Microsoft Windows

Windows 10'un masaüstü görünümü
Geliştirici(ler)	Microsoft
Website	http://windows.microsoft.com/
Kaynak türü	Kapalı kaynak
Lisans	Microsoft EULA
Çekirdek türü	Hybrid, Monolitik
Güncelleme yöntemi	Windows Update Windows Anytime Upgrade Windows Store WSUS
İlk Yayınlanma	20 Kasım 1985) (Windows 1.0)
Genel durumu	Sürüm 1607 (10.0.14393.576) 13 Aralık 2016)
Önizleme Sürüm Numarası	10.0.14986.1001[1] 20 Aralık 2016)
Platform desteği	ARM, IA-32, X86-64, Itanium

Microsoft Windows, (Türkçe: pencereler) kullanıcıya grafik arabirimler ve görsel iletilerle yaklaşarak, yazılımları çalıştırmak, komut vermek gibi klavyeden yazma zorunluluğunu ortadan kaldıran, Microsoft şirketinin geliştirdiği dünyada en çok kullanılan bir işletim sistemi ailesidir. İlk Windows 20 Kasım 1985 tarihinde satışa sunulmuştur.

Microsoft'un ilk işletim sistemi olan MS-DOS'tan farklı olarak Windows'ta aynı anda çok sayıda yazılımla çalışmak mümkündür.

Windows, masaüstü pazarında en yaygın kullanılan işletim sistemidir. 2002 yılında, Windows dünya çapında masaüstü piyasasında yaklaşık %97.46'lık bir pay sahibiydi.^[2] 2006 Nisan ayı istatistiklerinde bu oranın %89, 2007 Aralık ayında ise %87.8 seviyesinde olduğunu gösteriyor. Ayrıca 2007 Aralık ayındaki payın %6.5'i Windows Vista işletim sistemidir.^[3] Bu alanda en ciddi rakibi şu anda Mac OS'tur.

Microsoft Windows ailesinin son üyesi 1 Ekim 2014'te piyasaya çıkan Windows 10'dur. Windows Vista'dan sonra Microsoft, Windows 7 ile başarıyı yakalamış bu başarıyı Windows 8 ile devam ettirmektedir.

Microsoft Windows işletim sistemleri ailesi, daha eski IBM PC için olan MS-DOS ortamının üzerine bir grafik katmanı olarak başlamıştır. Modern sürümleri daha yeni olan Windows NT çekirdeği üzerine kuruludur. Windows 32-bit ve 64-bit Intel ve AMD işlemciler üzerinde çalışır; daha eski sürümleri DEC Alpha, MIPS R4000, ve PowerPC mimarilerinde de çalışmaktaydı (SPARC mimarisinde de çalışması için çalışmalar vardı).

Intel Itanium işlemciler tarafından kullanılan IA-64 ve daha sonra AMD64 (x86-64 olarak da biliniyor, Microsoft tarafından x64 olarak isimlendiriliyor ve Intel tarafından adı EM64T olarak ruhsatlanarak kullanılıyor) mimarilerinin çıkmasıyla Microsoft güncel işletim sistemlerinin bunları destekleyen sürümlerini sundu. Modern 64-bit Windows ailesi Windows XP 64-bit Edition for IA-64 systems, Windows XP Professional x64 Edition for AMD64 systems ve Windows Server 2003'ten (hem IA-64, hem de AMD64 sürümlü) oluşur.

Windows'un taşınabilir cihazlar için geliştirilmiş sürümü Windows CE (Pocket PC, Windows Mobile) ailesi olarak anılır, gerçek 32-bit bir işletim sistemidir; ARM, StrongARM, Intel XScale ve MIPS işlemcilerinde çalışır.

Windows NT, XP ,CE ve 8'in gömülü çalışan sürümleri de mevcuttur.

