Yeşiltepe, İspir
Koordinatlar: 40°17′26″K 40°43′4″D / 40.29056°K 40.71778°D
| Yeşiltepe | |
| — Mahalle — | |
 |
|
| Koordinatlar: 40°17′26″K 40°43′4″D / 40.29056°K 40.71778°D | |
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Erzurum |
| İlçe | İspir |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 2.055 m (6.742 ft) |
| Nüfus (2012) | |
| - Toplam | 105 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 25950 |
| İnternet sitesi: | |
Yeşiltepe, Erzurum ilinin İspir ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
Osmanlı kaynaklarında yerleşimden; "Pirsor" veya "Persor" adlarıyla İspir kazasına bağlı bir köy olarak bahsedilmektedir. 1642 tarihli avarız defterinde "Pirsor" adıyla İspir kazasına bağlı, 4 Müslüman hanenin ve 2 askeri görevlinin bulunduğu bir köy olarak kaydedilmiştir[1]. 1835 yılı nüfus sayımında "Persor" adıyla kaydedilen ve sadece Müslümanların yaşadığı köyde 28 erkek nüfus[2] bulunurken, 1896 sayımında Norgah nahiyesine bağlı görülen köyde 60 Müslüman erkek[3] bulunmaktaydı.
1918 olaylarında Ermeniler'den kaçan bazı ailelerin bu köye yerleşimi ile köyün nüfusu artmıştır. Geçmişte mahallede kilise kalıntılarının olduğu ifade edilmekte olup bugün itibari ile bu kalıntılara rastlanılmamaktadır.
Kültür
At kültürü geçmişten günümüze hala önemini korumaktadır. Geçmişte hemen her evde at yetiştirilirmiş. Özellikle toy ve düğünlerde, komşu köylerle veya kendi aralarında mutlaka ata sporu Cirit müsabakaları düzenlenirmiş, bugün zaman zaman bu gelenek yaşatılmaya çalışılmaktadır.
İklim koşullarının etkisiyle, özellikle soğuk kış gecelerinde, köy odalarında köy halkı toplanır, "Yatsılık" diye tabir edilen sofralar kurarlardı. Zengin bir menüye sahip olan bu sofrada; kavurma,bal,tereyağı,küflü peynir yer alırdı. "Yatsılık töredir,varlığa göredir" atasözünde o günlerden günümüze taşınmıştır.
Özellikle "Büryan Kebap" geçmişten günümüze gelen en önemli yemeklerden biridir. Büryan Kebabı, koyunun bir bütün halinde tandırda pişirilmesi usulüyle yapılmaktadır ve özel misafirlere ve düğünlerde dünürlere ikram edilirdi. Diğer yöresel yemek çeşitleri; Kalacoş,Borani,Kete, Ekmek Islatmsı,Yumurtalı Ekmek, Ziron, Kızılca Kavurması,Kara pancar sayılabilir.
Düğünlerde,gelen misafirleri eğlendirmek amacı ile köy gençleri tarafından dünürlere,köy odasında küçük tiyatro oyunları sunulurdu. "Tilki" diye tabir edilen,Baş Dünürün beraberinde getirmiş olduğu heybe oyun sonunda gençlere takdim edilirdi. Bu heybenin içerisinde genellikle, helva,kete,kızarmış tavuk,şekerleme ve kuruyemiş bulunurdu.
"Bar" adı verilen halk oyunları, düğünlerin vazgeçilmez eğlence kaynağı olup, kadın ve erkekler tarafından ayrı mekanlarda oynanır.
Baharın gelişini kutlamak için yapılan Hıdırellez şenliklerinde, eski elbiselerini giyen köy gençleri, kapı kapı dolaşarak kutlamalar yapar, bunun karşılığında hane sahibinden peynir,yumurta,yağ,kete gibi yiyecekler alırlardı, hane sahibi gençlerin üzerine bereket getirmesi niyetiyle bir tas su serperek, onları ıslatırdı.
1950 yılında, yöreden çıkarılan taştan yaptırılan beyaz konak, mimari özeliği ile de dikkati çekmektedir. Yapıldığı dönemde içmesuyu ve tuvalet şebekesi bulunan konağın ağaç işlemeleri için Karadeniz bölgesinden ağaç oyma ustaları getirtilmiştir. Beyaz konak halen mesken olarak kullanılmaktadır.
Misafire gerçekten değer veren Yeşiltepeliler, evlerine gelen kişilere sofralar kurar,onları en iyi şekilde ağırlamaya özen gösterirler.
1980 öncesine kadar mahallede okul olmadığı için çok az sayıda insan çevre illere giderek eğitim almıştır. Bugün itibarı ile mahallede okul mevcut olup gençler okula gidebilmektedir.İklim şartlarının sert olması ve kışların uzun sürmesinden dolayı göç veren bir köydür.
Coğrafya
Yeşiltepe mahallesi, Erzurum'a 121 km, İspir ilçesine 52 km Bayburt iline 57 uzaklıkta yer almaktadır. Erzurum'un kuzeybatı kısmında, Bayburt il sınırına yakın bir bölgede yeralmaktadır.
Yeryüzü şekilleri bakımından; 2050 metrede kurulu bulunan, dağlık arazilere sahip olan köy zengin bir floraya ve su kaynaklarına sahiptir. Köy, genel olarak engebeli bir arazi yapısına sahiptir.
İklim
Köy, coğrafi olarak doğu Karadeniz Bölgesinde bulunmasına rağmen, iklim özellikleri açısından Doğu Anadolu iklimi hakimdir. Kışlar soğuk ve yağışlı, yazlar ise sıcak ve yağmurludur.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 109 |
| 1990 | 157 |
Ekonomi
Mahallenin ekonomisi tamamen tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Özellikle, büyükbaş hayvancılık yetiştiriciliği ve arıcılık ön plana çıkmıştır. Sert ve soğuk iklim nedeniyle, mahallede göç yaşanmaktadır.
Altyapı bilgileri
Bugün itibari ile mahallede ilköğretim okulu mevcuttur. içme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi yoktur ancak PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup mahallede elektrik ve sabit telefon vardır. ADSL için santral yetersizdir.
Dış bağlantılar
Kaynakça
- ↑ "1642 Tarihli Avârız Defterine Göre İspir Sancağı" Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:2, Sayı:8, Yıl:2009, İbrahim Etem Çakır
- ↑ "19. Yüzyılın İlk Yarısında İspir ve Köylerinin Nüfusu" A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 34, Sayfa:289, Yıl:Erzurum-2007, Yunus Özger
- ↑ "19. Yüzyılın Son Çeyreğinde İspir Kazasının İdari Yapısı ve Nüfusu" Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 53, Aralık 2014, S:57, İskender Yılmaz
| ||||||