Çehresiz Gözler

Çehresiz Yüzler
Les yeux sans visage
Yönetmen	Georges Franju
Yapımcı	Jules Borkon
Senarist	Pierre Boileau Thomas Narcejac Jean Redon Claude Sautet Georges Franju
Oyuncular	Pierre Brasseur Alida Valli Juliette Mayniel Alexandre Rignault Beatrice Altariba François Guérin Edith Scob
Müzik	Maurice Jarre
Görüntü yönetmeni	Eugen Schüfftan
Sanat yönetmeni	Gilbert Natot
Dağıtıcı	Lopert Pictures
Cinsi	Sinema filmi
Renk	Siyah-beyaz
Çıkış tarih(ler)i	2 Mart 1960 (Fransa[1]) 3 Mayıs 1960 (İtalya) 24 Ekim 1962 (ABD)
Süre	84 dakika
Ülke	Fransa İtalya
Dil	Fransızca

Çehresiz Gözler (Fransızca: Les yeux sans visage) 1960 yılında çekilmiş Fransız korku filmi. Başrollerde Pierre Brasseur ve Alida Valli'nin oynadığı film Jean Redon'un romanının bir uyarlamasıdır ve Georges Franju tarafından yönetilmiştir. Filmin kanlı sahneleri dönemin anlayışına uygun olması için en az seviyede tutulmuş ve çılgın bilimadamı karakteri senaryodan çıkarılmıştır. Film sansüre gerek duyulmadan yayınlanabilmiş olsa dahi pek çok tartışmaya neden olmuş ve çeşitli eleştiriler almıştır. Filmin Amerika Birleşik Devletleri'nde gösterimi iki yıl sonra, The Horror Chamber of Dr. Faustus adıyla dublajlanmış ve tekrar düzenlenmiş olarak The Manster (1959) filmi ile birlikte yapılmıştır. Film hakkında yapılan eleştiriler genelde pek olumlu olmasa da daha sonra yapılan yayınlanmalar sonucu daha da ünlenen film,^[2] çağdaş eleştirmenlerce şiirsel doğası ve ardından gelen yapımlara olan etkileri yüzünden bir klasik kabul edilir.

Filmin konusu

Christiane (Edith Scob) nişanlısı Jacques Vernon'a telefon ederken. Görselde Scob'un yüzü filmin çoğunda olduğu gibi bir maske ile örtülüdür.

Film, Paris yakınlarında bir kadının (Valli) gece saatlerinde arabasıyla nehre bir ceset bırakmasıyla başlar. Ceset bulunduktan sonra Génessier (Brasseur) nehre bırakılan kızı, yüzü bir trafik kazasında korkunç bir şekilde yaralanmış olan kendi kızı, Christiane Génessier (Scob), olarak teşhis eder. Dr. Génessier klinik olarak da kullandığı büyük bir konakta yaşamakta, kafeste tuttuğu birçok Alman kurdu veya başka köpekler ile deneyler yapmaktadır.

Christiane'in düğününden sonra Dr. Génessier ve assistanı Louise, cesedi nehre atan kadın, gerçek Christiane'in saklandığı konağa gelirler. Nehre bırakılan kadının, yüzünün Dr. Génessier tarafından kendi kızına bir aktarma denemesi fakat başarısız olması yüzünden öldüğü anlaşılır. Dr Génessier kızına yüzünü iyileştirmek için söz verir ve onun yüzündeki şekilsizliği örtmesi için maskesini takması konusunda ısrar eder. Babası odadan çıktıktan sonra Christiane babasının yanında çalışan ve kendisini ölü sanan nişanlısı Jacques Vernon'ı (François Guérin) arar fakat hiçbir şey söylemeden telefonu kapatır.

