Yıldırım Orduları
Yıldırım Ordu Grubu | |
---|---|
Etkin | 24 Haziran 1917 - 7 Kasım 1918 |
Ülke | Osmanlı İmparatorluğu |
Bağlılık | Osmanlı Ordusu |
Sınıfı | Piyade |
Tipi | Ordular grubu |
Savaşları | Sina ve Filistin Cephesi (I. Dünya Savaşı) Megiddo Muharebesi |
Komutanları | |
Ünlü komutanları |
Erich von Falkenhayn (Temmuz 1917 - 6 Şubat 1918) Otto Liman von Sanders (24 Şubat - 30 Ekim 1918) Mustafa Kemal Paşa (31 Ekim - 7 Kasım 1918) |
Yıldırım Ordu Grubu (Almanca: Heeresgruppe F), I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devleti'nin Filistin-Suriye-Irak cephelerini savunmak için kurduğu ordu grubu.
24 Haziran 1917 tarihinde Halep'te, Enver Paşa'nın başkanlığında Osmanlı ve Alman komutanlarının katılmasıyla (M.Kemâl Paşa dahil) yapılan toplantıda, General Falkenhein'ın komutanlığında "Yıldırım Ordu Grubu" ("Heeresgruppe Yıldırım") kurulması kararlaştırıldı. Bu yeni düzenleme Filistin-Suriye-Irak cephelerini, bünyesinde bir araya getirecekti. Bu düzenlemede bile Sina Cephesine fazla bir kuvvet ayrılmamıştı. Yalnız bu sefer Almanya, Yıldırım Ordularına 6000 kişilik bir yardım kuvveti gönderecekti ki, bunun bir kısmı da Sina Cephesine ayrılmıştı. Ekim ayında (1917) Filistin Cephesindeki Osmanlı kuvvetlerinin mevcudu 40.000 kişi kadardı. Buna karşılık Allenby ise, 191.000 kişilik bir kuvvet toparlamıştı. Malzeme ve teçhizatı ise aynı şekilde çok fazlaydı.
24 Haziran 1917 günü yapılan Halep toplantısından sonra İstanbul'a dönen Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın ilk işi kararlaştırdığı Yıldırım Ordu Grubu'nun kurulması olmuş ve General Falkenhein'ın Grup Komutanlığına tayinini (11 Temmuz 1917), padişahın onayından geçirdikten sonra 15 Temmuz 1917'de teşkil emrini vermişti. Yıldırım Ordu Grubu'nun kuruluş amacı ilk başta Bağdat'ın geri alınmasıydı. Ancak kısa zamanda bu hedefin gerçekleşmesinin gerçekçi olmadığı anlaşılarak Filistin-Suriye cephesi esas alınarak düzenleme yapılmıştır. İlk başta gruba dahil edilen Irak'taki 6. Ordu ile Diyarbakır'daki 2. Ordu grup teşkilatından çıkarılarak Yıldırım Ordu Grubu 4, 7 ve 8. Ordulardan müteşekkil kılınmıştır. Yıldırım Ordular Grubu Eylül 1918'deki Megiddo Muharebesinde İngiliz kuvvetlerince büyük ölçüde imha edildikten sonra, 30 Ekim 1918 tarihinde İtilaf Devletleri'yle Mondros Mütârekesi imzalandı. Bu mütareke gereği Osmanlı Devleti'nde bulunan Almanların ayrılmaları gerekmekteydi. Buna dayanarak Sadrazam İzzet Paşa, 30 Ekim 1918'de Otto Liman von Sanders'e bir telgraf çekerek, Yıldırım Ordu Grubu Komutanlığını Mustafa Kemal Paşa'ya devretmesini istemişti. Bunun üzerine 31 Ekim günü Yıldırım Ordu Grubu Komutanlığını Mustafa Kemal Paşa'ya bırakan von Sanders, emrinde bulunan birliklere veda yazısı yazarak, 31 Ekim 1918 günü görevinden ayrıldı. Mustafa Kemal Paşa'nın 31 Ekim günü Adana'da devralmış olduğu Yıldırım Ordu Grubu Komutanlığının ömrü 7 Kasım 1918 tarihine kadar, ancak 8 gün sürmüştür.
