Tarık Günersel

Tarık Günersel
Doğum	İstanbul
Meslek	Şair, yazar, çevirmen, oyuncu
Dil	Türkçe
Eğitim	İstanbul Üniversitesi
İnternet sitesi
Gunersel.com

Tarık Günersel,   (d. 27 Haziran 1953, İstanbul)   Şair, öykücü, aforist, denemeci, librettist, çevirmen, dramaturg, oyuncu ve yönetmen.

Opera, tiyatro, sinema, edebiyat gibi pek çok alanda çalışan çok yönlü bir sanatçıdır. 2007-2009 döneminde Dünya Yazarlar Birliği PEN'in Türkiye Merkezi Başkanı olarak görev yapan sanatçı, 2010-12 yıllarında Uluslararası PEN'in Yönetim Kurulu'nda görev yapmıştır.^[1]. İstanbul Şehir Tiyatroları'nda uzun yıllar dramaturg olarak çalışan sanatçı, Perry Anderson, Samuel Beckett, Tim Burton, Arthur Miller ve Václav Havel gibi pek çok yazarın eserlerini Türkçeye çevirmiştir.

Yaşamı

27 Haziran 1953 günü İstanbul'da dünyaya geldi.^[2]. Çocukluğunda büyükbabası Necmeddin Günersel'in Mukadderat ve İrade adlı eserini yazış sürecinden etkilendi.^{[3][kaynak güvenilir mi?]}

Kadıköy Maarif Koleji'nde okurken kazandığı AFS Uluslararası Bursu ile liseyi ABD'de bitirdi; İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden mezun oldu. Şiirleri ilk defa Murat Belge tarafından Birikim dergisinde yayınlandı. 1978'de çevirmen Füsun Günersel ile evlendi. 1980'de dünyaya gelen kızları Adalet Barış Günersel yazar ve eğitim psikoloğudur. Sanatçı, 12 Eylül döneminde dört yıl Suudî Arabistan'da İngilizce öğretmenliği yaptı (1982-86).

İlk librettosunu, 15 yaşında iken tanıştığı Selman Ada'nın bestelemesi için 1989'da yazdı. Alibaba ve Kırk Haramiler adlı bu eser, iki perdelik bir operadır. 1993'te Mavi Nokta Poetik Operası ve 2002'de Aşk-ı Memnu Operası ile 2013'te Başka Dünya (Another Planet) operasının librettolarını da yazdı.

1991-2014 yıllarında İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda dramaturg ve oyuncu olarak çalıştı. 2005 yılından itibaren Birgün gazetesinde köşe yazıları yazmakta, ayrıca edebiyat ve tiyatro çalışmalarını sürdürmektedir.

Günersel, 1992'de İstanbul'da bir şiir atölyesi kurdu. Atölye, 1996'da Günersel'in öncülüğünde Şiir Uzayı Laboratuvarı (Poetic Space Lab)'na dönüştürüldü.^[4] Önerdiği Dünya Şiir Günü fikri, 1997'de Gülseli İnal ve Günersel'in teklifi ile PEN Türkiye Merkezi Genel Kurulu'nda görüşülüp kabul gördü. Bu öneri daha sonra Edinburgh'da düzenlenen 67. Uluslararası Pen Kongresi'nde görüşülüp kabul edilmiş ve 1999 yılında Dünya Şiir günü UNESCO tarafından 21 Mart olarak takvime alınmış; dünya çapında kutlanmaya başlanmıştır.^[5][6]

2007-2009 döneminde ve 2011-2014 yıllarında PEN'in Türkiye Merkez Başkanı olarak görev yapan Günersel, 2010-12 dönemi için Tokyo'daki PEN Kongresi'nde Uluslararası Yönetim Kurulu'na seçildi.