Louise, Edna Grüber (Juliette Mayniel) adında genç bir öğrenciyi ona kalacak yer vadederek Dr. Génessier'in evine gelmesine ikna eder. Génessier Edna'yı uyutarak gizli laboratuvarına götürür ve yüz nakli ameliyatı için Edna'nın yüzünü çıkarır. Çıkardığı yüzü başarıyla kızına nakleder, sargılar içinde ve yüzünden olmuş Edna'yı ise zorla kilitli tutar. Edna bir şekilde kaçmayı başarır fakat pencereden düşüp ölür. Edna'nın cesedinden kurtulduktan sonra, Génessier kızının yüzündeki zedelenmeleri görür. Christiane'in yüzü gün geçtikçe kötüye gitmektedir; yeni doku vücut tarafından reddedilmektedir ve Christiane tekrar maske giymek zorunda kalacaktır. Christiane Jacques'a tekrar telefon eder ve bu sefer ona adıyla seslenir fakat Louise telefon görüşmesini böler.

Jacques kendisine gelen telefon çağrısını polise bildirir. Polis yüzleri birbirine benzeyen mavi gözlü genç kadınların ortadan kayboluşunu incelemektedir. Polis, Jacques'ın Lousie olarak tanıdığı sürekli inci bir kolye takan bir kadının ortadan kaybolan kadınlardan sorumlu olduğunu düşünür. Müfettiş Parot (Alexandre Rignault) kaybolan kadınlara benzeyen Paulette Mérodon (Beatrice Altariba) adlı bir kadını muayene olması için Génessier'in kliniğine gönderir. Sağlıklı olduğu söylenen Paulette, Paris'e gitmek için yola çıkar ve Louise ona derhal eşlik eder ve Dr. Génessier'e götürür. Génessier ameliyata başlamak üzereyken Louise, polislerin Dr. Génessier ile görüşmek istediğini söyler. Doktor polisle konuşurken babasına inancını yitiren Christiane, Paulette'i serbest bırakır ve Louise'yi boğazından bıçaklar. Ayrıca babasının deneylerinde kullandığı köpekleri ve beyaz güvercinleri serbest bırakır. Polisleri gönderdikten sonra Dr. Génessier laboratuvara geri döner ve köpekler tarafından saldırıya uğrar ve vahşice parçalanır. Filmin sonunda Christiane konağın etrafındaki ormana elinde özgür bıraktığı güvercinlerden biriyle yavaşça yürür.

Oyuncular

• Pierre Brasseur Doktor Génessier rolünde: Üniversite profesörü, doktor ve Christiane'in babası. Köpekler üzerinde deney yapmakta ve kızının yüzünü iyileştirmek için farklı kadınlardan doku nakli ameliyatları yapmaktadır. Brasseur daha önce yönetmen Georges Franju ile drama filmi La Tête contre les murs (1958) filminde yine doktor rolünü oynayarak birlikte çalışmıştı.^[3]
• Edith Scob Christiane Génessier rolünde: Doktor Génessier'in kızı. Babasının neden olduğu bir trafik kazasında yüzü zarar gördü. Filmin çoğunda yüzü kazadan önceki halini andıracak bir maske ile kapalıdır. Brasseur gibi Scob da Franju'nun La Tête Contre les Murs kastında vardı fakat küçük bir rolü üstlenmişti.^[3] Scob daha sonra Franju ile birlikte dört farklı filmde daha çalıştı.^[4]
• Alida Valli Louise rolünde: Dr. Génessier'in asistanlığını yapan, genç kadınları kaçıran, ona laboratuvarda yardım eden ve Christiane'in annesinin yerini tutan kadın. Geçmişte yaşanmış bir olay sonucu Dr. Génessier onun yüzünü iyileştirmiştir ve bu yüzden kendini doktora borçlu hissetmektedir.
• François Guérin Jacques Vernon rolünde: Génessier'in öğrencisi ve Christiane'in nişanlısı. Doktor Génessier'in suçlarından haberi yoktur ve Christiane'i ölü sanır. Christiane onu telefonla aradıktan sonra polise araştırmalarında yardım eder.
• Juliette Mayniel Edna Grüber rolünde: Paris'te Louise ile tanıştıktan sonra Doktor Génessier'in kızlarından biri olur. Yüzü başarılı bir şekilde Christiane'e nakledilen ilk kadındır. Ameliyat sonrası iyileşmeyi beklerken Louise'e saldırır ve bir pencereden düşüp ölür.
• Alexandre Rignault Dedektif Parot rolünde: Génessier'in kurbanlarının ortadan kayboluşunu inceleyen bir dedektif. En sonunda kaybolan kızların hepsinin benzer görünüş özelliklerine sahip olduğunu fark eder.
• Beatrice Altariba Paulette Mérodon rolünde: Bir dükkandan bir şeyler çaldığı için polise götürülen genç bir kadın. Génessier'in kaçırdığı kadınlara benzemesi yüzünden Parot, eğer Génessier'in kliniğine gidip muayene olursa hakkındaki bütün suçlamalardan temizleneceğini söyler. Muayeneden çıktığında yüzü nakledilmek üzere tekrar kaçırılır fakat Génessier ameliyatı gerçekleştiremeden Christiane tarafından serbest bırakılır.

