Varlık (dergi)
| Varlık | |
|---|---|
| Kategori | Dergi, süreli yayın |
| Editör | Enver Ercan (Genel Yayın Yönetmeni) |
| Tür | Edebiyat |
| İlk sayı | 15 Temmuz 1933 |
| Ülke |
Türkiye  |
| Dil | Türkçe |
| Resmî internet sitesi | |
Varlık, 15 Temmuz 1933'te Yaşar Nabi Nayır tarafından yayımlanmaya başlanan aylık sanat ve edebiyat dergisidir (İlk sayısında sahibi Sabri Esat Siyavuşgil görünüyordu).
İlk yıllarında yayımladığı Batı edebiyatı çevirileri ve şiirleriyle, öz Türkçe anlayışıyla tanınan Varlık, kesintisiz yayınıyla günümüze kadar gelmiştir. İsmi, "yoktan var etme" çabasından ilham alarak sahibi Yaşar Nabi Nayır tarafından konulan dergide Türk edebiyatının birçok ünlü yazar ve şairinin ilk eserleri yayımlanmıştır.
Dergide ilk imzası çıkmış yazarların bazıları şunlardır: Melih Cevdet Anday, Cahit Sıtkı Tarancı,Orhan Veli, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Necati Cumalı, Tarık Dursun K., Ece Ayhan, Attila İlhan, Yaşar Kemal, Aziz Nesin, Semih Poroy, Tomris Uyar.
Derginin ilk sayılarında Yedi Meşaleciler'in şiirleri yer aldı. Garipçiler'e ilk defa Varlık dergisi sayfalarında yer verildi; Garip manifestosu Varlık'ta yayımlandı. Dergide Köy Enstitüsü yazarlarına, özellikle Mahmut Makal'ın öykülerine yer verdi. Cumhuriyet devri yazarlarının pek çoğu Varlık Dergisi'nde yazarak tanındılar.
Başlangıçta Ankara'da yayımlanan dergi, 1946'dan itibaren İstanbul'da çıkarılmaktadır. Yaşar Nabi'nin ölümünden sonra dergi yönetimini kızı Filiz Nayır Deniztekin üstlenmiştir.
Dergi, Avrupa Kültür Dergileri Ağı olan Eurozine üyesidir.
Tarihçe
İlk yılları
15 Temmuz 1933 tarihinde, 15 günde bir yayımlanmak üzere Ankara’da kuruldu. Başlangıçta Nahid Sırrı Bey ve Sabri Esat Bey’in adları kurucu sıfatıyla öne çıkmıştır. Ancak Varlık’ın asıl sahibi ve gerçek sorumlusu 15 Ağustos 1938 tarihine kadar dergide adı görülmeyen Yaşar Nabi Bey idi.[1] Varlık’ın “imtiyaz sahibi ve umumî neşriyat müdürü” olarak görünen Sabri Esat, derginin 1 Şubat 1941 tarihli 182 sayılı nüshasından itibaren; Nahit Sırrı Bey ise iki yıl sonra dergiden ayrıldı.
Birinci sayı, 33x23 cm. ebadında, kapak hariç 16 sayfa olarak Hakimiyet-i Milliye matbaasında basılmak suretiyle yayın hayatına girdi. Dergi, ilk dönemlerinde devletten aldığı yardımlarla ayakta kalabildi.[1]
Varlık, ilk sayısından itibaren sadece kültürel bir faaliyet için değil aynı zamanda toplumsal bir misyonla yayın hayatına başladığını okuyucularına duyurdu. Cumhuriyet edebiyatını oluşturma ve geliştirme misyonunu üstlenmişti. Telif eserlerin yanı sıra tercüme eserlere de dergide genişçe yer verildi ve bu politika, derginin ayırt edici özelliklerinden birisi oldu. Öz Türkçe harekete destek verme ilkesini benimseyen dergi, yazarlarından bu konuda yardım istemiştir ancak yayınlanan eserlere eski kelime içerseler de müdahale etmemiştir.
Dergide şiir, hikâye ve tiyatro türünde eserlerin yanı sıra şair ve yazarlarla röportajlar, dil konusunda yazılar, anketler, müzik, resim ve hatıra yazıları, ayrıca Cumhuriyet devrimlerini destekleyen sanat-dışı konularda yazılara yer verilmiştir.