2005'te başlattığı Tiyatro Su TH20 oluşumu 2011'de davet ettiği sanatçılarla amatör bir kumpanya olarak gelişmeye başladı. T H2O bünyesinde Günersel'in yazıp yönettiği Bok Sosyolojisi adlı oyun sahnelendi^[7]. 2014'te Onur Somay ile Milyaryıl oyununun prömiyerini Ethos Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali bünyesinde yaptı.^[8]

ZNN Yazar Ajansı tarafından temsil edilen yazar, 2005 yılında Kadıköy Maarif Koleji ve Anadolu Lisesi Mezunlar Derneği tarafından Kristal Martı ödülüne layık bulunmuştur.^[9] 2011'de 36. İsmet Kuntay Tiyatro Ödülleri'nde En İyi Dramaturg ödülünü kazandı.^[10] ABD'de yayınlanan World Literature Today (Günümüz Dünya Edebiyatı) dergisinin Ocak-Şubat 2011 sayısında yazarla kapsamlı bir röportaj yer almışıtr.^[3]

Projeleri

Piyeslerinin edebî versiyonlarını destan veya öykü olarak da işleyen Günersel 1974'te ömür boyu gelişecek çok türde bir mozaik projesini oluşturdu. 'Bir çeşit melez destan' saydığı eserin 'kapsama alanı' evrenin ortaya çıkışından insanlık sonrasına uzanıyor.

Süzülüm adını verdiği 'fikirler seçerek yeniden yazmalar' ise Kutadgu Bilig ile Mesnevi gibi eserlerin izdüşümleridir. Özellikle görsel şiir ile nano-öykü türlerindeki verimleri ile tartışmalara yol açmıştır.

2013 yılında Sampsonia Way internet dergisinde Dünya Uygarlığı Projesi yayınlandı. Bunu gezegenin farklı yerlerinden aydınların imzaladığı Declaration of Earth Civilization izledi.^[11]

2009'da tarihin 'doğaüstü bir güç varsayımı ile bağlantılı dönemlendirilmelerine' ve geleneksel takvimlere karşı çıktı. Yazının icadını dönüm noktası saymayı ve 'pratik bir yaklaşımla miladi yıla 4000 eklemeyi' önerdi. Öneri 3 Mart "6010"günü otuz imzacının desteğiyle basına sunuldu. Bu görüşünü daha sonra Evren'in yaşı (13.8 milyar yıl), ön-insanın 6 milyon yıl önce ayrışması, Homo Sapiens ve Göbeklitepe bilgileri ile birleştirdi ve örneğin 2015 yılını 13,806,212,015 olarak yazmaya başladı -kısaca: 12015.^[12]

