage |
barisfer | ağıryuvar | barysphère / η βαρυσφαίρα |
bariyer | tosuk | barrière |
barometre | basınçölçer | baromètre / το βαρόμετρο |
batonsale | tuzluçubuk | bâton salé |
bej | sazrengi | beige |
betoniyer | karmaç | bétonnière |
biblo | süslük | bibelot |
bigudi | sarmaç, kıvırtmaç | bigoudi |
bisiklet | çiftteker | bicyclette |
biyografi | özgeçmiş, yaşamöyküsü | biographie |
biyoloji | yaşam bilimi, dirim bilimi | biologie |
biyonik | 1) dirimkurgusu 2) dirimkurguluk | bionique |
biyosfer | dirimyuvarı | biosphère |
blokaj | 1) bekletim 2) yığım | blocage |
blöf | kandırmaca, kurusıkı | bluff |
bobin | sarımlık | bobine |
boks | yumrukoyunu | boxe |
bombardıman | topa tutma | bombardement |
bombe | şişkinlik, kabarıklık | bombé |
bonbon | şekerleme | bonbon |
bone | başlık | bonnet |
bonkör | eliaçık, iyiliksever | bon coeur |
bonservis | iyi iş belgesi, iş başarı belgesi | bon service |
botanik | bitki bilimi | botanique / η βοτανική |
boykot | direniş | boycott |
brakisefal | kısakafalı | brachycéphale |
branş | dal, kol | branche |
bröve | uzluk belgesi | brevet |
brülör | yakaç, yakmaç | brûleur |
brüt | kesintisiz | brut |
bukle | büklüm, kıvrım | boucle |
buldozer | yoldüzler, yoldüzer | bulldozer |
bulvar | genyol | boulevard |
burjuva | kentsoylu, kenter | bourgeois |
burs | öğrenimlik | bourse |
done | veri | donnée |
detay * | ayrıntı | détail |
direkt * | doğrudan | directe |
dikte * | yazdırım | dictée |
doktrin * | öğreti | doctrine |
doküman * | belge | document |
domestik | evcil | domestique |
dominant | baskın | dominant |
egzersiz * | alıştırma | exercice |
endemik * | salgın | endémique |
enerji * | erke | énergie |
enflamasyon * | yangı | inflammation |
enformasyon, enformatik * | bilişim | information, informatique |
enteresan * | ilginç | intéressant |
eritrosit | alyuvar | érythrocyte |
eksper* | bilirkişi | expert |
faks * | belgeç, belgegeçer | fax |
faktör * | etken | facteur |
filoloji | dil bilimi | phylologie |
filtre * | süzgeç | filter |
fizyoloji * | işlev bilimi | physiologie |
fonksiyon * | işlev | fonction |
fotokopi * | tıpkıbasım | photocopie |
garanti * | güvence | garantie |
global * | dünyalık | globale |
gramer | dil bilgisi | grammar |
grup * | öbek | groupe |
halüsinasyon * | varsanı | hallucination |
histoloji | doku bilimi | histologie |
homojen * | bağdaşık | homogenous |
illüzyon * | yanılsama | illusion |
istatistik * | sayımlama | statistiques |
izolasyon * | yalıtım | insulation |
kalite * | nitelik | qualité |
kampüs * | yerleşke | campus |
kapasite * | sığa, kapsam | capacité |
karakter * | kişilik | caractère |
kategori * | ulam | catégorie |
kompleks * | karmaşık | complexe |
komünikasyon * | iletişim | communication |
konsantrasyon * | derişim | concentration |
konsolidasyon * | süreletme | consolidation |
kontrol | denetim | contrôle |
kramp | kasınç | crampe |
kriter * | ölçüt | critères |
kronik * | süreğen | chronique |
lenf * | akkan | lymphe |
liste * | dizelge | liste |
lokosit | akyuvar | leucocyte |
medya * | basın-yayın | média |
mekanizma * | düzenek | mécanisme |
meridyen * | boylam | méridien |
mesaj, posta * | ileti | message |
metamorfoz * | başkalaşım | métamorphose |
metot * | yöntem | méthode |
monoton * | tekdüze | monotone |
moral * | özgüç | morale |
mutasyon * | değişinim | mutation |
normal * | olağan | normale |
numara * | sayı | nombre |
objektif * | nesnel | objectif |
organizasyon * | düzenleme | organisation |