I. Dünya Savaşı
Ağustos 1917 Savaş Düzeni
Ağustos 1917'de ordu grubu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:[1]
- Yıldırım Ordu Grubu (Müşir Erich von Falkenhayn)
- 7. Ordu, Suriye (Mirliva Mustafa Kemal Paşa)
- III. Kolordu
- 24. Tümen, 50. Tümen
- XV. Kolordu
- 19. Tümen, 20. Tümen
- Alman Asya Kolordusu
- III. Kolordu
- 6. Ordu, Mezopotamya (Mirliva Halil Paşa)
- XIII. Kolordu
- 2. Tümen, 6. Tümen
- XVIII. Kolordu
- 14. Tümen, 51. Tümen, 52. Tümen
- 46. Tümen
- XIII. Kolordu
- 7. Ordu, Suriye (Mirliva Mustafa Kemal Paşa)
Ocak 1918 Savaş Düzeni
Ocak 1918'de ordu grubu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:[2]
- Yıldırım Ordu Grubu (Müşir Erich von Falkenhayn)
- 7. Ordu (Mirliva Mustafa Fevzi Paşa)
- III. Kolordu
- 1. Tümen, 19. Tümen, 24. Tümen
- XX. Kolordu
- 26. Tümen, 53. Tümen
- 3. Süvari Tümeni
- Alman Asya Kolordusu
- III. Kolordu
- 8. Ordu (Ferik Cevat Paşa)
- XXII. Kolordu
- 3. Tümen, 7. Tümen, 20. Tümen
- 16. Tümen, 54. Tümen, 2. Kafkas Süvari Tümeni
- XXII. Kolordu
- 7. Ordu (Mirliva Mustafa Fevzi Paşa)
Haziran 1918 Savaş Düzeni
Haziran 1918'de ordu grubu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:[3]
- Yıldırım Ordu Grubu (Müşir Otto Liman von Sanders)
- 7. Ordu (Mirliva Mustafa Fevzi Paşa)
- III. Kolordu
- 1. Tümen, 24. Tümen, 3. Süvari Tümeni
- XX. Kolordu
- 26. Tümen, 53. Tümen, 19. Tümen
- Alman Asya Kolordusu
- III. Kolordu
- 8. Ordu (Ferik Cevad Paşa)
- XXII. Kolordu
- 3. Tümen, 7. Tümen, 20. Tümen
- 16. Tümen
- 54. Tümen
- 2. Kafkas Süvari Tümeni
- XXII. Kolordu
- 7. Ordu (Mirliva Mustafa Fevzi Paşa)
Eylül 1918 Savaş Düzeni
Eylül 1918'de ordu grubu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:[4]
- Yıldırım Ordu Grubu (Müşir Otto Liman von Sanders)
- 4. Ordu (Mirliva Mersinli Cemal Paşa)
- II. Kolordu (Miralay Galatalı Şevket Bey)
- 62. Tümen, Geçici Tümen x 3
- Ürdün Grubu
- 24. Tümen, 3. Süvari Tümeni
- VIII. Kolordu (Miralay Yasin Hilmi Bey)
- 48. Tümen, Umman Geçici Tümeni
- II. Kolordu (Miralay Galatalı Şevket Bey)
- 7. Ordu (Mirliva Mustafa Kemal Paşa)
- III. Kolordu (Miralay İsmet Bey)
- 1. Tümen, 11. Tümen
- XX. Kolordu (Miralay Ali Fuad Bey)
- 26. Tümen, 53. Tümen
- III. Kolordu (Miralay İsmet Bey)
- 8. Ordu (Ferik Cevat Paşa)
- XXII. Kolordu (Miralay Refet Bey)
- 7. Tümen, 20. Tümen
- Sol Kanat Kolordusu (Oberst Gustav von Oppen)
- 16. Tümen, 19. Tümen
- Alman Asya Kolordusu
- 2. Kafkas Süvari Tümeni
- XXII. Kolordu (Miralay Refet Bey)
- 4. Ordu (Mirliva Mersinli Cemal Paşa)
Mondros Sonrası
Kasım 1918 Savaş Düzeni
Kasım 1918'de ordu grubu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:[5]
- Yıldırım Ordu Grubu (Mirliva Mustafa Kemal Paşa)