Tarih

• 1983 Windows'un beta sürümü çıktı ve Windows adı ilk kez kullanıldı.
• 1985 İlk Windows satışa sunuldu.
• 1991 Windows 3.1 tabanlı bir işletim sistemi olup taşınabilir aygıtlar için tasarlanmış ilk Windows olan; fakat 2002'de yerini Windows for Tablet PC'ye bırakan "Windows for Pen Computing" serisinin satışına başlandı.
• 1991 Windows 3.0'ın multimedya destekli sürümü çıktı.
• 1993 Windows 3.1x tabanlı olan Windows NT'nin ilk sürümü olan Windows NT 3.1 sürüldü.
• 1994 Çince konuşan ülkelere özel Windows sürümü Windows 3.2, Çin Halk Cumhuriyeti ve Tayvan gibi Çince konuşan ülkelerde raflardaki yerini aldı.
• 1995 Windows 95 piyasaya sürüldü. Başlat menüsü, Internet Explorer ve görev çubuğu ilk olarak bu sürümde sunulmuştu.
• 1998 Taşınabilir aygıtlar için geliştirilmiş Windows'lar olan Windows CE satışa sunuldu.
• 1998 Windows 98 satışa sunuldu.
• 2000 İlk iş interneti olan işletim sistemi Windows 2000 satışa sunuldu.
• 2000 Windows 9x ailesinin son üyesi olup ilk internet oyunu, sistem geri alma gibi yazılımlar bulunan;Windows ME satışa sunuldu.
• 2001 Çoğu yeni özelliğin eklendiği günümüzdeki Windows'ların öncüsü olan Windows XP satışa sunuldu.
• 2001 Windows 9x dönemi biterek iş ve ev sürümlerinin ikisi de NT tabanlı olmaya başladı.
• 2002 Tablet PC için Windows piyasaya sürüldü.
• 2003 24 Nisan'da Windows Server 2003 satışa sunuldu.
• 2004 Windows'un ilk 64-bitlik versiyonu sayılabilecek Windows XP x64 Edition sürüldü.
• 2006 Windows Vista'nın beta sürümü satışa sunuldu.
• 2007 İlk DVD kayıt, RSS ve Phishing süzgeçi gibi özellikleriyle tanınan Windows Vista satışa sunuldu.
• 2007 İlk ev sunucusu olan işletim sistemi Windows Home Server satışa sunuldu.
• 2008 27 Şubat'ta Windows Server 2008 satışa çıktı.
• 2009 Windows 7 işletim sistemi piyasaya sürüldü.
• 2011 Windows 8'in RTM sürümü 1 Temmuz 2011'de çıkması beklendi; ama çıkmadı.
• 2011 Windows 8'in deneme sürümü (RTM) 15 Temmuz 2011'de kullanıma sunulmuştur.
• 2012 Windows 8'in 2012 ilkbaharında release preview versiyonu duyuruldu.
• 2012 4 Eylül'de Windows Server 2012 satışa sunuldu.
• 2012 25 Ekim'de Windows 8 lansmanı yapıldı ve resmi olarak satışa sunuldu.
• 2012 1 Kasım'da Windows 8'in Türkiye lansmanı yapıldı.
• 2013 Windows 8 için Windows 8.1 güncellemesi duyuruldu.
• 2013 Windows 8.1 satışa sunuldu.
• 2014 Windows 8.1'e Uptade 1 güncelleştirmesi sunuldu.
• 2014 Microsoft, Windows 10'un çıkacağını duyurdu.
• 2014 Windows 10 duyruldu.
• 2014 Windows 10 Technical Preview Çıktı.
• 2015 Windows 10 lansmanı yapıldı.
• 2015 29 Temmuz tarihinde Windows 10 kullanıcılarla buluştu.
• 2015 Windows 10 Kasım Güncelleştirmesi yayınlandı.
• 2016 Ağustos ayında Windows 10 Yıldönümü Güncellemesi yayınlandı.

Pencereleme sistemi

Bu pencereler bir bilgisayarın, yazılım ile kullanıcı tarafından kullanımını sağlayan arayüzlerdir. İlk kullanıcı ara yüzü 1970'li yıllarda Xerox PARC'da geliştirilen WIMP-Paradigma (Window, Icon, Menu, Pointing-device) tasarısıdır. Bu tasarı ilk olarak Microsoft Windows tarafından kullanılmıştır. Bu ara yüz Windows Explorer yazılımıdır.

