Türkiye'de güneş enerjisi

Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için konuda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır.
Ayrıntılar için maddenin tartışma sayfasına lütfen bakınız.
Konu hakkında uzman birini bulmaya yardımcı olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

Enerji Bakanlığı'nca hazırlanan, Türkiye'nin Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlasına (GEPA) göre, yıllık toplam güneşlenme süresi 2,737 saat (günlük toplam 7.5 saat), yıllık toplam gelen güneş enerjisi 1,527 kWh/m².yıl (günlük toplam 4.2 kWh/m²) olduğu tespit edilmiştir. [1]

Aktif santrallerin çoğu fotovoltaik (PV) sistemi kullanmaktadır. Santrallerin büyük çoğunluğu lisanssız elektrik üretimi sınırı olan 1 MW (megawatt) altındadır, üzerinde kalanlar ise 1 MW'lık santrallerin ortaklaşması ile faaliyetlerini sürdürmektedir. En büyük santral 23 MW kurulu güç ile Konya Karatay Kızören GES'tir.[2] Enerji Bakanlığı'nın 2023 hedefine göre; en az 3 GW lisanslı PV santral kurulu gücüne ulaşılacaktır.[1]

Uzmanlara göre kesinlikle yeterli değil [3] [4] mesela Konsantre Güneş Enerjisi. [5]

Türkiye'deki Güneş Enerji Santralleri
(Haziran 2016 itibariyle)[2]
Aktif Santral Sayısı : 370
Kurulu Güç : 442 MWe
Kurulu Güce Oranı : % 0.60
Yıllık Elektrik Üretimi : ~ 648 GWh
Üretimin Tüketime Oranı : % 0.25
Lisans Durumu : 0 lisanslı, 370 lisanssız
Şebeke Bağlantısı : 368 var, 2 yok
Türkiye'nin Güneş enerjisi potansiyeli

Potansiyel

GEPA (Güneş Enerjisi Potansiyel Atlası)

Uluslararasında kanıtlanmış bir model olan “ESRI Güneş Radyasyon Modeli” kullanılarak elde edilen güneş kaynak bilgileri ile güneş kaynak alanları kolaylıkla görülebilmekte, bu amaca yönelik ön fizibilite çalışmaları yapılabilmekte ve güneş kaynak alanı arama amacıyla yapılan çalışmalar ortadan kaldırılarak zaman ve ekonomik tasarruf sağlanmaktadır. ESRI Güneş Radyasyon Modeli, Türkiye geneli için 500 x 500 metrelik çözünürlükte çalıştırılmış ve toplam 3,120,000 adet grid oluşturularak her bir grid için güneş kaynak bilgileri hesaplanmış ve sonrasında Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknikleri kullanılarak elde edilen bilgiler haritalandırılmıştır. GEPA'nın hazırlanmasında noktasal bazda ( 500 m x 500 m ) ortalama % ± 10 hata payı ile bilgi üretilmiş ve bu bilgiler Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü'nün (DMİ) 148 adet ve EİE'nin 8 adet uzun dönemli güneş ölçüm verileri ile doğrulanmış ve kalibre edilmiştir. GEPA 2010 yılında basılarak satışa sunulmuştur.[6]

 

Termal Enerji

EİE ve DMİ tarafından 1992'den bu yana yapılan araştırmaya göre Türkiye’nin Güneydoğu ve Akdeniz Bölgeleri içinde kalan ve yüz ölçümünün % 17’sini kapsayan bölümünde güneşli su ısıtıcılarının yıl boyunca tam kapasite ile çalışabileceği sonucuna varılmıştır. Türkiye yüz ölçümünün % 63’ ünü kapsayan bölümde güneşli su ısıtıcılarının yıl boyunca çalışma oranı % 90 ve ülkenin % 94’ ünü kapsayan bir bölümdeki çalışma oranı ise % 80’dir. Türkiye’nin hemen hemen her yerinde, güneşli su ısıtıcılarının yılın % 70’i kadar bir süre boyunca tam randımanla çalışabilecekleri sonucuna varılmıştır. Bu durum, güneşli su ısıtma dışındaki diğer termik uygulamalar için de hemen hemen aynıdır. Ancak, yalnız direkt radyasyonun etkili olduğu direkt dönüşümler ve konsantrasyonlu çalışmalar için, bulutluluk faktörü yüksek olan Doğu Karadeniz ve Çukurova gibi bazı bölgelerde yıl boyunca tam randımanla çalışma süresi düz toplayıcılara göre biraz daha düşüktür.[7]

Tarihi

Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü (EİE), Enerji Kaynakları Etüt Dairesi Başkanlığı, Güneş Enerjisi Şubesi, 1982 yılından bu yana güneş enerjisi konusunda araştırma, geliştirme, bilgilendirme ve demonstrasyon çalışmaları 2 Kasım 2011 tarihinden itibaren yeni kurulan Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM) tarafından yürütmektedir. Çalışmaları arasında; teknoloji takibi, değerlendirilmesi, kaynak ve potansiyel belirlenmesi, kullanım alanlarının araştırılması ve araştırma-geliştirme ve demonstrasyon projeleri gerçekleştirilmesi yer almaktadır.[8]

Termal Güç

2012 yılı itibari ile toplam kurulu güneş kolektör alanı yaklaşık 18,640,000 m²'dir. Yıllık düzlemsel güneş kolektörü üretimi 1,164,000 m², vakum tüplü kolektör ise 57,600 m² olarak hesap edilmiştir. Üretilen düzlemsel kolektörlerin %50'si, vakum tüplü kolektörlerin tamamı ülke içerisinde kullanıldığı bilinmektedir. 2012 yılında güneş kolektörleri ile yaklaşık olarak 768,000 Ton Eşdeğer Petrol (TEP) ısı enerjisi üretilmiştir. Üretilen ısı enerjisinin, 2012 yılı için konutlarda kullanım miktarı 500,000 TEP, endüstriyel amaçlı kullanım miktarı 268,000 TEP olarak hesaplanmıştır.[9]