Eserlerinden bazıları

Otmopoli'de Akşam, Şiirler, 160.Kilometre 2015 -33 yıl sonra şairin ilk şiir kitabı, tekrar basım Gezi, Seçilmiş Şiirler, Artshop 2014 Mevlana'ya Şükran, Şiirler, Bencekitap 2013 Labirentin Kâbusu, Şiir-Öykü mozaiği, Bencekitap 2012 Nasıl gidiyo' kölelik?, Manifesto, Bencekitap 2012 Toplu Piyesler 1 - İktidar Beşlemesi, Piyesler, Bencekitap 2012 Oluşmak- Yaşama Kılavuzu, Özdeyişler, Pan 2011 300 Yaş Konuşması, Öyküler (1971-2009) Helikopter 2009 Doğacı, Özdeyiler, Artshop 2008 49 poems from Mosaic, İngilizce Şiirler, Artshop 2008 İzler, Toplu Şiirler (1966-2006) YKY 2006 Bedenlere inanır mısınız?, öykü (1972-1999; Om yayını, 1999) Zaman Denen Oyuncak, Şiirler mozaiği; Om yayını, 1999) Kumlaşmak (1982-86 Aramco-Suudî Arabistan anıları; Kaf yayını, 1999) Uzay Bilinci , Özdeyişler (Broy, 1993) Muhafızgücü:1-Hayalgücü:0, şiirler-öyküler mozaiği, Gölge 1989 Planlar Kalıntı Olduğu Zaman, Şiirler, Yaşantı 1983 Bir 'Geçiş' Toplumunda, Öyküler, Yaşantı 1983 Otmopoli'de Akşam, Şiirler, Yaşantı 1982 Piyesler Friend or…? / "Dost mu,… ?" -kısa siyasal hiciv - 2 erkek, 2015 Altın Post, Komedi, 2 perde, 10+ oyuncu (Mitos-Boyut), 1995, 2012 Bay Fobi'nin Maceraları, Tek aktör için, 2010 Billennium/Milyaryıl, hiciv 1 perde, 2 aktör, 1999, 2014 5 Kız 1 Oğlan, 2 genç aktris için kısa piyes, 1999 Bok Sosyolojisi, 1 Perde, 2 aktör 1 aktris, 1975-2011 Büyüsayar, Hiciv, 1 perde, 10+ oyuncu, 1992 Galaksiler, 1 Perde, 1 aktris, 2012 İtiraf, 2 Perde, 2 aktör 2 aktris, 1988 Kader Planlayanlar, 1 Perdelik kara komedi, 2 aktör 2 aktris, 2010 Kahve Falı, Namık Kemal'in Akif Bey trajedisine nazire, komedi 2 Perde 10 oyuncu, 2004 Keman & Gitar, Komedi, 2 perde, 1 aktör 1 aktris, 2001 Mim oyunları, Vecihi Ofluoğlu için, 1991 Neron ile Agrippina, 2 perde, 3 aktör 3 aktris (Mitos-Boyut), 1992-2012 Piyanist ile Başbakan, Adnan Menderes'ten esinlenerek romantik dram, 2 perde, 2 aktör, 1 aktris, 2003,2012 Salondaki Uçurum, 1 perde, 3 aktör için, 1991 Tanrılar Aydayken, kısa hiciv 1973 Tolstoy'u Tehdit (Sonya ile Lev Tolstoy üzerine), 3 aktör 3 aktris, 2008 Uyurgezerler, Çocuk piyesi -kısa, 1992 Yaşasın Delilik, Trajikomedi, 1 perde, tek aktör için, 1993 Zırhlı Kurt, IV.Mehmed'den esinle, 2 perde, 2 aktör 1 aktris, 1993-2011 Librettolar (Kompozitor Selman Ada için) Başka Gezegen, Opera, 2012-13 Robinson, Bale, 2010-15 Aşkı-Memnu, Opera 2 Perde 2002 Mavi Nokta, Poetik Opera, 1993 Ali Baba ve Kırk Haramiler, Opera 2 Perde, 1989 Senaryolar Eğreti Gelin, Şükran Kozalı'dan hareketle, 2000 Vuslat, Şükran Kozalı'nın romanından hareketle, 2014

Süzülümler Afrika Mitolojisi - Yaratılış efsanesi Buddha'nın fikirlerinden Fatih Sultan Mehmed - Divan Hafız-ı Şirazi - Divan Heraklit - Fragmanlar Herodot Tarihi İncil - Ester, Eyüp, Ezgiler Ezgisi, Vaiz ile Süleyman ve İsa'nın özdeyişlerinden Konfüçyus'un fikirlerinden Laozi'nin fikirlerinden Mevlana Celaleddin Rumi - Mesnevi Molla Cami - Baharistan Narayana'nın fikirlerinden 15.yy Kore Kralı Sejong'un fikirleri ile hayatından Şeyh Galib - Divan Upanişadlar Yavuz Sultan Selim - Divan Yusuf Has Hacib- Kutadgu Bilig Edebiyattan tiyatroya uyarlamalar Anna Frank Olmak, Anna Frank - Tek aktris için 2008 Aşk-ı Memnu, Halid Ziya Uşaklıgil 1999 Aşkın Gözyaşları, Sinan Yağmur"un aynı adlı roman üçlemesinden 2013 Kiralık Konak, Yakup Kadri Karaosmanoğlu 2003 Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Ahmet Hamdi Tanpınar (3 aktör 2 aktris için) 2003 Son Sığınak, Reşat Nuri Güntekin 2005 Yıldız olmak kolay mı!", Nahid Sırrı Örik 2004 Performanslar Naturally / Tabiatiyle, 2009 Antalya - Hacettepe Üni. tarafından düzenlenen Uluslararası Kongre Beyaz Baston, 27 Mart 2001, İstanbul-İstiklâl Caddesi Tecrit, F Tipi Cezaevine karşı insansız sahne tasarımı ile monoton ses, 2000 Osmanlı Ferdiyet Fırkası Kuruluyor, Performans Günleri'nde sunum, İstanbul AKM 1996 Çeviriler Perry Anderson: Antinomies of Antonio Gramsci / Gramsci, Salyangoz yayını 2008 (Belge 1988) Gülşah Banda: Nemrut / Nimrod, Piyes, İngilizceye Samuel Beckett: Godot'yu Beklerken -Uğur Ün ile, Fransızca ile İngilizceden, Kabalcı yayını Giorgo Botonakis: Orestes Tim Burton: Melancholy Death of Oyster Boy and other stories / İstiridye Çocuğun Hüzünlü Ölümü ve başka öyküler, Om yayını 2000 Ben Elton: Popcorn / Şiddet Market Vaclav Havel: Leaving / Ayrılış Savyon Liebrecht: The Banality of Love / Aşkın Sıradanlığı Arthur Miller: Mr Peters'Connections / Bay Peters'ın Bağlantıları, Kabalcı Sean O'Casey: The End of the Beginning / Tam Başlamışken Stephen Poliakoff: "Hitting Town/Şehirde Bir Gece İzzet Yasar: Esther Kyra, Senaryo, İngilizceye

