Yavaş Hareketi
Yavaş Hareketi (İngilizce: Slow Movement), hızlı modern hayatı eleştiren ve hayatın farklı alanlarında (yeme biçimi, ekonomik hayat, insanlararası ilişki vs.) hız ve modern tüketim kalıplarını dönüştürecek bir kültürel değişimi savunan toplumsal harekettir.
Felsefesi
Professör Guttorm Fløistad bu hareketin felsefesini şu şekilde özetlemektedir:
Kesin olan tek bir şey her şeyin değiştiğidir. Değişimin ivmesi artıyor. Hayata tutunmak istiyorsanız acele etseniz iyi olur. Günümüzün mesajı bu. Ancak temel ihtiyaçlarımızın asla değişmediği herkese hatırlatılmalı. Başkaları tarafından görülme ve takdir edilme ihtiyacı. Aidiyet ihtiyacı. Yakınlık ve itina, birazcık sevgi ihtiyacı. Bu, sadece insan ilişkilerindeki yavaşlıkla verilebilir. Değişimlere hakim olmak için yavaşlığı, tefekkürü ve birlikteliği yeniden edinmek zorundayız. Bu noktada gerçek bir yenilenme hissedeceğiz.
Hareketin temsilcileri "Yavaşlık" kavramının her şeyi salyangoz hızıyla yapmak demek değil tersine hayatın farklı alanlarındaki aktiviteleri daha tatmin edici şekilde ve doğru hızda gerçekleştirmek gerektiğine dikkati çekmektedirler.
Zamanın peşinde koşmak
Modern toplumda rekabetçi yapı ve ilerlemeci perspektifin etkisiyle oluşturulan yeni taleplerle tatminsiz, yüksek stres düzeyi Batı toplumlarında hızın sorgulanmasıyla sonuçlanmıştır. Farklı kültürlerin hayat anlayışı daha derinlemesine öğrenildikçe ve modern hız toplumunun sakıncaları birbir görüldükçe geleneksel toplumlarda binlerce yıldır bilgelerin savunduğu ve Abraham Maslow gibi modern psikologların zirve deneyim olarak adlandırdığı an'ı yaşama deneyiminin önemi tekrar anlaşılmaya başlanmıştır.
Sanal alemde kurulan "The International Institute of Not Doing Much (IINDM) işkoliklik ve zamanın peşinde koşturmayı eleştirmiş ve aksi tavırları desteklemiştir. 2005'te kurulan ve yaklaşık 3500 üyesi olan SlowDownNow.org halen aynı yaklaşımla yayınlar yapmaya devam etmektedir.
Hareketin başlangıcı
Yavaş Hareketi (The Slow Movement) 1986'da Carlo Petrini'nin Roma Piazza di Spagna'da açılan McDonald's restoranının açılışı protestosuyla başladı. Bu gelişme zamanla diğer alt kültür alanlarına (Yavaş Seyahat, Yavaş Alışveriş) kadar yayıldı.
Geir Berthelsen ve onun yarattığı The World Institute of Slowness Dünya Yavaşlık Enstitüsü 1999'da 'Yavaş Gezegen' şeklinde bir vizyon sunmuştur.
Yavaş Hareketi'nin organize ve tek bir organizasyon tarafından kontrol edilen bir hareket değildir. Avrupa'nın çeşitli şehirlerinde olduğu gibi Avustralya ve Japonya gibi ülkelerde de hareketin arkasındaki felsefeyi kabul eden insanların sayısı artmaktadır.
Manifestosu
Christopher Richards'ın hazırladığı Yavaş Hareketi manifestosu:
Bizi hızlanmaya zorlayanlar var. Direniyoruz! Ne bayrak kaldıracak ne de tükeneceğiz. Ofiste ve yollarda yavaşlayacağız. Çevremizdeki tüm insanlar (hiçbir şey ifade etmeyen) hiperaktivitenin sinir bozucu durumundayken biz, kendimize duyduğumuz güvenle yavaşlayacağız. Kendi huzurumuzu her ne pahasına olursa olsun koruyacağız. Alanlarda ve caddelerde yavaşlayacağız, tepelerde yavaşlayacağız, asla teslim olmayacağız! Çevrenizdekiler hızlanırken siz yavaşlarsanız bizden birisiniz demektir. Diğerlerinden biri değil bizden biri olduğunuz için gurur duyun. Çünkü diğerleri hızlı biz ise yavaşız. Yapmaya değer bir şey varsa onu yavaşça yapmaya da değer. Bazıları doğuştan yavaştır -diğerleri buna mecbur kalırlar. Ancak bir fincan sabah çayıyla yatakta uzanmanın insanoğlunun en iyi hali olduğunu bilen birileri hâlâ var.
Çeşitli şubeleri
Yavaş Hareketi'nin felsefesi yaşamın çeşitli alanlarına uygulanmış ve bunun sonucunda Yavaş Yemek, Yavaş Ebeveynlik, Yavaş Kent, Yavaş Mimari, Yavaş Okuma gibi alt türleri ortaya çıkmıştır.
Fast food (Hızlı yemek) değil Slow food (Yavaş yemek)
Fast food kültürüne karşı yerel, geleneksel yiyecek ve yeme biçimlerinin, organik ürünlerin yetiştirilmesinin desteklendiği Yavaş Hareket'in bir alt biçimidir. Zirai biyoçeşitliliğin savunulması hareketin hedeflerinden biridir. Hareket 50 ülkede 800 yerel şubeleri ve 83 bin üyesinin olduğunu iddia etmektedir.
Sakin şehir
Hıza dayalı şehir konseptinin alternatifinin savunulduğu bir yaklaşım biçimi. İlki İtalya'nın Toskana eyaletinin Chianti şehrinde "Cittá Slow" adıyla başlatıldı. Kelime kökeni İtalyanca "Citta (Şehir)" ve İngilizce "Slow (Yavaş)" kelimelerinin birleşmesiyle türetilen Cittaslow, "Sakin Şehir" anlamında kullanılmaktadır.[1] Süreç içerisinde İspanya, Portekiz, Avusturya, İngiltere, Polonya ve Norveç'de "Sakin Şehir" konseptini benimseyen şehirler artmaya başlandı.
Sakin şehir kavramı içerisinde şehir merkezlerinde araba kullanımı yasaklanmakta, McDonalds's şubeleri ve süpermarketler kapatılarak daha yaşanılır kentler oluşturulmaya çalışılmakta, toprağın işgali yerine kullanımının geliştirilmesinin yerel politikalarla desteklenmesi, bölgelerin kültür ve geleneklerinin korunulması, yerli üretimi teşviki sağlanmaktadır.
1999 Kasım ayında Orvieto'da hazırlanan sözleşmeyle Sakin Şehirlerin sahip olması gereken şartlar belirlenmiştir.
Türkiye'de 6/2011 itibariyle sakin şehir ağına kabul edilen yerler; Seferihisar/İzmir, Akyaka/Muğla, Yenipazar/Aydın, Gökçeada/Çanakkale ve Taraklı/Sakarya ilçeleridir.[2]
Gözat
- Yavaş Gıda
- Yavaş okuma
- Dünya Avarelik Günü
Ek okumalar
- H.Rıdvan Yurtseven, Ozan Kaya, Serhat Harman: Yavaş Hareket, Detay Yayıncılık, Ankara, 2010.
- Yavaş Şehir