Fotovoltaik Güç

Türkiye'de üretim geometrik olarak artmaktadır:

Yıl Eklenen
PV hacmi		 Toplam
(MWp)		 Üretilen
(GWh)
2008 0.75 4 -
2009 1 5 -
2010 1 6 -
2011 1 7 -
2012 5 12 -
2013 6 18 -
2014 40 58 -
2015 141 249 -
Kaynakça: en son IEA-PVPS,[10] daha öncesi[11][12][13][14][15]

2018 yılında perovskit güneş panelleri pilot üretimine başlanması planlanmaktadır.[16]

Karapınar Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) kullanım hakkı yarışması Şubat 2017 teslim edilebilecek.

Güneş enerji kulesi

Kule tipi güneş enerjisi santralinin Türkiye'de ilk örneği Mersin'de kurulmuştur. 100 dönümlük arazinin 30 dönümü aynalarla kaplanmıştır. 510 adet ayna 50 metre yüksekliğindeki kuleye güneş ışınlarını yansıtmaktadır. Burada ısınan sudan elde edilen buhar türbinleri çevirerek elektrik enerjisine dönüştürmektedir. Günün saatine göre güneşin konumunu hesaplanıp, yansıtıcı aynalar o yöne çevrilmektedir[17].

Melez sistem

Güneş Jeotermal sistemleri az yerde bulunmaktadır.[18]

Yasal Düzenlemeler

Fotovoltaik sistemlerin kullanımının yaygınlaşması için 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kanunu 29/12/2010 yılında revize edilmiş ve 2013 de mevzuat çalışmaları tamamlanmıştır.

Güneş enerjisinden elektrik üretimine yönelik hukuki ve teknik düzenlemelerin tamamlanması sonrasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından 10-14 Haziran 2013 tarihleri arasında lisans başvuruları alınmıştır. Bu başvurularda, 600 (MW) olarak belirlenen kapasite için yaklaşık 9.000 MW’lık kurulu güce karşılık gelen 496 adet başvuru yapılmıştır. GES önlisans başvuru yarışmaları sonuçlanmış olup, bugün itibarıyla EPDK tarafından 5 adet güneş enerjisi santraline önlisans, 2 adet güneş enerjisi santraline lisans verilmiştir. Sürecin sonunda toplam 49 adet güneş enerjisi santraline önlisans-lisans verilmiş olacaktır. 2023 hedeflerine ulaşmak için ilerleyen yıllarda kademeli olarak kapasite artırılacak.[9]

Kaynakça

  1. 1 2 "Ülkemiz, coğrafi konumu nedeniyle yüksek güneş enerjisi potansiyeline sahiptir.". T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. http://www.enerji.gov.tr/tr-TR/Sayfalar/Gunes.
  2. 1 2 Enerji Atlası-Güneş Enerjisi
  3. ↑ "Turkey at a crossroads". Institute for Energy Economics and Financial Analysis (IEEFA). http://ieefa.org/wp-content/uploads/2016/09/Turkey-Crossroads-Invest-in-the-Old-Energy-Economy-or-the-New_June-2016-v2.pdf.
  4. ↑ "Güneş enerjisindeki hedeflere 2023'ten önce ulaşabilir". Aydinlik. https://www.aydinlik.com.tr/ekonomi/2016-aralik/gunes-enerjisindeki-hedeflere-2023-ten-once-ulasabilir.
  5. ↑ "Termal Güneş Enerjisi Kullanımı ve CSP Sistemlerin Verimlilik Analizi". http://dergipark.gov.tr/download/article-file/224435.
  6. ↑ Güneş enerjisi çalışmaları, YEGM
  7. ↑ http://www.dektmk.org.tr/upresimler/GUNES.pdf
  8. ↑ YEGM (T.C. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü)
  9. 1 2 Enerji Bakanlığı-Güneş Enerjisi
  10. ↑ "Snapshot of Global PV 1992-2014". International Energy Agency — Photovoltaic Power Systems Programme. 30 Mart 2015. ss. 15. 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.iea-pvps.org/fileadmin/dam/public/report/technical/PVPS_report_-_A_Snapshot_of_Global_PV_-_1992-2014.pdf.
  11. ↑ Trends Report 2010
  12. ↑ Trends Report 2008
  13. ↑ Trends Report 2009
  14. ↑ Global Market Outlook for Photovoltaics 2013-2017
  15. ↑ "Global Market Outlook for Photovoltaics 2014-2018" (PDF). EPIA - European Photovoltaic Industry Association. ss. 24. 12 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6QGSvAF7w. Erişim tarihi: 12 Haziran 2014.
  16. ↑ "Dyesol'dan Mersin'e güneş tesisi". Sabah. 11.04.2015. http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2015/04/11/dyesoldan-mersine-gunes-tesisi.
  17. ↑ "İlk yerli güneş kulesi". hurriyet.com.tr. 17 Nisan 2013. 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150925201422/http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/23062082.asp. Erişim tarihi: 25 Eylül 2015.
  18. ↑ Turan, Ayşegul. "Assessment of Geothermal and Solar Hybrid Power Generation Technologies in Turkey and Its Application to Menderes Graben". Metu-NCC. https://pangea.stanford.edu/ERE/db/WGC/papers/WGC/2015/26086.pdf.

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/11/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.