Yellowstone Grand Kanyonu
Yellowstone Grand Kanyonu ABD'de Yellowstone Irmağı'nın Yellowstone Ulusal Parkı'nda yapmış olduğu Aşağı Yellowstone Şelalesi'nden hemen sonra içine girdiği kenarları gayet dik kayalardan oluşan bir kanyon vadisidir. Bu kanyon yaklaşık 38.5 km uzunlukta; 0.45 km ile 1.2 km genişlikte ve kayadan kenarları 366 m ile 244 m diklikte değişmektedir.[1]
Yellowstone Nehri'nin Yellowstone Grand Kanyon'una giriş mevkii koordinatları (44°43′0″K 110°29′48″B) ve çıkış mevkii koordinatları 44°53′30″K 110°22′33″B olmaktadır.
Tarihçe
Bu kanyonu gören ilk Avrupa asıllı kişilerin kürk için avcılık ve tuzakçılık yapan ve maden arayacılığı yapan maceracılar olduğu bilinmektedir. Fakat bu kanyon hakkında ilk ayrıntılı belgeler 1869'da bu bölgeye gelen "Cook–Folsom–Peterson Araştırma Grubu" ile 1870 gelen "Washburn-Langford-Doane Araştırma Grubu" raporları ve bu gruplara bağlı olanlarin tuttukları günlüklerdir.
1890'da Bozeman'da yaşayan H.F.Richardson'a Yellowstone Nehri üzerinde günümüzdeki Chittenden Köprüsü mevkide bir feri işletmesi izini verildi. Bu izine göre deUnçle Tom olarak H.F.Richardson Kanyonu ziyarete gelen turistler için Aşağı Şelale ilerisindeki kanyon içinde belirlen "Unvle Tom'un Patikası"'nda üzerinde grup yürüyüşü organize etmesine de izin verilmiştir.
Jeoloji
Bu kanyonun jeolojik nitelikleri daha tam olarak ve ayrıntıları ile incelenmiş değildir. Fakat şu bilinmketediur ki bu kanyon bir buzul kazması sonucu ortaya çıkmamaıştır ve kanyonu ortay çıkaran baş amiller erozyon ve akan sulardır. "Yellowstone Kalderası" 800.000 yıl kadar önce patalayıp etrafından bir seri lav depozitleri ve akıntıları ortaya çıkartmıştır. Kaldera'nın patlamasından biraz önce de zaten bu kaldera etrafı yeraltındaki magma basıncıyla kubbeleşme yüzünden çatlaklar ile dolmuştu. Bu mağam basıncının doğurduğu bir yerzyüzü çatlaklarının doğması günümüzde Yellowstone Grand Kanyonu olmuştur. Bu çatlama üzerinde erozyon faaliyeti de ortaya çıkmıştır. BU xcatlak arzai "son buzul dönemi" sırasında bu kanyonu doldurmuştur ve bu büzülün getirdiği kayaalr günümüze kadar erozyon dolayışyla kaybolmuşlardır. Kanyonda bir jeolojik dönemde büyük bir gayser faaliyeti de olduğuna dair göstergeler bulunmaktadır.
Kanyonun dik kenarları bu gayser faaliyeti dolayısıl;a renk değiştirmişlerdir. Bu kenarlarda kaya tiplerinin içlerinde çeşitli demir alaşımları da bulundurdukları belirtilmektedir. Bu demir alaşımalrinin oksodize olmaları kanyon kenarlarının renklerin değişmesine nende olmuşlardır. Birçok kanyon duvarı pek bilimsel eğitimi olmayanm gözlemci kanyon duvarlarının sarı rengini bu kayalarda kükürt olmasına atıf etmektedirler . Gerçekte ise bu sarı renkli kanyon duvarları bu kayalar içinde bulunan demir alaşımların okşadize olması sonucu meydana gelmişlerdir.
Resimler
Yellowstone Grand Kanyonu levhasi
William Henry Jackson tarafından 1871'de çekilen foto
Jackson Jackson tarafından 1871'de çekilen diğer bir foto
Yellowstone Grand Kanyonu daha yakından
Yukarı Şelalenin hemen altında başlayan Yellowstone Grand kanyonu
2008
Seven Mile Hole, 1968
Uncle Tom'un patikası, 1906
"Yellowstone Grand Kanyonu" Ressam: Thomas Moran
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ↑ NPS:Grand Canyon of the Yellowstone (İngilizce)