Windows Sürümleri

16 Bit DOS Tabanlı

• Windows 1.0 (20 Kasım 1985)
• Windows 2.0 (Kasım 1987)
• Windows 3.0 (22 Mayıs 1990)
  • Windows 3.1 (1. Mart 1992)
    • Windows 3.11 (Aralık 1993)
      • Windows 3.2 (1994) (sadece Çin'de)
  • Windows for Workgroups 3.1 (Ekim 1992, Kodadı „Sparta“)
    • Windows for Workgroups 3.11 (1993)

32 Bit (Windows 9x) DOS Tabanlı

• Windows 95
  • Windows 95 (15 Ağustos 1995, Kodadı „Chicago“)
  • Windows 95a (Şubat 1996, Kodadı „Nashville“)
  • Windows 95b (Temmuz 1996)
  • Windows 95b (Mart 1996)
  • Windows 95c (Kasım 1997)
• Windows 98
  • Windows 98 (30 Temmuz 1998, Kodadı „Memphis“)
  • Windows 98 SE (Mayıs 1999), SE Second Edition (İkinci sürüm)
• Windows Me (Ağustos/Eylül 2000, Kodadı „Georgia“), Me (resmi olarak küçük „e“) Millennium Edition

NT (New Technology) Tabanlı

NT sürümü daha güvenilir iş kullanımı için tasarlanmıştır.İlk tasarlanan NT 3.1 ve devamı aşağıda sıralanmıştır. NT 3.1 , NT 3.5 , NT 3.51 NT 4.0 ve Windows 2000 sürümleri Microsoft Product Activation içermemektedir. İlk defa Windows 95 te 32 bit işlemciye geçilmiştir.

• Microsoft Windows NT:
  • Microsoft Windows NT 3.1 (Temmuz 1993)
    • Microsoft Windows NT Workstation 3.1 (1993)
    • Microsoft Windows NT Advanced Server 3.1 (1993)
  • Microsoft Windows NT 3.5 (Eylül 1994, Kodadı „Daytona“)
    • Microsoft Windows NT Workstation 3.5 (1994)
    • Microsoft Windows NT Server 3.5 (1994)
  • Microsoft Windows NT 3.51 (Mayıs 1995)
    • Microsoft Windows NT Workstation 3.51 (1995)
    • Microsoft Windows NT Server 3.51 (1995)
  • Microsoft Windows NT 4.0 (29 Ağustos 1996, Kodadı „Shell Update Release“)
    • Microsoft Windows NT Workstation 4.0 (1996)
    • Microsoft Windows NT Server 4.0 (1996)
    • Microsoft Windows NT Server 4.0 Enterprise Edition (1997)
    • Microsoft Windows NT Server 4.0 Terminal Server Edition (1998)
• Microsoft Windows 2000 (NT Version 5.0, Şubat 2000)
  • Microsoft Windows 2000 Professional
  • Microsoft Windows 2000 Server
  • Microsoft Windows 2000 Advanced Server
  • Microsoft Windows 2000 Datacenter Server

Hibrit işletim sistemleri

• Microsoft Windows XP (NT Version 5.0, 25. Ekim 2001, Kodadı „Whistler“)
  • Microsoft Windows XP Starter Edition (2004)
  • Microsoft Windows XP Home Edition
    • Microsoft Windows XP Home Edition N (Windows Media Player önceden yüklü değil, 2005)
  • Microsoft Windows XP Professional
    • Microsoft Windows XP Professional x64 Edition (2005)
    • Microsoft Windows XP Professional N (Windows Media Player önceden yüklü değil, 2005)
    • Windows XP Media Center Edition
      • Windows XP Media Center Edition 2002, Kodadı „eHome“ (Sadece Amerika ve Çin'de)
      • Windows XP Media Center Edition 2003, Kodadı „Freestyle“
      • Windows XP Media Center Edition 2004, Kodadı „Harmony“ (Avrupa'daki ilk sürüm)
      • Windows XP Media Center Edition 2005, Kodadı „Symphony“
    • Windows XP Tablet PC Edition (2002)
    • Windows XP Tablet PC Edition 2004 (2004)
  • Microsoft Windows PE (Microsoft Windows Preinstallation Environment/XP-Kernel)
  • Microsoft Windows Fundamentals for Legacy PCs (WinFLP, Kodadı „Mönch“, „Eiger“, XP'nin Thin-Client-Sürümü, 2006)
  • Microsoft Windows XP Embedded (2001)
    • Microsoft Windows Embedded for Point of Service (2004)
• Microsoft Windows Server 2003 (NT Version 5.2, 2003)
  • Microsoft Windows Server 2003 Standard Edition
    • Microsoft Windows Server 2003 x64 Standard Edition (2005)
  • Microsoft Windows Server 2003 Enterprise Edition
    • Microsoft Windows Server 2003 x64 Enterprise Edition (2005)
  • Microsoft Windows Server 2003 Datacenter Edition
    • Microsoft Windows Server 2003 x64 Datacenter Edition (2005)
  • Microsoft Windows Server 2003 Web Edition
• Microsoft Windows Vista (NT Version 6.0, Kişisel bilgisayarlar için 30 Ocak 2007; Şirketler için 30 Kasım 2006, Kod adı „Longhorn“)
  • Microsoft Windows Vista Starter (Avrupa'da piyasaya sürülmedi)
  • Microsoft Windows Vista Home Basic
  • Microsoft Windows Vista Home Basic N
  • Microsoft Windows Vista Home Basic K (Sadece Kore için Media Player yüklü değil)
  • Microsoft Windows Vista Home Premium
  • Microsoft Windows Vista Business
  • Microsoft Windows Vista Business N
  • Microsoft Windows Vista Business K (Sadece Kore için Media Player yüklü değil)
  • Microsoft Windows Vista Enterprise
  • Microsoft Windows Vista Ultimate
• Microsoft Windows Home Server
• Microsoft Windows Server 2008, önceki adı Longhorn Server (Planlanan piyasaya çıkış tarihi 27 Şubat 2008)
• Microsoft Windows 7, önceki adı „Vienna“, ilk adı „Blackcomb“ (Piyasaya çıkış tarihi 22 Ekim 2009)
• Microsoft Windows 8,kod adı Windows 8-Windows 2012(Piyasaya çıkış tarihi 26 Ekim 2012)
• Microsoft Windows 10,kod adı Windows 10-Windows 2015 (Piyasaya çıkış tarihi 29 Temmuz 2015)

