Taşlıgedik, Çaykara
| Taşlıgedik | |
| — Mahalle — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Trabzon |
| İlçe | Çaykara |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 308 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 462 |
| İl plaka kodu | 61 |
| Posta kodu | 61940 |
| İnternet sitesi: | |
Taşlıgedik, Trabzon ilinin Çaykara ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
“Karye-i Paçan Mezre-a tabi-i Kaza-i Of” 1830 tarihinde Osmanlı kayıtlarındaki Taşlıgedik Mahalleninün adıdır.
Dâhiliye vekâletinin (İçişleri Bakanlığı) 16.07.1958 tarih ve 22105/7304 sayılı yazıları ve 25.06.1958 tarih ve aynı nolu onayı ile köy adlarının değiştirilmesi ile ilgili karar gereğince mahallesimüzün adı Mezrae Paçan’dan Taşlıgedik Köyü olarak değiştirilmiştir. Halen Taşlıgedik olarak tüm kayıtlarda isimlendirilmektedir.
Mahallenin tarihçesi içinde yer aldığı Doğu Karadeniz, Trabzon-Of-Çaykara tarihi ile günümüze kadar paralellik gösterir. Bu yüzden mahallesin tarihçesini, doğal olarak bağımsız düşünülemez ve değerlendirilemez. Diğer yerleşim alanlarıyla birlikte, aynı kültürü, havayı, coğrafyayı ve tarihi paylaşmıştır.
Köyümüze ilk gelenler arazinin darlığı, hayvan sürülerinin barınmasına yetmemiştir. Dolayısıyla köye gelenlerin bir bölümü Taşkıran’a, bir bölümü de Ataköy’e, Demirkapı’ya, Çambaşı’ya yerleşmiştir. Büyük bölümü mahallede yerleşmişler ve günümüze kadar gelebilmişlerdir.
Osmanlı Kayıtlarında, Of ve Çaykara’nın Türkleşmesi Hakkında;
1.Prof. Dr. Mehmet ERÖZ (Hıristiyanlaşan Türkler) 2.Prof. Dr. Osman TURAN (Selçuklu Vakfiyeleri) 3.M. Halil İNANÇ (Türkiye Tarihi – Selçuklu Devri) 4.D.M.B ŞİŞKIVAN (Karadeniz Kıyıları Tarih ve Coğrafyası) 5.Hoca Saadettin Efendi (Tac-üt Tevarih) 6.Âşık Paşazade (Tevarih-i Ali Osman) 7.Marco-polo (Seyyah) 8.David (Gürcü Kralı) 9.Faruk SÜMER (Oğuzlar)
Yukarıda zikredilen yazarların tamamı bölgeye yerleşenlerin batıya yürüyen Türk boylarının olduğunu belirtirler. Marco Polo Tebriz’e giderken Çaykara ve Bayburt arasındaki Bulgar dağından bahseder. Buranın gümüş bakımından zengin olduğunu yazar Gürcü Kralı David Of’a bağlı Kalındağ, Kanlı Horoz, Salmata deresi, Sakarsu, Kancı gibi isimlerden bahseder. Hatta Kırklar Dağındaki (Karakaya) mescidin Güneyden gelen Türklerin İslamiyeti yaymak, Doğu Karadeniz kıyılarına inmek için bu bölgeden geçerken yapıldığından bahseder. Hala mescide çıkılarak hatim indirme geleneği devam etmektedir.
Bu tarihi gelişim içinde mahallesimüz 1600 – 1700 yılları arasında yerleşime açıldığı tahmin edilmektedir. (1830 tarihindeki belgeye göre bu tahmin yürütülmüştür.)
Taşlıgedik Köyü; Paçan’a (Maraşlı) bağlı bir mezra iken, Maraşlı Şeyh Osman Efendi’nin de yardımlarıyla (Türbesi Maraşlı Mahallenindedir.) Rize İkizdere bölgesinden gelip yerleşenlerden oluşmuştur. 1830 Tarihli Osmanlı arşivlerinde, 1800 yıllarındaki aile nüfus kayıtlarında mahallede Hıristiyan nüfusa rastlanmamıştır.
Köyümüz kuruluşu ile ilgili en önemli belge mahallesin başındaki “Kabarodi” (Tespih yapımında kullanılan ağaç ve meyvesi) ile ilgilidir. Hacı İslam Efendinin dedesi olan Abdi’nin babasına verilen sipahi tapusu mahallesin yerleşme tarihini de belgelendirir. Bu belge Hacı İslam Efendi’nin ifadesiyle, İsmail Ardıç’a (Pekmeze) vermiştir. Bu belge İsmail Ardıç’ın geçirdiği bir kaza sonucu ölümü ile kaybolmuştur. Bu belge mahallesimüzün yerleşim tarihini kanıtlayacaktır. Sipahi tapusu asker besleme karşılığı verilen toprak parçasıdır.
Elimizdeki belgeler aile nüfus kayıtları, mahallesimüzün halkının Müslüman Türk olduğunun bir kanıtıdır. 1816 tarihinde ki mahalle nüfusuna bakıldığında tamamının Müslüman Türk olduğu görülmektedir. 1830 tarihli Osmanlı arşiv kayıtlarında askere gittikleri ve vergi verdikleri için sadece erkek nüfus belirtilmektedir.
