Zagreb Sinagogu
| Zagreb Synagogue Zagrebačka sinagoga | |
|---|---|
1906'daki bir kartpostalda Zagreb Sinagogu | |
| Temel bilgiler | |
| Yer | Zagreb, Hırvatistan |
| Coğrafi koordinatlar | 45°48′42.5″K 15°58′41″D / 45.811806°K 15.97806°DKoordinatlar: 45°48′42.5″K 15°58′41″D / 45.811806°K 15.97806°D |
| İnanç | Yahudilik |
| Açılış yılı | 1867 |
| Durum | Harabe (1941–1942) |
| Yönetici | Miroslav Šalom Freiberger |
| Mimari | |
| Mimar(lar) | Franjo Klein |
| Mimari tür | Sinagog |
| Cephe yönü | Batı |
| Özellikler | |
| Kapasite | 488 (orijinal dizayn)[1] 708 (1923 adaptasyonu)[1] |
| Uzunluk | 30 m (98 ft)[2] |
| Genişlik | 197 m (646 ft)[3] |
Zagreb Sinagogu (Hırvatça: Zagrebačka sinagoga) bugünkü Hırvatistan'ın başkenti Zagreb'teki Yahudiler'in 1867 yılında Avusturya İmparatorluğu'na bağlı Hırvatistan-Slavonya Krallığı'ndaki inşasından 1941'deki mihver yanlısı Hırvatistan Bağımsız Devleti'ndeki faşist otorite tarafından yıkılışına kadar merkezi ibadethanesi görevini görmüş yapı.
Mağribi uyanış stilinde inşa edilen sinagog bugünkü Praška Caddesi'nde bulunuyordu ve Zagreb tarihinde bir Yahudi ibadethanesi olarak inşa edilen tek yapıydı. Kentin en belirgin kamu binalarından olan yapı ayrıca bölgedeki sinagog mimarisinin de en saygın örneklerinden biriydi.[4]
Tarih
- Daha fazla bilgi: Hırvatistan'daki Yahudilerin tarihi
Yahudilerin Zagreb'e ilk kez kalıcı olarak yerleşmesi on sekizinci yüzyılın sonlarında gerçekleşti ve burada 1806'da Yahudi topluluğunu kurdular.[3][5] 1809'da Yahudi topluluğu bir hahama ve 1811'de bir mezarlığa sahip oldu.[3] 1833 yılında Yahudiler kendi sinagoglarını inşa edebilecekleri bir arazi alma hakkına sahip oldu ancak inşayı finanse etmek için yeterli para bulunamadı.[6][7]
1855'e kadar kentteki Yahudilerin sayısı 700'ü buldu[3] ve aynı yılın sonunda sinagogu inşa etme kararı verildi.[7][8] İnşa komitesi 1861'de toplandı[3] ve kent merkezindeki Maria Valeria Caddesi (bugünkü Praška Caddesi) ve Ban Jelačić Meydanı'nın kesişiminde bir arazi seçip satın aldı.[9] 1864'teki kentsel plan değişikliğiyle arazi imara kapandı ve komite Maria Valeria Caddesi'nde orijinal mekanın yaklaşık 80 metre güneyinde yeni bir arazi satın aldı.[9]
Dizayn ve inşaa
 |
 | |
| Sinagogun giriş ve birinci katlarının bilgisayar destekli planları. | ||
Viyana doğumlu Zagrebli mimar Franjo Klein sinagogu inşa etmekle görevlendirildi.[3] Romantik tarihçi sanat anlayışının temsilcilerinden olan Klein Ludwig Förster tarafından Viyana'da inşa edilen Leopoldstädter Tempel'i (1858) örnek aldı.[3] Zagreb Sinagogunda daha önceden geliştirilen yuvarlak kemer stili kullanılsa da Förster'in erken dönem oryantal motifleri kullanılmamıştır.[3]
Kaynakça
- 1 2 Kusin, Vesna (December 9, 2001). "U ozračju svjetla hanukije" (Croatian) (PDF). Vjesnik. 14 Aralık 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20011214005333/http://www.vjesnik.hr:80/pdf/2001/12/09/25A25.PDF. Erişim tarihi: 2009-05-14.
- ↑ Knežević, Snješka. "Sinagoga — simbol sudbine zagrebačkih Židova" (Hırvatça) (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304201835/http://www.yadvashem.org/yv/en/education/languages/croatian/lesson_plans/pdf/zagreb1.pdf. Erişim tarihi: 29 Ocak 2008.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Knežević, Snješka (2001). "The Synagogue of Zagreb, 1867-1942" (PDF). The Synagogue and Zagreb. Jewish Community of Zagreb. ss. 42–46. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303223839/http://www.yadvashem.org/yv/en/education/lesson_plans/pdf/zagreb1.pdf. Erişim tarihi: 26 Şubat 2010.
- ↑ "Vraćen i prostor u Praškoj ulici gdje je nekad bila zagrebačka sinagoga". Vjesnik. 12 Ocak 2001.
- ↑ Kraus, Ognjen. "200th anniversary of the Jewish Community of Zagreb". Posta.hr. Croatian Post. 23 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120223134623/http://www.posta.hr/main.aspx?id=193&idmarke=1234. Erişim tarihi: 12 Nisan 2009.
- ↑ Švob, Melita (Eylül 2006). "Uz 200 godišnjicu Židovske općine u Zagrebu" (Hırvatça) (PDF). Ha-kol (Jewish Community of Zagreb) (96): 23–29. ISSN 1332-5892. http://www.zoz.hr/files/HAKOL%2096.pdf. Erişim tarihi: 26 Nisan 2009.
- 1 2 "140. godina posvećenja zagrebačke sinagoge" (Hırvatça) (PDF). Ha-kol (Jewish Community of Zagreb) (101): 22–25. Temmuz 2007. ISSN 1332-5892. http://www.zoz.hr/files/HAKOL%20101_za%20web.pdf. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2009.
- ↑ "Historical background of the Jewish community of Zagreb". Jewish Community of Zagreb. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303202210/http://www.zoz.hr/home.php?content=content&term=10&key=3&key1=10. Erişim tarihi: 29 Ocak 2008.
- 1 2 Kusin, Vesna (18 Şubat 2001). "Hoće li se u Zagrebu graditi nova ili faksimilno rekonstruirati stara sinagoga?" (Hırvatça) (PDF). Vjesnik. http://www.vjesnik.hr/pdf/2001%5C02%5C18%5C07A7.PDF. Erişim tarihi: 8 Şubat 2009.
İleri okumalar
- "Židovi i Zagreb: Sinagoga i Zagreb 1806. - 2012." (Hırvatça) (PDF). Jewish Community of Zagreb. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305052457/http://www.zoz.hr/files/sinagogasec.pdf. Erişim tarihi: 20 Mart 2014.
- Knežević, Snješka (1999). "Zagrebačka sinagoga" (Hırvatça). Radovi Instituta za povijest umjetnosti (Zagreb: Institute of Art History) (23): 121–148. ISSN 0350–3437.
- Kovač, Vlasta (Temmuz 2000). "Veliki izazov" (Hırvatça). Banka (Zagreb: MZB d.o.o.) X (7-8): 139–142. ISSN 0353-6335.
- (Hırvatça) Sinagoga i Zagreb. Jewish Community of Zagreb. 2001. ISBN 953-96836-8-8.
- Šlaj Frohlich, Mirjana, ed (Hırvatça). Zagrebačka sinagoga-reliquiae reliquiarum. Jewish Community of Zagreb.