- 2. Ordu (Mirliva Nihad Paşa)
- XII. Kolordu
- 23. Tümen
- XV. Kolordu
- 41. Tümen, 44. Tümen
- XII. Kolordu
- 7. Ordu (Mirliva Ali Fuad Paşa, vekil)
- III. Kolordu
- 11. Tümen, 24. Tümen
- XX. Kolordu
- 1. Tümen, 43. Tümen
- III. Kolordu
- 2. Ordu (Mirliva Nihad Paşa)
Yıldırım Askeri Müfettişliği, Mayıs 1919
Nisan 1919 tarihinde Şevket Turgut Paşa, Cevat Paşa ve Kavaklı Mustafa Fevzi Paşa İstanbul'da gizli bir toplantı düzenledi. Bu toplantıda "Üçlü Yemin" adlı bir rapor hazırlandı (Üçler Misakı) ve vatan savunması için ordu müfettişliği kurulmasına için karar verildi. Nisan ayı sonunda, Kavaklı Mustafa Fevzi Paşa, Harbiye Nazırı Şakir Paşa'ya bu raporu sundu. 30 Nisan 1919 tarihinde, Harbiye Nezareti ve Sultan VI. Mehmed, Genelkurmay Başkanı tarafından önerilen ordu müfettişlikleri kurulması hakkındaki kararı onayladı.[6] Müfettişlikler kuruldu ve başlarına şu komutanlar getirildi; 1. Ordu Askeri Müfettişliği (İstanbul'da konuşlu, Kavaklı Mustafa Fevzi Paşa), Yıldırım Ordusu Askeri Müfettişliği (Konya'da konuşlu, Mersinli Cemal Paşa, daha sonra 2. Ordu Askeri Müfettişliği), 9. Ordu Askeri Müfettişliği (Erzurum konuşlu, Mustafa Kemal Paşa, daha sonra 3. Ordu Askeri Müfettişliği). Ayrıca, Rumeli Askeri Müfettişliği (Nurettin Paşa) kurulacak, XIII. Kolordu doğrudan Harbiye Nazırlığı'nın komutası altında olacaktı.[7]. Mayıs 1919'da, ordu müfettişliği aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:[8][9]
- Yıldırım Askeri Müfettişliği (Yıldırım Kıt'aatı Müfettişliği, Konya, Müfettiş: Ferik Mersinli Cemal Paşa)
- XII. Kolordu (Niğde, Miralay Selâhaddin Bey)
- 11. Tümen
- 41. Tümen
- 7. Süvari Alayı
- 20. Süvari Alayı
- XX. Kolordu (Ankara, Mirliva Ali Fuad Paşa)
- 23. Tümen
- 24. Tümen
- XVII. Kolordu (İzmir, Mirliva Ali Nadir Paşa, İzmir'in işgali sonrası 1. Ordu Askeri Müfettişliği'nden transfer edildi)
- 56. Tümen
- 57. Tümen
- XII. Kolordu (Niğde, Miralay Selâhaddin Bey)
Kaynakça
- ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 170.
- ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 181.
- ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 188.
- ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 197.
- ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 202.
- ↑ Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001, ISBN 975-16-1372-8, p. 105. (Türkçe)
- ↑ Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001, ISBN 975-16-1372-8, p. 106. (Türkçe)
- ↑ Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001, ISBN 975-16-1372-8, p. 333. (Türkçe)
- ↑ Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001, ISBN 975-16-1372-8, pp. 110-111. (Türkçe)
|