Yâkût el-Hamavî
Yâkût el-Hamavî ya da Yakût’ûl-Hamavî veya Yaqut ibn-'Abdullah al-Rumi al-Hamawi, (Arapça: شهاب الدين أبو عبد الله عبد الله بن ياقوت الحموي الرومي; Šihāb ad-Dīn Abū ʿAbd Allāh bin Yāqūt al-Ḥamawī ar-Rūmī) bir Suriyeli biografikci ve coğrafyacı'dır. "al-Rumi" ("Rûm'dan") yani Yunan (Bizans) kökenli, "al-Hamawi" anlamı Suriye'de Hama'dan gelen, ve "ibn-Abdullah"" anlamı onun babasının adı Abdullah'dır. "Yaqut" kelimesinin anlamı Yakut'dur. O İslam dünyasında bir ansiklopedi yazarı olarak tanınır.
Yaşam öyküsü
1179 yılında (Latince: Asia minor; eski Yunanca: Mikra Asia, Μικρά Ἀσία veya anatolē, ἀνατολή; Türkçe: Anadolu)'da doğmuş olan Yakut, bir köle olarak tüccar birisine satılır ve Suriye'nin Hama şehrine getirilir ve burada (nisba (نسبة), veya nisbe yani "köken yeri" anlamına gelen "al-Hamawi" ismini alır) büyür, daha sonra Bağdat'a satılır, 1199 yılında salıverilmiş ve İslam dini öğrenimi gördürülmüştür. Yakut al-Hamavi Bağdat'a geldiğinde Otuzdördüncü Abbâsî Hâlifesi En-Nâsır’ûd-Dîn’Allah (Arapça: الناصر لدين الله , أحمد بن المستضيء) İslam dünyasını yönetiyordu.
Gezen satıcı, Kütüphaneci, Hattatcı olarak Mısır, Suriye, Irak, Horasan ve Harezme seyahat etmiş, Tatar-Moğol saldırılarından Hazerm'den Suriye'ye kaçmıştır. Bu kaçışta bütün mal ve mülkünü geri bırakmak zorunda kalmış olan Yakut'ta büyük iz bırakmış, Tatarlara ve Türklere karşı nefret ve kin davranışı görülür ve bu yanlış anlaşım yüzünden ırkçı tahriflere alet olmuştur, hala Arap milliyetcileri içindeki yankıları ve etkileri bugüne kadar kalmıştır.
Mucemü’l-Büldân (Coğrafi sözlük) ismindeki kitabında Türkleri Ye'çüc ve Me'çüc' (Arapça: يأجوج و مأجوج ; Ya'jūja Wa Ma'jūja)[1] benzetir ve Türkleri kötüler.
1220 yılında Yakut Halep'te Macaristan'dan müslüman bir gençle karşılaşır, sonra onunla birlikte tarihte çok az rastlanan Macaristan'da İslam[2] üzerine bir belge yazarlar.
Yakut al-Hamavi 1229 yılında Suriye'nin Halep şehrinde vefat etmiştir.[3]
Eserleri
- معجم البلدان; Mucemü’l-Büldân
- معجم الادباء; Mucemü’l-Üdeba, "Yazarlar sözlüğü" 1226 yılında yazıldı.
- المشترک وضعا و المفترق صعقا; al-Mushtarak wadh'a wa al-Muftaraq Sa'qa, Heinrich Ferdinand Wüstenfeld tarafından 1845 yılında yayımlanmıştır.
Notlar
- ↑ Qālū Yā Dhā Al-Qarnayni 'Inna Ya'jūja Wa Ma'jūja Mufsidūna Fī Al-'Arđi Fahal Naj`alu Laka Kharjāan `Alá 'An Taj`ala Baynanā Wa Baynahum Saddāan - Dediler ki: “Ey Zu'l-Karneyn, gerçekten Ye'çüc ve Me'çüc, yeryüzünde bozgunculuk çıkarıyorlar, bizimle onlar arasında bir sed inşa etmen için sana vergi verelim mi” - Kuran-ı Kerim Al-Kahf suresi 18:94
- ↑ The Islamic Review - Traces of Islam in Hungary, Februar 1950 (İngilizce)
- ↑ Yaqut al-Hamawi Muslim Heritage (İngilizce)
Kaynakça
- Yakut al-Hamavi (İngilizce)
Dış bağlantılar
- Yakut al-Hamavi'nin yaşam öyküsü (İngilizce)