Ugnarat neqait
 Eriophorum angustifolium |
Ugnarat neqait (Yupikçe uugnaraam neqai, uugnaraam neqkai[1][2] [tekil] ugnarat neqait [çoğul][3] «farelerin yiyecekleri», negaasget, İngilizce mousefood, mouse food «fare yiyeceği»), Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin batı ve güneybatısında yaşayan Yupik Eskomolarının Cricetidae familyasından fare (Clethrionomys rutilus ile Microtus miurus; Yupikçe avelngaq, avcellngaq, uugnar, ugnaraq) ve lemming (Dicrostonyx groenlandicus; Yupikçe qilagmiutaq, puveltuq) yuvaları eşilerek kemirgenlerin kışlık erzak deposundan toplayıp yedikleri üç bitki türünün sap ve kökleri. Bunlar sonbaharda kadınlar tarafından tundrada toplanır[4][5][6].
Üç farklı bitkinin kök ve saplarına kemirgen yuvalarında rastlanır:
- Hedysarum alpinum kökü (elagaq, marallaq; İngilizce Eskimo patato, Yupik potato, Indian potato, wild potato, wild carrot)
- Hippuris vulgaris yumru kökü (qeteq [tekil] qetget [çoğul], qet'aq, utngungssaq, utngungssaaq, utngungssaraat, utngungsaat)
- Eriophorum angustifolium sapının alt kısmı (iitaq [tekil] iitaat [çoğul], ukayiruaq; İngilizce mouse nuts, grass root, raindrops) ve E. scheuchzeri sapının alt kısmı (mellkuruaq) ile her iki türün kökleri (anlleq [tekil] anlleret, anllat [çoğul])
Kemirgenlerin yuvasını eşmek için ciklaq denen kazma aleti kullanılır ve kökler Eskimo dondurması da denen akutaq (anllelget mouse akutaq, mouse akutak «fare akutağı») yapımında kullanıldığı gibi fok etiyle ya da morinagillerden balıkların karaciğeriyle birlikte pişirilerek de yenir[7].
Kaynakça
- ↑ http://classify.oclc.org/classify2/ClassifyDemo?swid=650322182
- ↑ http://www.lksd.org/catalog/ftp/catalog.pdf
- ↑ http://www.ankn.uaf.edu/NPE/CulturalAtlases/Yupiaq/Marshall/edibleplants/UGNARATNEQAIT.html
- ↑ Ann Fienup-Riordan (1999), Yaqulget Qaillun Pilartat (What the Birds Do): Yup’ik Eskimo Understanding of Geese and Those Who Study Them, Arctic, Vol. 52, No. 1 (March 1999), p. 1-22
- ↑ Benjamin Charles Kuntz (2007), Hunters in the garden: Yup'ik subsistence and the agricultural myths of Eden, Thesis, Spring 2007, University of Montana
- ↑ Traditional Yup'ik Knowledge - Lessons for All of Us, Sharing Our Pathways, Vol. 4, Issue 4, Sept/Oct 1999
- ↑ http://alaska.si.edu/record.asp?id=474