Anton Çehov
| Anton Çehov | |
|---|---|
|
1898 yılında Osip Braz tarafından yapılan ve Tretyakov Devlet Galerisi'nde sergilenen Çehov'un portresi. | |
| Doğum |
Anton Pavlovich Chekhov 29 Ocak 1860 Taganrog, Rusya İmparatorluğu |
| Ölüm |
15 Temmuz 1904 (44 yaşında) Badenweiler, Alman İmparatorluğu |
| Meslek | Doktor, kısa hikâye yazarı ve oyun yazarı |
| Tür | Komedi, trajedi ve dolaylı aksiyon |
| Edebî akım | Gerçekçilik |
|
Etkiledikleri
| |
|
Etkilendikleri
| |
| Önemli ödülleri |
Puşkin Ödülü 1888 Griboedov Ödülü 1889 |
|
| |
| İmza |
 |
|
Notlar Günümüz kısa öyküsünün kurucuları arasında gösterilmektedir.[1] | |
Anton Pavloviç Çehov (Rusça: Анто́н Па́влович Че́хов) (29 Ocak 1860, Taganrog, Rusya - 15 Temmuz 1904, Badenweiler, Almanya), Rus tiyatro yazarı ve modern kısa öykülerin kurucularındandır.
Rusya'nın güneyinde Azak Denizi kıyılarındaki Taganrog'da bakkal bir babanın oğlu olarak Dünya'ya geldi.Dört çocuklu bir ailenin ortanca çocuğudur. Babası, ticaretten çok dini konulara eğilimleri olan sert ve otoriter bir adamdı. Babasının baskısıyla kilise korosunda ilahi söyleyen Çehov, ticarette başarı sağlayamayan babasının yerine dükkân işleriyle de ilgilendiğinden lise eğitimi uzadıkça uzadı.
Çehov, bir süre Yunan çocukların devam ettiği yerel bir okulda okudu. Daha sonra on yıl boyunca lisede Yunan ve Latin klasikleriyle temel bir eğitim gördü. Düş gücüne fazlasıyla olanak tanıyan bu eğitim Çehov'un yaşamı boyunca klasiklerden hoşnut olamamasına yol açacaktı. "Edebiyat Öğretmeni" adlı hikâyesi üniversite yıllarına aittir.
1876'da babasının iflas etmesi üzerine ailesi Moskova'ya göçtüğünde, kendisi bir ağabeyi ile birlikte Tagangrog'da kalarak liseye devam etti. Üç yıl boyunca, henüz çok genç olmasına karşın kendi hayatını kendi kazandı. Zor koşullar altında geçen çocukluk yılları, hikâyelerinde çocuklara geniş yer vermesine ve hep hüzünlü, incinmiş çocukları anlatmasına neden oldu.
1879'da liseyi bitirdi ve Moskova'ya giderek tıp fakültesine girdi; 1884'te doktor oldu. Tıp öğrenimi sırasında ailenin geçimine katkıda bulunmak için çeşitli dergilerde yazılar yazdı. Bu dönemde yazdığı yazılarını "Melbourne'ün Masalları" adlı kitapta toplayarak üniversiteyi bitirdiği yıl ilk kitabını yayınladı. Çehov, üniversiteyi bitirir bitirmez hekimliğe başladı. "Cerrahlık", "Cansız Ceset", "Kaçak" adlı hikâyelerini bu dönemde yazdı. Hekimlik çok vaktini aldığından yazmasına engel olmaya başlayınca hekimlikten vazgeçip yazarlığa yöneldi. Yazarlığına hekimliğinin izleri görülür. Pek çok kimse onun Çarlık Rusyasını anlatışını, bir doktorun hastalığı teşhis edişine benzetir.
1887'de "Alacakaranlıkta" adlı öykü kitabıyla Rus Akademisi tarafından verilen Puşkin ödülü'nü kazandı. Aynı yıl ilk büyük tiyatro oyunu "İvanov", Moskova'daki Korsch Tiyatrosunda sergilendi.
Ünlü öyküsü "6. Koğuş" 1892'da yayınlandı. Aynı yıl kolera salgını olan bölgelerde doktor olarak aktif rol oynadı. Merkez Rusya'da bir Melikhov adını verdiği bir malikane satın alarak taşındı ve yaşamında "Melihova dönemi" denilen yeni bir dönem başladı. Bu dönemde yaratıcılığının zirvesine ulaştı. Sürekli kendisini ziyaret gelen dostlarını malikanede ağırladı.
