Zbigniew Cybulski
Zbigniew Cybulski (d. 3 Kasım 1927, Kniaże - ö. 8 Ocak 1967, Wrocław, Polonya), II. Dünya Savaşı sonrası Polonya gençliğinin simgesi haline gelen sinema ve tiyatro oyuncusu.
Maliye ve gazetecilik öğrenimi görmekle birlikte tiyatroyla ilgilendi. Tiyatroda, Sartre, Ionesco, Cocteau, Faulkner, W. Gibson, Kruczkowski gibi yazarların yapıtlarında oynadı ve tek tük yönetmenlik denemeleri yaptı.
1954'te Andrzej Wajda'nın ilk filmi Pokolenie'de (Bir Kuşak) küçük bir rol alarak sinemaya geçti. Sonraki filmleriyle, özellikle de Wajda'nın 1958 tarihli Popiół i diament (Küller ve Elmaslar) adlı yapıtıyla hem ülkesinde, hem de dünyada tanındı. Kara gözlükleri ve sinirli havasıyla savaş sonrasının huzursuz ve sorunlu Polonya gençliğinin simgesi oldu. Batı'da ise James Dean ile karşılaştırıldı.
Bir süre tiyatro çalışması yaptıktan sonra 1960'ta Wajda'nın Niewinni czarodzieje (Masum Büyücüler) filmiyle sinemaya döndü. Asi genç tipine hafif bir alay kattığı bu filmden sonra Fransa'da L'Amour à 20 ans (20 Yaşında Aşk) filminin Wajda'nın çektiği "Varşova" bölümünde oynadı. Ülkesine dönünce rol aldığı Jak Być Kochana'da (1963; İnsan Nasıl Sevilmeli) orta yaşa gelmiş bir "asi genç"i canlandırdı.
Zaman zaman nitelikli, zaman zaman da sıradan filmleriyle gözüken Cybulski, aşırı içki içmesi ve şişmanlaması yüzünden ruhsal sarsıntılar geçirmeye başladı ve son filmini tamamlayamadan bir tren kazasında öldü. Ölümü Polonya'yı mateme boğdu. Çoğu filminin kahramanını Cybulski'nin kimliğiyle özdeşleştirmiş olan Wajda, 1968'de onun anısına dayanan Wszystko na sprzedaż'ı (Her Şey Satlık) çekti.
Filmografi
| Yıl | Film | Yönetmen |
|---|---|---|
| 1955 | Pokolenie (Bir Kuşak) | Andrzej Wajda |
| Kariera | ||
| Trzy starty | Ewa ve Czesław Petelski, Stanisław Lenartowicz | |
| 1956 | Tajemnica dzikiego szybu | Wadim Berestowski |
| 1957 | Wraki | Ewa ve Czesław Petelski |
| Koniec nocy | Paweł Komorowski, Julian Dziedzina | |
| 1958 | Ósmy dzień tygodnia | Aleksander Ford |
| Popiół i diament (Küller ve Elmaslar) | Andrzej Wajda | |
| 1959 | Krzyż Walecznych | Kazimierz Kutz |
| Pociąg | Jerzy Kawalerowicz | |
| 1960 | Do widzenia, do jutra (Hoşçakal, Yarın Görüşmek Üzere) | Janusz Morgenstern |
| Niewinni czarodzieje (Masum Büyücüler) | Andrzej Wajda | |
| 1961 | Rozstanie | Wojciech Jerzy Has |
| Herbata i mięta (Le thé à la menthe) | ||
| 1962 | Lalka (La Poupée) | |
| Miłość dwudziestolatków (20 Yaşında Aşk) | Andrzej Wajda | |
| 1963 | Jak być kochaną (İnsan Nasıl Sevilmeli veya Sevilme Sanatı) | Wojciech Jerzy Has |
| Ich dzień powszedni | ||
| Zbrodniarz i panna | Janusz Nasfeter | |
| Milczenie | Kazimierz Kutz | |
| 1964 | Rozwodów nie będzie | Jerzy Stefan Stawiński |
| Kochać (Att älska - Sevmek) | ||
| Giuseppe w Warszawie | Stanisław Lenartowicz | |
| 1965 | Rękopis znaleziony w Saragossie (Saragossa'da Bulunan Elyazması) | Wojciech Jerzy Has |
| Pingwin | Jerzy Stefan Stawiński | |
| Salto | Tadeusz Konwicki | |
| Sam pośród miasta | ||
| 1966 | Jutro Meksyk | |
| Przedświąteczny wieczór | Jerzy Stefan Stawiński | |
| Mistrz | Jerzy Antczak | |
| Iluzja | ||
| Szyfry | Wojciech Jerzy Has | |
| 1967 | Cała naprzód | Stanisław Lenartowicz |
| Morderca zostawia ślad | ||
| Jowita | Janusz Morgenstern |