CE (Compact Edition)Tabanlı - Taşınabilir aletler için

• Microsoft Pocket PC:
  • Microsoft Windows CE 1.0
  • Microsoft Windows CE 2.0
  • Microsoft Windows CE 2.01
  • Microsoft Windows CE 2.02
  • Microsoft Windows CE 2.1
  • Microsoft Windows CE 2.11
  • Microsoft Windows CE 2.12
  • Windows CE 3.0
  • Microsoft Pocket PC 2001
  • Microsoft Pocket PC 2002 (ayrıca Phone Edition Dokunmatik olmayan telefonlar için)
  • Microsoft Windows Mobile 2003 für Pocket PC (ayrıca Phone Edition Dokunmatik olmayan telefonlar için)
  • Microsoft Windows Mobile 5.0 (ayrıca Phone Edition Dokunmatik olmayan telefonlar için)
  • Microsoft Windows Mobile 6.0 (Standard Edition Smartphone'lar için, Professional Edition PDA'lar için, Telefon fonksiyonlu veya Classic Edition PDA'lar için)
  • Microsoft Windows Mobile 6.5 (Windows Mobile 6.0 güncelleştirmesi)
  • Microsoft Windows Automotive

İptal edilen projeler

• Neptune, Windows 2000 Home Edition tasarısıydı. Fikirler Windows XP'ye aktarıldı.
• Odyseey, Windows 2000 takipçisidir. Fikirler Windows XP'ye aktarıldı.
• Longhorn,Windows XP'nin takipçisidir.Longhorn Windows tasarısı Vista'ya dâhil edilmiştir. Yenilik olarak multimedya Side Bar bulundurmaktaydı. Microsoft sadece ekran görüntüsünü göstermekle yetindi.

Ayrıca bakınız

• Microsoft yazılımları listesi
• Microsoft Windows'un tarihi

Kaynaklar

1. Dona Sarkar (7 Aralık 2016). "Announcing Windows 10 Insider Preview Build 14986 for PC" (İngilizce). blogs.windows.com. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://web.archive.org/web/20161220090351/https://blogs.windows.com/windowsexperience/2016/12/07/announcing-windows-10-insider-preview-build-14986-pc. Erişim tarihi: 23 Aralık 2016. 
2. "Windows Market Share Rises But PC Sales Flatten" (İngilizce). windowsitpro.com. http://web.archive.org/web/20070213070236/http://www.windowsitpro.com/Articles/Index.cfm?ArticleID=26567%26DisplayTab=Article. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
3. "OS Platform Statistics" (İngilizce). w3schools.com. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160313121228/http://www.w3schools.com/browsers/browsers_os.asp. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 

Dış bağlantılar

• Resmî site
• Resmî Blog Sayfası