Diğer çalışmaları

Rol aldığı tiyatro oyunlarından bazıları Milyaryıl, T.Günersel, Tiyatro Su Aşk-ı Memnu, T. Günersel, İstanbul Şehir Tiyatrosu Bizans Düştü, Turan Oflazoğlu, İstanbul Şehir Tiyatrosu Deli, Refik Erduran, İstanbul Şehir Tiyatrosu Kara Komplo / Moliere, Bulgakov, İstanbul Şehir Tiyatrosu Yaşasın Delilik, T.Günersel, Tiyatro Su Yönettiği oyunlar Bok Sosyolojisi, T.Günersel, Tiyatro Su 2011 Büyüsayar, T.Günersel, İstanbul Şehir Tiyatrosu Gençlik Günleri 1992 İş Teklifi, T.Günersel, Maarifliler Tiyatro Grubu 1995 Kiralık Konak, Yakup Kadri Karaosmanoğlu - T.Günersel, İstanbul Şehir Tiyatrosu 2004 Uyurgezerler, Çocuk Oyunu, T.Günersel, İSTEK Vakfı Beyhan Aral Lisesi 1992 Yaşasın Delilik, T.Günersel, Tiyatro Su 2005 Yıldızların Öbür Yanı, T.Günersel, Maarifliler Tiyatro Grubu 1994 Dramaturg olarak çalıştığı oyunlardan bazıları Godot'yu Beklerken, Samuel Beckett, Yönetmen: Orhan Alkaya Hepsi Oğlumdu, Arthur Miller, Yönetmen: Burçin Oraloğlu Metro Canavarı, Gürkan Gür, Yönetmen: Engin Alkan Pazartesi Perşembe, Musahipzade Celal, Yönetmen: Engin Gürmen Tensing, Memet Baydur, Yönetmen: Çetin İpekkaya

Filmografisi Eğreti Gelin Ladik - 2015 Sinema filmi: Senaryo: Zaim Güvenç-Şükran Kozalı Dramaturg: T.Günersel Yöneten: Zaim Güvenç-Deniz Güvenç Uzak İhtimal - 2009 Sinema filmi Yöneten: Mahmut Fazıl Coşkun Her Şey Aşk İçin - 2002 Dizi - Yöneten: Atıf Yılmaz Abdülhamit Düşerken - 2002 Nahid Sırrı Örik - Yöneten: Ziya Öztan Çetin Öner, Meltem Cumbul… ile. İkinci Bahar - 1998 Yöneten: Atıf Yıllmaz - Türkan Şoray ile. Cumhuriyet - 1998 Yöneten: Ziya Öztan - Rutkay Aziz, Savaş Dinçel, Dolunay Soysert… ile Bir Sonbahar Hikâyesi - 1994 Yöneten: Yavuz Özkan - Zuhal Olcay ile. Tatlı Betüş - 1993 - TV dizisi - Yöneten Atıf Yılmaz Sarı Tebessüm - 1992 Yöneten: Seçkin Yasar Düş Gezginleri - 1992 Yöneten: Atıf Yılmaz Ölü Bir Deniz - 1989 Roman: Erhan Bener Yöneten: Atıf Yılmaz - Türkan Şoray ile Düşman - 1977 Sabahattin Ali - Yöneten: Aydın Çeçen Görüntü Yönetmeni Kaya Tanyeri. Salih Dündar ile.