orijinal * | özgün | original |
otorite * | yetke | autorité |
over | yumurtalık | ovaire |
paradoks * | çelişki | paradoxe |
pasif * | edilgen | passif |
performans * | başarım | performance |
plaj * | kumsal | plage |
plato * | yayla | plateau |
popüler, favori * | gözde | populaire, favori |
prensip * | ilke | principal |
prezantasyon | sunum | présentation |
primer | birincil | primer |
problem * | sorun | problème |
prodüktör | yapımcı | producteur |
program * | izlence | programme |
proje * | tasarı | projet |
prosedür * | işlem, işleyiş | procédure |
proses * | süreç | process |
provokasyon | kışkırtma | provocation |
radyoaktif * | ışın etkin | radioactive |
randıman * | verim | rendement |
rapor * | yazanak | rapport |
rejisör | yönetmen | régisseur |
resesif | çekinik | récessif |
restoran * | aşevi | restaurant |
rezistans | direnç | résistance |
sekunder * | ikincil | secondaire |
sekreter * | yazman | secrétaire |
sembol * | simge | symbole |
semptom * | belirti | symptôme |
sentez * | bireşim | synthèse |
sistem * | dizge | système |
simülasyon * | öğrence | simulation |
solüsyon | çözelti | solution |
spesifik | özgül | spécifique |
spesiyal | özel | spécial |
standart * | ölçün | standard |
statik * | duruk | statique |
statü * | durum | statut |
subjektif * | öznel | subjectif |
teori * | kuram | théorie |
testis * | erbezi | testicle |
trotu[v]ar | kaldırım | trottoir |
tümör * | ur | tumeur |
versiyon * | sürüm | version |
viraj * | dönemeç | virage |
ultrason * | yansılanım | ultrason |
* Bu sözcüklerin hem Fransızca, hem Türkçe karşılıkları çeşitli yerlerde kullanılmaktadır.
Diğer diller kökenli alıntı sözler
Geçen söz | Türkçe karşılığı | Özgün diller | Özgün yazımı |
---|---|---|---|
abluka | kuşatım, kuşatma, çevirge | İtalyanca | abloco |
aforoz | toplumdışılama | Hellence | ο αφορισμός |
akut | iveğen | Almanca | akut |
anahtar | açkı, açar | Hellence | το ανοιχτήρι |
angarya | yüklenti | Hellence | η αγγαρεία |
antifriz | donmaönler | İngilizce | antifreeze |
aposteriori | sonsal | Latince | |
aysberg | buzdağı | İngilizce | iceberg |
banyo | 1) yunak 2) yıkanma 3) yıkama | İtalyanca | bagno |
bek | savunucu | İngilizce | back |
biblografya | kaynakça | Hellence | η βιβλιογραφία |
bilanço | dengelem | İtalyanca | bilancio |
bravo | yaşa! | İtalyanca | bravo |
brifing | 1) özetleyim, özetlem 2) bilgilendirme | İngilizce | briefing |
download | indirme | İngilizce | download |
endoskopi * | içgörüm | Hellence | η ενδοσκόπηση |
fenomen * | olgu | Hellence | το φαινόμενο |
fetüs * | dölüt | Latince | FETVS |
genetik * | kalıtım (bilimi) | Hellence | η γενετική |
hegemonya | boyunduruk | Hellence | η ηγεμονία |
internet * | genel ağ | İngilizce | internet |
kambiyo | dış ticaret | İtalyanca | cambio |
kompüter | bilgisayar | İngilizce | computer |
konsonant | ünsüz | Almanca | Konsonant |
kundura * | ayakkabı | İtalyanca | |
otoban * | hızyolu, otoyol | Almanca | Autobahn |
parallel * | enlem, koşut | Hellence | παράλληλ-ος,-η,-ον |
parazit * | asalak | Hellence | το παράσιτων |
printer | basıcı, yazıcı | İngilizce | printer |
rat | sıçan | Almanca | Ratte |
sendrom * | belirgi | Hellence | το σύνδρομο |
update | güncelleme | İngilizce | update |
uptake | tutulum | İngilizce | uptake |
vokal * | ünlü | Almanca | Vokal |
* Bugünkü Türkçe karşılıkları ile birlikte kullanılan sözler.
Kaynaklar
- Yazım Kılavuzu, TDK websitesindeki kurumsal Türk Dili yazım kılavuzu