Osmanlı nüfus sayımları sistemli bir şekilde 1873 yılında başladı. 1900 yılında Müslüman erkek, kadın, çocuk Hıristiyan erkek, kadın, çocuk sayılarak belgelendirildi. Osmanlı kayıtlarında Öşür vergisi veren, askere giden Müslümanlar ile Haraç vergisi veren Hıristiyan nüfusu görülür.
1900 yılından sonra nüfus sayımları sistemleştirildi. Köyümüzün kayıtlarında Hıristiyan nüfusa rastlanmadı. 1830 tarihinde mahallesimüzde erkek nüfusu 63 kişiden ibarettir. Türk kültürünün özelliği olan konar – göçer bozkır kültürünün hâkim olduğu görülür. Yani günümüze kadar gelen köy – mezra – yayla sistemi bu kültürün sonucudur.
Mahallenin yerleşme tarihi net olarak bilinmemekle beraber, ilk zamanlar Paçana bağlı iken sonradan bağımsız köy statüsüne kavuştu. Mahalleye ilk gelip yerleşenler Rize, İkizdere – Tozköy’den gelmiştir.
1830 Tarihinde Mahallede İkamet Edenlerin Soy Kütükleri:
1.Molla Ahmet Oğulları (Yazıcı - Yavuz) 2.Çolakoğulları (Çolak – Oğuz) 3.Hacı Ahmet Oğulları (Aydın) 4.Tahmaz Oğulları (Yiğit) 5.Hacı İsmail Oğulları (Arslan)
Molla Ahmet Oğulları mahallede kalanlar ve Ataköy’e gidenlerdir. Çolak Oğulları’nın bir kısmı Çambaşı, düz mahalledeki Çalımak soyadlı olanlardır. Hacı Ahmet Oğulları ve Tahmaz Oğulları’nın bir kısmı Taşkıran’a gitmiştir. Tahmaz Oğulları’nın geri kalanı ise mahallede kalmıştır. Şu anda Ardıçlı mahallesindeki Vorç, Finon, Kovuş ve Kamaş oğullarının 1830’dan sonra Taşlıgedik nüfusuna geçtikleri görülmektedir.
Şu anda mahallesimüzde ikamet edenlerin soyadları ise şöyle:
· AYDIN
· ARDIÇ
· ÇOLAKOĞLU
· GÜVEN
· ARSLAN
· OĞUZ
· YAVUZ
· YAZICI
· YİĞİT
· ÜSTÜNER
Sonuç olarak Orta Asya’dan batıya göç edip bölgeye gelen Türk boylarından gelen, Türk – İslam kültürü ile yoğrulup zamanımıza kadar dini, ahlaki ve örfi adetlerini koruyan bir toplumun parçasıyız.
Köyümüzün doğası, suyu, mezraları, yaylaları, bitki örstü ile hasretini çektiğimiz bir yerleşim alanıdır.
Not: Mahallenin tarihini yazarken çeşitli kaynaklar incelenerek ayrıntılara girilmeden örneklendirildi. Ayrıca 1830 tarihli Osmanlı arşiv belgesi ile aile nüfus kayıtları ön planda tutuldu.
Coğrafya
Taşlıgedik ilçe merkezine 11 km, Trabzon’a 96 km, Of’a (Denize) 36 km uzaklıktadır. Çambaşı Mahallenine 3 km, Taşkıran’a 2,5 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 308 |
| 1997 | 279 |
Ekonomi
Arazinin yapısının eğimli olması, iklim özellikleri mahallede yapılan tarım ve tarımdan elde edilenler halkın ihtiyacını karşılamaz. Türkiye’deki kırsal alanlardan sanayi bölgeleri ve şehirlere insanlar göç halindedir. Köy halkının büyük bir bölümü de başka bölgelere göç halindedir. Köy halkının büyük bir bölümünün başka bölgelere göç halinde olması yöre tarımını ve hayvancılığı olumsuz etkilemektedir.
Ekip biçilen tarlaların bir kısmı ise mera, otlak olarak bırakıldı. Köy halkının bir bölümü kendi ihtiyaçlarına yetecek kadar hayvan ürünlerini üretmektedir. Elde edilen tarım ve hayvan ürünlerinin ekonomik değeri olmadığı için köylü bu ürünlerde dışa bağımlıdır, yani başka bölgelerden gelen ürünleri almak zorundadır.
Mahallenin gelişen en önemli sektörü gurbetçilik dediğimiz; Nisan ayında çalışmaya gidilip Kasım ayında geri gelmedir ki bu alışkanlık günümüzde hala devam etmektedir. Çalışmak için başta Erzurum, Ankara, İstanbul, olmak üzere Türkiye'nin çeşitli şehirlerinde inşaat sektöründe dağılım gösterirler.
Ticaretle uğraşanların sayısı fazla değildir. Mahallede bir bakkal, Manisa Soma’da Aydın Kardeşler, Çaykara’da Şükrü Aydın ve Trabzon’da çeşitli işyerleri görülür. En önemli sektör inşaat sektörüdür.
Altyapı bilgileri
Mahallede ilköğretim okulu vardır. Mahallenin içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi yoktur ancak PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup mahallede elektrik ve sabit telefon vardır.
Dış bağlantılar
| ||||||