Kaynakça

1. Tarık Günersel PEN'in Yönetim Kurulunda
2. Kişisel Web Sitesi
3. Kotapish, Dawn. "A Conversation with Tarık Günersel". World Literature Today, Ocak-Şubat 2011 sayısı. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160403202556/http://www.tarikgunersel.com/documents/c3b1f0df37183d4829e6c4fcc9b8ec1d?1355494665. Erişim tarihi: 21 Eylül 2016. 
4. "Şiirin Koltuk Değineğine İhtiyacı Yok!". Milliyet gazetesi 19 Nisan 2007. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160924124712/http://www.milliyet.com.tr/siirin-koltuk-degnegine-ihtiyaci-yok--kitap-966065/. Erişim tarihi: 20 Eylül 2016. 
5. "Turkish PEN 2007". Türkiye Pen Merkezi, 2007. 19 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120319123031/http://www.pen.org.tr/files/turkish_PEN_2007.pdf. Erişim tarihi: 20 Eylül 2016. 
6. "Proclamation of 21 March as World Poetry Day". UNESCO portalı. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160827100006/http://portal.unesco.org/culture/en/files/19160/10793708893PROCLAMATION1.pdf/PROCLAMATION1.pdf. Erişim tarihi: 20 Eylül 2016. 
7. Anık, Melih. "Yönetmen Günersel Yazar Günersel’e Karşı: Bok Sosyolojisi (Tiyatro Su)". Mimesis dergisi, Aralık 2011. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160924124720/http://mimesis-dergi.org/2011/12/yonetmen-gunersel-yazar-gunersel%E2%80%99e-karsibok-sosyolojisi-t-su/. Erişim tarihi: 20 Eylül 2016. 
8. "Tarık Günersel “Milyaryıl“ / Billennium”la sahnede". Ulusal Kanal, 24 Şubat 2014. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160924124728/http://www.ulusalkanal.com.tr/kultur-sanat/tarik-gunersel-milyaryil-billenniumla-sahnede-h23169.html. Erişim tarihi: 21 Eylül 2016. 
9. "Basın Bülteni". http://www.kalid.org/. Kadıköy Maarif Koleji ve Anadolu Lisesi Mezunlar Derneği. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160920155347/http://www.kalid.org/kalid/haber.asp?haber_id=175. Erişim tarihi: 21 Eylül 2016. 
10. "36. İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri açıklandı". Akşam gazetesi 5 Mayıs 2011. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160924124736/http://www.aksam.com.tr/kultur-sanat/36.-ismet-kuntay-tiyatro-odulleri-aciklandi--38183h/haber-38183. Erişim tarihi: 21 Eylül 2016. 
11. "Declaration of Earth Civilization Project (ECP)". Sampsonia Way dergisi, 16 Ağustos 2013. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304032423/http://www.sampsoniaway.org/sw-daily/2013/08/16/declaration-of-earth-civilization-project-ecp/. Erişim tarihi: 20 Eylül 2016. 
12. Günersel, Tarık. "+13,806,212,015 yılında vahşet ve yazar/lar". t24.com.tr haber sitesi 5 Kasım 2015. 6 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160906030007/http://t24.com.tr/k24/yazi/tarikgunersel,431. Erişim tarihi: 21 Eylül 2016. 

Dış bağlantılar

• Kişisel sitesi
• Internet Movie Database'te Tarık Günersel
• SinemaTürk'te Günersel 4099
• BirGün gazetesi köşe yazıları
• Kişisel blog