Thorstein Veblen

Thorstein Bunde Veblen

Doğum 30 Temmuz 1857
Cato, Wisconsin, ABD
Ölüm 3 Agustos 1929
Menlo Park, Kaliforniya
Milliyeti ABD
Dalı Evrimsel ekonomi, sosyoloji
Çalıştığı yerler Şikago Üniversitesi, Stanford Üniversitesi, Missouri Üniversitesi, New School
Öğrenim Yale Üniversitesi (Ph.D.)
Carleton College (B.A.)
Önemli başarıları Aylak Sınıfı, göze çarpıcı tüketim, girişim işletmeciliği, mühendisler devleti sistemi

Thorstein Bunde Veblen (d. 1857 - ö. 1929) ABD'li iktisatçı, sosyolog ve akademisyen. Kurumsal iktisat ekonomik ekolünün kurucularından biridir ve hazırladığı eserler ile bu akımın ilk teorisyenlerinin başında gelmiştir. Marksist olmayan kapitalist sistem kritikçisi.

Yaşamı

Theory of the leisure class, 1924

Veblen ABD'de Wisconsin eyaletinde doğmuştur. Kırsal bir küçük kasabada Norveç'ten Amerika'ya yeni göç edip Wisconsin'da yerleşmiş bir çiftçi ailesinin çocuğuydu. Çocukken ailesi Nerstrand, Minnesota'da bir çiftlik almıştı. Ailede Norveççe konuşulmaktaydı ama Veblen küçükken, gerek gittiği komşularından ve gerekse eğtim aldığı eyalet okullarında İngilizce öğrenmişti. Fakat Veblen, hayatı boyunca Norveççe ve Norveç ile bağlantılarını hep korumuştur. İskandinav mitleri olan İzlanda efsanelerini (sagalar) İngilizce'ye çevirip yayımlamıştır ve birkaç defa Avrupa'ya giderek Norveç'i ziyaret etmiştir. Ailesi, çok sıkı kuralları olan Lutherci Protestanlıklığa inanmakla beraber Veblen ateist inançlarına bağlı olmuştur.

Veblen üniversite eğitimini Northfield, Minnesota'da (şimdi Carleton College olan) Carleton Kolej Akademisi'nde yaptı. Burada, daha akademi kariyerinin başında bulunan ve sonradan Amerika'da neoklasik iktisatçısı olarak ünlenecek John Bates Clark (1847–1938) tarafından verilen dersleri takip ederek, ondan çok etkilendi. Diploma sonrası eğitimini Johns Hopkins Üniversitesi ve Yale Üniversitesi'nde ekonomi alanında yaptı ve 1884'de Yale Üniversitesi'ne sunduğu tezle doktorasını aldı.

Veblen 1891'e kadar üniversitede bir pozisyon bulamayıp ailesinin çiftliğinde yaşadı ve o yıl Cornell Üniversitesi'ne öğrenci okutmanı olarak girdi. İlk akademik görevini ve ilk ünvanını (1900'da doçent olarak) yeni kurulan Şikago Üniversitesi'nde aldı. Bu üniversitedeyken ünlü akademik iktisat dergisi olan ''Journal of Political Economy'''nin editörlüğünü yaptı ve iş adamlarını kritik eden The Theory of the Leisure Class (Aylak Sınıfın Teorisi) (1899) ve The Theory of Business Enterprise (İşletme Girişimi Teorisi) (1904) kitaplarını yayınladı. 1888 yılında ise evlendi fakat bu evliliği boyunca hiç mutlu olmayacaktı.

1906'da Stanford Üniversitesi'ne geçti. Fakat iş adamları ve özel işletmeler hakkında takındığı meşhur eleştirel tutumu dolayısıyla ideologlar tarafından beğenilmemesi ve ev hayatının uygunsuzluğu dolayısıyla 1911'de hem karısından hem de üniversitesinden ayrılarak Missouri Üniversitesi'ne geçti. Burada 1914'te yeni bir evlilik yaptı. Fakat üniversitedeki ve üniversite dışındaki ideologlar tarafından devamlı tenkitler ve alaylarla karşılaştı. Bu tepkiler sebebiyle 1918'de işinden ayrılıp New York'a geçti.

New York'da The Dial adlı etkili bir derginin editörlüğünü üstlendi. 1919-1926 döneminde şimdiki adı New School olan "New School for Social Research" (Sosyal Araştırma için Yeni Okul) adlı üniversitenin kurulup gelişmesinde büyük katkısı oldu. Bu dönemde Sovyet Rusya devriminin "mühendisler" tarafından yapıldığını ve yeni bir ekonomik sistem olarak "Mühendisler Devleti"'nin kurulacağını öngördüğü "The Engineers and the Price System" (Mühendisler ve Fiyat Sistemi) adlı kitabı yayınladı. Bu düşüncelerinin gelişmesini sağlayan kurumlar olan "Teknoloji İttifakı" ve "Teknokrasi Eylemi" adlı açılımlara katkılar yaptı.

1927'de Veblen, Palo Alto, Kaliforniya'daki evine çekildi. 1929'da, çok önceden öngördüğü Büyük Bunalım ortaya çıkmadan üç ay önce öldü.

Eserleri

Şu seçilmiş liste Thorstein Veblen'in önemli eserlerini vermektedir:

Kaynakça

    Ayrıca bakınız

    Dış bağlantılar

    This article is issued from Vikipedi - version of the 7/8/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.