Film müziği

Ma Periode Française
Maurice Jarre soundtrack'i
Yayımlanma	Şubat 2005
Tarz	Film müziği
Süre	71:11
Şirket	Play Time

Filmin yayınlanmasından çok uzun bir süre sonra, Şubat 2005'te, Fransız film müziği plak şirketi Play Time film müziklerini CD ortamında Jarre'in diğer film müzikleri ile birlikte yayınladı. Bu CD'de La Tête contre les Murs ve Thérèse Desqueyroux gibi Franju'nun başka filmlerine ait müzikler de vardı.^[5]

Parça listesi

Tüm müzikler Maurice Jarre^[5] tarafından bestelendi.

No.	Başlık	Film	Süre
1.	"Générique / Surprise-partie"	La Tête contre les Murs	4:30
2.	"Thème de Stéphanie"	La Tête contre les Murs	4:30
3.	"Enterrement à l’asile"	La Tête contre les Murs	2:44
4.	"Générique"	Eyes Without a Face	2:05
5.	"Thème romantique"	Eyes Without a Face	2:50
6.	"Filature"	Eyes Without a Face	1:23
7.	"Des phares dans la nuit"	Eyes Without a Face	3:32
8.	"Valse poursuite"	Eyes Without a Face	1:45
9.	"Final"	Eyes Without a Face	1:01
10.	"Générique"	Thérèse Desqueyroux	1:54
11.	"Non-lieu"	Thérèse Desqueyroux	1:35
12.	"Thérèse Desqueyroux"	Thérèse Desqueyroux	2:50
13.	"La femme idéale"	Les Dragueurs	2:36
14.	"La ballade des dragueurs"	Les Dragueurs	2:47
15.	"Surboum chez Ghislaine"	Les Dragueurs	2:01
16.	"L'oiseau de paradis"	L'Oiseau de Paradis	2:48
17.	"L'univers d'Utrillo"	Un court-métrage de Georges Régnier	4:44
18.	"Générique"	Le Soleil dans l’œil	2:28
19.	"Thème"	Mort, où est ta Victoire ?	3:30
20.	"Valse de Platonov"	Recours en Grâce	3:50
21.	"Les animaux (générique)"	Les Animaux	1:20
22.	"Pavane des flamands roses"	Les Animaux	2:43
23.	"La fête"	Les Animaux	2:18
24.	"Surf des loutres"	Les Animaux	1:59
25.	"Mourir à Madrid"	Mourir à Madrid	4:21
26.	"Générique"	Week-End à Zuydcoote	2:28
27.	"Sergent Maillat"	Week-End à Zuydcoote	3:10
28.	"Final"	Week-End à Zuydcoote	1:29

Kaynaklar

1. Ince 2005, s. 162.
2. Schneider 2005, s. 365.
3. Erickson, Hal. "La Tête Contre les Murs: Overview". Allmovie. 7 Şubat 2008 tarihinde erişildi.
4. "Edith Scob (Actress)". Internet Movie Database. 7 Şubat 2008 tarihinde erişildi.
5. "Anthologie 80ème Anniversaire" (Fransızca). FGL Productions. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303173030/http://www.fglmusic.com/produit?id=467. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2008.