II. Dünya Savaşı yılları
II. Dünya Savaşı evresinde Varlık, bir kültür-sanat dergisi olmaktan çok bir düşün dergisi haline geldi. Bu dönemde dergide daha çok siyaset, ekonomi, sosyal hayatla ilgili yazılar yayımlandı. Derginin jeneriği “Milliyetçi ve Memleketçi Fikir Mecmuası” olarak değişti. 15 Ocak 1939 tarihli ve 133 numaralı nüsha yeni bir formatla çıktı; ebadı küçüldü. 250. numaraya kadar 15 günde bir yayımlanan dergi, bu sayıdan itibaren ekonomik sıkıntılar sebebiyle ayda bir çıkmaya başladı. Sanatsal konulara daha az yer verilse de Türk şiir akımlarından “Garip” hareketi ilk olarak Varlık sayfalarında kendini gösterdi.
İstanbul’a taşınma
Dergi, 1946 yılında İstanbul’a taşındı. Dergi faaliyetlerine büyük katkısı olacak Varlık Yayınları kuruldu. Temmuz 1946 sayısıyla birlikte Varlık tekrar eskisi gibi edebiyat ve sanat ağırlıklı dergi olmaya başladı. Jeneriği yeniden yeniden “Aylık Fikir ve Sanat Mecmuası” olarak değişti. 33x24 cm. ebadında 16 sayfa olarak çıkarılan aylık bir dergi haline geldi. Derginin yazar kadrosuna Köy Enstitüleri’nden yetişen Talip Apaydın, Mehmet Başaran, Mahmut Makal gibi pek çok isim katıldı.
1 Ocak 1951’den itibaren derginin sayfa sayısı 24’e çıktı. Görsel yönden zenginleşen dergide sinema ve müzik sayfaları açıldı. Dergi, İkinci Yeni akımına ve Toplumcu gerçekçi şiire mesafeli durdu.[1]
1 Ocak 1962 tarih ve 565 numaralı sayısından itibaren kapak görünümü değişen ve onbeş günde bir çıkarılan Varlık’ın kapak tasarımı ve çıkış süresi Nisan 1969’da yeniden değişip aylık bir dergi oldu.
Yaşar Nabi Nayır sonrası
Derginin sorumluluğunu Ocak 1981 tarihinden itibaren Filiz Nayır üstlendi. Yaşar Nabi’nin ölümünden sonra derginin sahibi de Filiz Nayır oldu. Nisan 1981 tarihli 883. sayıda kapak değişti. Mayıs 1981 sayısından itibaren çerçeve içinde üstte derginin “kurucusu” sıfatıyla Yaşar Nabi’nin ismi yer almaya başladı. Derginin içeriği her sayı bir konuya ayrılmış olarak düzenlenmeye başladı. İlk konular arasında “Şiirin sorunları”, “Gülmece”, “Türk Romanı ve Türkiye Gerçekleri”, “Günümüzde Atatürk ve Atatürkçülük”, “Öykünün Sorunları”, “Dergiciliğimiz” gibi başlıklar yer alır. Dergide toplumcu-gerçekçi yazarlara da yer verilmeye başlandı. Nazım Hikmet dergide sıklıkla görülen isimler arasına girdi. Jeneriği “Aylık Edebiyat ve Sanat Dergisi” olarak değişen Varlık, fikir kelimesinin jenerikten çıkarılması ile birlikte Kemalizmin açık savunuculuğunu terk etmiştir.
1986 Temmuz sayısından itibaren bir yayın kurulu oluşturulmuş ve yayın politikasını tek kişinin belirlemesi uygulamasına son verilmiştir.[1]
Ocak 1990’da sayısından itibaren 19x27 cm. ebadındaki 34 sayfalık bir dergi olarak çıkarılan derginin kapağı da değişti. Attila İlhan şiirleriyle Varlık sayfalarında yer almaya başladı. Aktüel siyasete dergide daha çok yer verildi.
2000’de yeni bir biçim değişikliği oldu ve dergi 28x20 cm. ebadında çıkmaya başladı.