1894 yılının bir bölümünü yurtdışında geçirdi. Bu arada vereme yakalandı, tedavi için Kırım'a geçti.
1895'te "Martı" oyununun ilk versiyonunu yazdı. "Sahalin Adası"nı yayınladı. Tolstoy ile tanıştı. Oyunun St. Petersburg'daki ilk gösterimi başarısızlıkla sonuçlandı.
1897'de Köylüler adlı uzun öyküsünü yayınlattı. 1898'de Sanat tiyatrosunu Stanslavski ile birlikte kuran Nemiroviç-Dantçenko Martı’yı sahnelemek için Çehov’dan izin istedi, bu arada Çehov, ilerde evleneceği aktris Olga Knipper'le tanıştı. Martı oyunu büyük başarı elde etti. Çehov'un babası öldü.
1899'da Vanya Dayı'nın ilk gösterimi yapıldı, Toplu Yapıtlarının ilk cildi yayımlandı.
1901'de Üç Kızkardeş sahnelendi; Çehov, Kafkasya seyahatinden sonra bir ev yaptırdığı Yalta'ya döndü ve Olga Knipper ile evlendi.
| Besleme (1996) |
| Korkulu Gece (1995) |
| Seçme Öyküler (1997) |
| Kara Keşiş (1999) |
| Toplu Eserler (2000) |
| Bütün oyunları (2000) |
| Marangozun Köpeği Kaştanka (2001) |
| Oyunlar (Martı, Vanya Dayı, Vişne Bahçesi, |
| Üç Kızkardeş, Teklif, Jübile, Düğün; 2001) |
| Bir Taşralının Öyküsü (2002) |
| Bütün Oyunları (2 cilt, 2002) |
| Bütün Öyküleri (8 cilt, 2002) |
| Asma Katlı Ev (2003) |
| Hikâyeler (2005) |
| Belalı Misafir (2008). |
Ölümü
1904'te "Vişne Bahçesi" Moskova'da sahnelendi. Sağlığı bozulan Çehov'a, Mayıs 1904 tarihinde tüberküloz tanısı konuldu. Eşi ile birlikte Almanya'ya kaplıca kenti olan ve Badenwiller'deki Kara Orman'a gitti ve Badenwiller'de öldü. Çehov'un naaşı Moskova'ya götürülerek, Novodevichy Mezarlığı'nda babasının yanına gömüldü.
Çehov'un bütün yapıtları ölümünden 40 yıl sonra 20 cilt halinde yayımlandı. Bu yayının 8. cildinde Çehov'un sayısı birkaç bine ulaşan mektupları yer alır.
Tiyatro oyunları
Çehov'un tiyatro sevgisi çocukluk yaşlarında izleyici olarak başladı. Vodvil olarak adlandırdığı birer perdelik oyunlarıyla, dörder perdelik oyunlarından ilk ikisi olan İvanov ve Orman Cini'ni 1887-1890 yıllarında yazdı.
Vodvil leri taşra tiyatro sunda büyük başarı kazandı. Bir Moskova tiyatro sunda sahnelenen İvanov da çok büyük başarı sağladı. Orman Cini'nin aynı başarıyı sağlamaması üzerine Çehov oyun yazmaya uzun süre ara verdi. Martı'yla yeniden oyun yazmaya başlaması ikinci başarısızlığı beraberinde getirdi. Bunun üzerine Çehov tiyatroyla ilgisini kesmeye karar verdi. Bir mektubunda şöyle diyordu: "700 yıl yaşasam bir piyes yazmam. Nesine isterseniz bahse girerim." Bunları yazarken tiyatro sevgisini hesaba katmamıştır. Bu sırada Vanya Dayı büyük övgülere layık görülüyordu. Martı'nın ikinci sahnelenişinde kazandığı büyük başarı da Üç Kız Kardeş ve Vişne Bahçesi'ni yazmasını sağladı.
Kaynakça
- ↑ "Anton-Chekhov". britannica. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150429171435/http://www.britannica.com:80/EBchecked/topic/108392/Anton-Chekhov. Erişim tarihi: 14 Kasım 2012.
| ||||||