Ütük, Zara
| Ütük | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Sivas |
| İlçe | Zara |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 114 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0346 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 58700 |
| İnternet sitesi: | |
Ütük, Sivas ilinin Zara ilçesine bağlı bir köydür.
== Tarihçe == Sivas -Zara-Ütük Köyü Ütük köyü Tarihi : 1243 senesinde Zara ve Çevresini yıkan Moğol hakimiyetinden sonra Zara Eratna ve Türkmen Kadı Burhanettin devletlerinin idaresinde kalmıştır.
Anadolu Selçuklu Devleti Hükümdarı Alâeddin Keykubad'dan sonra yerine geçen oğlu
II. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında çıkan Babai ayaklanması'nın sonra anadolunun birçok yerinde yerler yakılıp yıkılmıştır. bu tarihler arasında Baba İshak İsyanından ve Gıyâseddin Keyhüsrev'in tecrübesizliğinden faydalanarak moğollar anadoluya saldırmışlar ve moğollar Korkunç zulümler ve katliamlar yaparak, Müslümanların mallarını yağmalamışlardır.Sultan Gıyâseddin Keyhüsrev 80,000 kişilik ordusuyla Sivas'ta ordugâh kurup beklemeye başladı. Sultanın Sivas'ta olduğunu haber alan Baycu Noyan, buraya hareket etti ve hareket ederken birçok yeri yakıp yıkmıştır.Moğol askerlerinin Sivas'a hareket ettiklerini haber alan Sultan II. Gıyaseddin Keyhüsrev, kumandanlarıyla istişare etti. Tecrübeli kumandanlar sultana silah ve erzakla dolu olan Sivas’ta kalmasını burada tertibat alıp, yorgun düşen Moğollara karşı harp edilmesini söylediler. Devletin ileri kademesinde bulunan, fakat tecrübesiz ve harpten anlamayan bazı kimselerin teşvik ve tahriklerine kapılan genç sultan harekete geçti. Sivas’ın seksen kilometre kadar doğusunda bulunan Kösedağ mevkiinde suyu ve otlağı bol olan bir yeri seçerek ordugâh kurdu. Burası askerî bakımdan müdafaası kolay, Moğolların tecavüzüne imkân vermeyen bir araziydi.
Ne yazık ki seksen bin kişilik anadolu selçuklu ordusu yenilgiye uğradı, Selçuklu toprakları Moğol işgal ve zulmüne uğradı. Erzincan, Sivas ve Kayseri’yi yağmalayan Moğollar pek çok Müslümanı öldürdüler.
Türk tarihinde benzeri görülmemiş olan Kösedağ Bozgunu, genç ve savaş tecrübesi olmayan Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in fevrî hareketleri neticesinde ortaya çıkmıştır. Daha önce Anadolu'ya girmeye cesaret edemeyen Moğollar, Kösedağ Bozgunundan sonra Anadolu'yu kolayca istila etmişler, şehirleri yağmalayıp, Müslüman halkı sivil-asker, kadın-çocuk demeden katletmişlerdir. Bu mağlûbiyet neticesinde Selçuklular Moğollara vergi vermeyi kabul etmişler, iki yüz yıllık Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılış süreci başlamıştır. Eratna zamanında Zaraya yakın birçok yerde yerleşim alanı kurulmuştur.Kesin olmasa da köyümüzün yerleşim alanı o tarihlerden itibaren belli olma olasılığı bulunmaktadır. (1335)
