Totem direği

Totem direkleri, Museum of Anthropology, University of British Columbia

Kwakiutl totem direği, Britanya Kolumbiyası, Kanada

Totem direği (İngilizce: totem pole), Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri kültüründe kullanılan, tek parça uzun boylu ağaçlardan, özellikle de yöredeki boylu mazı ağacının dallarından arındırılan gövdesinden oyulan totem ağacı olarak anıt heykel.

Alaska yerli sanatı içinde de değerlendirilen Alaska Kızılderilileri Tlingit, Hayda ve Çimşiyan Kızılderilileri ile Kanada'daki Kanada Kızılderililerinden Kwakwaka'wakw (Kwakiutl) ile Nuu-chah-nulth (Nootka) halkları birlikte Pasifik Kuzeybatısı sanatı (Northwest Coast art of Pacific Northwest) adı altında da ele alınırlar.

Büyük şehirlerde ve şehir çıkışlarında bayrak direği uzunluğunda fakat ondan kalın olan devasa reklam panosu taşıyan direklere de totem direği denmektedir.

Tarih

Bölgedeki yağmur ormanlarında bozunmadan kalabilmiş örnekleri az sayıda olup 1900 öncesine aittir. 1880'e kadar uzanan kayda değer örnekleri Kanada'nın Britanya Kolumbiyası'nda Royal British Columbia Museum ile Museum of Anthropology müzelerinde sergilenmektedir. 18. yüzyılda bölgeye gelen Avrupalı kâşiflerin hesaplarına göre az sayıda olan direklerin 1800 den önce de var olduğu yönündedir.

Eddie Malin'e göre totem direkleri eski adı Queen Charlotte olan Haida Gwaii adası kökenlidir ve buradaki Haydalardan dışarıya çıkıp Çimşiyan ve Tlingitlere, oradan da Britanya Kolumbiyası'nın aşağı kıyılarına ve kuzey Washington eyaletine yayılmıştır^[1]. Bu görüş, derin sofistike Hayda totem direkleri ile Kuzeybatı Kıyısının fotoğrafik tarihiyle desteklenmektedir. Bölgesel üslup farklılıklarına rağmen hepsinin ortaklaştığı ortak stil görülebiliyor.

Beyazların (Avrupalı ve Amerikan) bölgeye yerleşmeleri ve ticaretin başlaması sonucu totem direklerinin yapımı sekteye uğramış ve azalmıştır.

En yüksek totem direkleri

Dünyanın en yüksek totem direği, Alert Bay yakınları

Dünya'nın en yüksek totem direkleri:

1. Alert Bay, British Columbia — 53 m, Kwakwaka'wakw
2. McKinleyville, California — 48.77 m, Ernest Pierson ile John Nelson tarafından tek parça sekoya ağacından oyulmuştur
3. Kalama, Washington — 42.6 m, Chief Lelooska tarafından oyulmuştur
4. Kake, Alaska — 41.9 m, Tlingit
5. Victoria, British Columbia (Beacon Hill Park) — 38.862 m, Kwakwaka'wakw, Mungo Martin ile Henry Hunt ve David Martin tarafından oyulmuştur
6. Tacoma, Washington (Fireman's Park) — 32 m, Alaska Kızılderilileri tarafından oyulmuştur
7. Vancouver, British Columbia (Maritime Museum) — 30.5 m, Kwakwaka'wakw, Mungo Martin ile Henry Hunt ve David Martin tarafından oyulmuştur

Ayrıca bakınız

• Alaska yerli sanatı

Kaynakça

1. Malin, Edward (1986). Totem Poles of the Pacific Northwest Coast. Portland, Oregon: Timber Press. ISBN 0-88192-295-1.