Uluslararası Standart Atmosfer
Uluslararası Standart Atmosfer (ISA), Dünya atmosferinin sıcaklık, basınç, yoğunluk, viskozite gibi özelliklerinin irtifaya bağlı olarak nasıl değiştiğini gösteren bir atmosfer modeli. ISA kısaltması, İngilizce International Standard Atmosphere kavramının akronimidir.
ISA şartlarında deniz seviyesinde sıcaklık +15 °C; atmosfer basıncı 1013,25 mb; yoğunluk 1 ρ/ρ0; kinematik vizkozite 1,461 x 10−5 m2/sn; ısı iletkenliği 2,534 x 10−2 W/m; ses hızı 340,3 m/sn'dir.[1]
| Katman | Katman İsmi |
Temel Jeopotansiyel Yükseklik h (km) |
Temel Jeometrik Yükseklik z (km) |
Değişim Oranı (°C/km) |
Temel Sıcaklık T (°C) |
Temel Atmosfer Basıncı p (pa) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 0 | Troposfer | 0 | 0 | −6,5 | +15,0 | 101325 |
| 1 | Tropopoz | 11 | 11,019 | +0 | −56,5 | 22632 |
| 2 | Stratosfer | 20 | 20,063 | +1 | −56,5 | 5474,9 |
| 3 | Stratosfer | 32 | 32,162 | +2,8 | −44,5 | 868,02 |
| 4 | Stratopoz | 47 | 47,350 | +0 | −2,5 | 110,91 |
| 5 | Mezosfer | 51 | 51,413 | −2,8 | −2,5 | 66,939 |
| 6 | Mezosfer | 71 | 71,802 | −2 | −58,5 | 3,9564 |
| 7 | Mezopoz | 84,852 | 86 | — | −86,2 | 0,3734 |
Değişim oranları
36.090 feet yüksekliğe kadar sıcaklık her 1000 feette 1,98 °C azalır.[2]
Havacılıkta kullanımı
Havacılıkta hava taşıtları arasındaki dikey ayrımın emniyetli bir şekilde sağlanabilmesi için, tüm altimetreler ISA şartlarına göre kalibre edilirler.[3] Altimetrenin ayar penceresine uçucular tarafından 1013,25 mb (29,92 InHg) girildiğinde altimetre uçağın basınç irtifasını (QNE) gösterir.[3] Basıncın 1013,25 mb olduğu hayalî hat ortalama deniz seviyesindeki (MSL) atmosfer basıncından farklı olacağı için altimetrede okunan değer uçağın deniz seviyesinden gerçek yüksekliği değildir.
Performans hesaplamalarında kullanılan yoğunluk irtifası (density altitude), ISA şartlarına göre belirlenmiş olan basınç irtifasının 'sıcaklık hatası' giderilmiş halidir.[3]
Kaynakça
- ↑ International Standard Atmosphere engineeringtoolbox.com. Erişim: 2 Nisan 2012.
- ↑ Pooley, Dorothy, ve David Robson. The Air Pilot's Manual 3: Air Navigation. 6. Shoreham, West Sussex: Pooley's Air Pilot Publishing. s. 105. 2010.
- 1 2 3 International Standard Atmosphere (ISA) Pilotsweb.com. Erişim: 2 Nisan 2012.