1888 Devlet salnamesine göre KOÇ GİRİ AŞİRETİ zamanında ve IV.MURAD zamanında köyümüz geçmektedir.
Bu zamanlarda Abaza Mehmed Paşa kendi bölgesindeki yeniçerileri öldürtmekle kalmayıp yeniçerileri tamamen ortadan kaldırmak amacıyla ordusuyla İstanbul'a doğru yola çıktı. Halktan vergi topladı. Otuzbin kişilik bir kuvvetle Sivas'ı ele geçirdi. Sivas'ta ele geçirildiği bölgeleri yakıp yıkan Mehmed Paşanın karşısına KÖSEM SULTAN çıkmıştır ve Abaza Mehmet Paşa isyanı son bulmuştur.KÖSEM SULTAN Kendisi anarşi döneminde ülkeyi toparlama konusunda yoğun bir çaba sarf etmiştir . Bunun yanında muhtaçlar için aşevleri açtı, hayır kurumları yaptırdı, borçları yüzünden hapishaneye düşmüş olan mahkûmların borçlarını ödeyerek onları hapisten kurtardı ve fakir kızların çeyizlerini düzerek onları evlendirdi.Salnamelerde Abaza Mehmed Paşanın isyanından sonra KOÇ GİRİ adıyla ZARA ve çevresinde ki yerleşim alanları tekrar yapılandırılmıştır.
Aynı salnameye göre 1536 senesinde Zara ve çevresine KANUNİ SULTAN SÜLEYMANIN'ın 1539 yılında bir fermanla Koçgiri Aşiretinin yerleştirildiği anlatılır.
1306 Vilayet salnamesine göre Osmanlı tarafından tekrar yapılanmıştır IV.MURAD tarafından hediye edilmiştir.ALİ SUVAİ EFENDİNİN salnamesine göre Zaranın çevresinde ki yakılan ve tekrar yapılanmış yerleşim alanlarına "ÜTÜK adı verilmiştir" .NAİL EFENDİNİN salnamesine göre ise KOÇGİRİ aşireti insanlara zorluk çıkarmış ve Zara'da yaşayan birçok aile savaşlardan sonra yeniden yapılanan civar köylere yerleşmişlerdir (1539-1543)
Salnamelere göre KOÇGİRİ aşiretinden rahatsız olan ailelerin Zara'dan göç edip civar köylere yerleşmesi düşünülerek yola çıktığımızda köyümüzün tarihçesi net olarak 1536 senesine kadar dayanmaktadır.(1080-1580) tarihleri arasında çok savaş,yıkım görülen alana ÜTÜK adı verilmiştir.
""" Osmanlı zamanında anadolu'da yakıp yıkılan ve tekrar yapılanan ,yenilenen birçok yerleşim alanlarına ÜTÜK adı verilmiştir."""
Sinan Çağrı CELEP
KAYNAKLAR = OSMANLI SALNAMELERİ - BÜYÜK OSMANLI ANSİKLOPEDİSİ - SELÇUKLU TARİHİ - NEZARETİ HARİCİYE
İsim Tarihçesi
ütük : 1. Genel olarak yanmış nesne. 2. Fundalık, orman yangını sonucu açılmış yer.
Yukarıdaki bilgi TDK alınmışıtır. Çok fazla felakete maruz kalıp Her defasında yeniden yapılanmıştır.
Kültür
sünni
Yemekleri
- Hıngel
- Pancar aşı (Madımak)
- Dal turşusu
- Herle(Kavurma,Mercimek)
- Toğha aşı(pestikan, yarma, mercimek kulnılarak yapılır.)
- Kesme Çorbası(Erişte gibi kesilen hamurla yeşil mercimekle ve nane sokarcı ile yapılır.)
- Sübera Çorbası(Küçük kesme hamurla yapılır.)
- Pestükan Çorbası(Yoğurttan yapılmış çorba.)
- Yarma Çorbası(Ayranlı,buğdayla soğuk yenir.)
- İçli Köfte(Bulgurla yapılır ve içine patates kavurması konur.)
Diğer Sivas Yöresi Yemekleride Yapılmaktadır.
Gelenekler
- Guva(dağmat) giydirmesi
- Alyeşil (gelin) çıkartma (kına evinden baba evine gelinin götürülmesi.)
Coğrafya
Sivas iline 71 km, Zara ilçesine 7 km uzaklıktadır. FATİH KIZIK
İklim
Köyün iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir. FATİH KIZIK
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 200 |
| 2000 | 114 |
| 1997 | 95 |
Ekonomi
- Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
- Kültür Balıkçılığı (Alabalık)